sighitívu , avb Definitzione a sa sighia Sinònimos e contràrios ifatu Frases bi podia andhare sighitivu cun sas anzones, nessi no mi che las aiant furadas!
sighíu sichíu
sigiàntu , avb: silgiantu, singiantu, sixantu Definitzione petzi chi…; prusaprestu, si capitat…, s'incapat, fortzis, no bi at prus chi…, bastat chi… Sinònimos e contràrios ingiantu Frases silgiantu fia macu, pro fàghere cosa gai! ◊ sixantu est malàidu, sinono Luisi benit de seguru ◊ a lu leare no bi fit mancu pensendhe… singiantu aiat in coro sa bolza de fàghere sa matessi vida sua, de sa caldeglina (N.Fois) 2. no l'apo bidu prus, singiantu no siat mortu.
sigígliu , nm: sigillu,
sizígliu,
sizillu Definitzione
su chi serbit o chi si ponet a serrare bene ccn. cosa; in cobertantza, fintzes fata, decisione forte e firma chi si pigat coment’e callendi a ciorbedhu, iscramentandho po ccn. farta / pòniri s. a una cosa o chistioni = donai su fini o cumplimentu, serrai sa chistioni
Sinònimos e contràrios
segliadura,
ségliu,
sintzígliu
Frases
betzesa, dolores e aciacos mi ant postu su sizillu in laras (Sotgiu)
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
cachet
Ingresu
seal
Ispagnolu
sello
Italianu
sigillo
Tedescu
Siegel.
sigilladúra , nf Definitzione su sigillai Sinònimos e contràrios serradura Ètimu srd.
sigillài, sigillàre , vrb: sizigliare, sizillare Definitzione tupare bene, a sízigu, a istrintu, cun sigillu Sinònimos e contràrios serrai, sizire Frases candho s'est sizigliadu, su cocoi, deunendhe ingrassat ca istat frimmu ◊ pustis de tantas promissas sizilladas cun sas làgrimas, isfidiados bois las afaltzades! ◊ est sizigliadu che monza, intro de domo Ètimu itl. sigillare.
sigillàu , pps, agt: sizilladu Definitzione de sigillai Sinònimos e contràrios serradu 2. lu giamaiant "Tziu Caragolu" ca gighiat su coro sizilladu.
sigíllu sigígliu
sigíre, sigíri sichíre
sigitía sagetía
sígla , nf Definitzione incurtzadura de foedhos a sa sola lítera de cuménciu (iscrita manna e agiummai sèmpere cun puntu).
sigliería , nf Definitzione filera de sediles po is chi cantant in su coro (in crésia o in aterue) Ètimu spn. sillería.
siglièta seglièta
signài , vrb Sinònimos e contràrios annoditzai, signalai, sinzolare.
sígnala , nf Definitzione singiale, pruschetotu longu coment'e una línia, chi lassat una cosa passandho, arrasigandho, fintzes fatu apostadamente Sinònimos e contràrios síngia Frases is serradores po serrare is truncos dhis faiant is sígnalas cun su filu inciupiu de màngara.
signalàdu , pps, agt: signalau,
sinnalau Definitzione
de signalare; postu a notu, chi est connotu meda, famau, tentu a númene
Sinònimos e contràrios
marcau 1
/
connotu,
distintu,
famadu,
fentomadu,
nódidu
2.
custas sunt cosas nódias e sinnaladas
Tradutziones
Frantzesu
célèbre,
distinct,
distingué
Ingresu
marked,
distinguished
Ispagnolu
señalado
Italianu
segnalato,
distinto,
insigne
Tedescu
angezeigt,
vornehm,
berühmt.
signaladúra , nf Definitzione su signalai Sinònimos e contràrios malcadura Ètimu srd.
signalài, signalàre , vrb: singialare,
sinnalare,
sinzalare Definitzione
fàere unu singiale, giare a bíere o a cumprèndhere, marcare cun calecunu singiale, pònnere a notu; nau de matas o àtera cosa prantada, fintzes cumenciare a fàere frutu
Sinònimos e contràrios
annoditzai,
assintzare,
inditai,
ingitai,
signai,
sinzolare
Frases
cherent sinnaladas sas berbeghes de múrghere, sas anzones de pesare ◊ sinnàlami sa pàzine de lèzere! ◊ su trenu a frúschiu sinzalat sa frimmada ◊ signàladi s'ora, sa die, su mese, s'annu chi as tentu custu ◊ apo sinnaladu sos fundhos de innestare ◊ in su libbru at postu unu frocu po singialare de anca depet lígere
2.
sa fae che l'at sica in fiore e de corrintolu mancu ndhe at signaladu
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
marquer
Ingresu
to mark (counter)
Ispagnolu
señalar
Italianu
segnalare,
contrassegnare
Tedescu
signalisieren,
anzeigen,
ankündigen,
bezeichnen,
kennzeichnen.
signalàu signalàdu
signàle, signàli , nm: singiale,
singiali,
sinnabi,
sinnai 1,
sinnale,
sinnali,
sinzale Definitzione
css. cosa (iscritura, colore, figura, sonu o àteru) chi si ponet o faet po inditare, distínghere o giare a cumprèndhere calecuna cosa, o chi est indítziu de s'ite o chie (precisu o nono) chi dh'at fatu dipèndhere
Sinònimos e contràrios
arrastu,
indíscia,
intzínniu,
macru,
sémida,
síngia,
sinneba,
sinzolu
/
símbolu,
significu
Maneras de nàrrere
csn:
pònnere sinnale a unu = iscudiridhu tanti de dhu lassai cun ccn. guastu; is sinnalis de s'isposu = sos donos, s'oraria chi s'ómine donat a sa fémina cojendhe; po tali sinnali = po cussu motivu; s. istradales = indíssios chi si ponent in oros de istradones e carrelas, de diferentes zenias e colores, mescamente pro chie si moet in màchina; su s. de sa rughe = sa rughe chi si faghet tochèndhesi cun sa punta de sos pódhighes de sa destra in cherbedhos, in mesu de petorras, in su codhu mancu e destru, ma fintzas sos primos duos pódhighes de sa manu (sos inditziales) postos a rughe (e a gantzu) zurèndhesi
Frases
si ant fatu su sinzale de sa ruche e si sunt imbrenucadas ◊ chi no alluit est singiali malu ◊ at dau sinzale chi est galu bibu e sanu ◊ mi at fatu sinnai a mi abarrai a sa muda ◊ frebba sentza sidis: signale malu! ◊ ohi pitzinna astrada, ahi malassortada, como mi sunt prus craros sos sinzales! ◊ cun sa Cruxi, agguardada siat sa buca de mali: cun custu santu sinnali tenidha sempri segliada ◊ sinnale malu si no est torradu a como: fossis at tentu istrobbu ◊ s'arroda passendi lassat su signali ◊ is brabeis po sinnali portant is origas ispitzadas
2.
s'isposu at mandau is signalis a s'isposa
3.
de s'erba in cudha tanca no bi fit mancu su sinnale, mancu tudhu! ◊ chi no ndhe campet unu pro sinnale! ◊ mancu po sinnale bi ndhe at abbarradu! ◊ dhoi fut unu mascu incorradori e po tali sinnali, poita sèmpiri atumbada, unu corru dhi ammancàt ◊ su cómbidu o s'imbiatu sunt sinnales de comente unu càrculat s'àteru
Sambenados e Provèrbios
prb:
chini pigat e non ponit, signali dhoi lassat
Ètimu
ltn.
signale
Tradutziones
Frantzesu
signal,
symbole,
symptôme,
empreinte
Ingresu
signal,
symbol,
symptom,
mark
Ispagnolu
señal,
seña,
síntoma,
huella
Italianu
segnale,
ségno,
sìmbolo,
sìntomo,
imprónta
Tedescu
Signal,
Zeichen,
Symbol,
Symptom,
Spur.