sighitívu , avb Definizione a sa sighia Sinonimi e contrari ifatu Frasi bi podia andhare sighitivu cun sas anzones, nessi no mi che las aiant furadas!
sighíu sichíu
sigiàntu , avb: silgiantu, singiantu, sixantu Definizione petzi chi…; prusaprestu, si capitat…, s'incapat, fortzis, no bi at prus chi…, bastat chi… Sinonimi e contrari ingiantu Frasi silgiantu fia macu, pro fàghere cosa gai! ◊ sixantu est malàidu, sinono Luisi benit de seguru ◊ a lu leare no bi fit mancu pensendhe… singiantu aiat in coro sa bolza de fàghere sa matessi vida sua, de sa caldeglina (N.Fois) 2. no l'apo bidu prus, singiantu no siat mortu.
sigígliu , nm: sigillu,
sizígliu,
sizillu Definizione
su chi serbit o chi si ponet a serrare bene ccn. cosa; in cobertantza, fintzes fata, decisione forte e firma chi si pigat coment’e callendi a ciorbedhu, iscramentandho po ccn. farta / pòniri s. a una cosa o chistioni = donai su fini o cumplimentu, serrai sa chistioni
Sinonimi e contrari
segliadura,
ségliu,
sintzígliu
Frasi
betzesa, dolores e aciacos mi ant postu su sizillu in laras (Sotgiu)
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
cachet
Inglese
seal
Spagnolo
sello
Italiano
sigillo
Tedesco
Siegel.
sigilladúra , nf Definizione su sigillai Sinonimi e contrari serradura Etimo srd.
sigillài, sigillàre , vrb: sizigliare, sizillare Definizione tupare bene, a sízigu, a istrintu, cun sigillu Sinonimi e contrari serrai, sizire Frasi candho s'est sizigliadu, su cocoi, deunendhe ingrassat ca istat frimmu ◊ pustis de tantas promissas sizilladas cun sas làgrimas, isfidiados bois las afaltzades! ◊ est sizigliadu che monza, intro de domo Etimo itl. sigillare.
sigillàu , pps, agt: sizilladu Definizione de sigillai Sinonimi e contrari serradu 2. lu giamaiant "Tziu Caragolu" ca gighiat su coro sizilladu.
sigíllu sigígliu
sigíre, sigíri sichíre
sigitía sagetía
sígla , nf Definizione incurtzadura de foedhos a sa sola lítera de cuménciu (iscrita manna e agiummai sèmpere cun puntu).
sigliería , nf Definizione filera de sediles po is chi cantant in su coro (in crésia o in aterue) Etimo spn. sillería.
siglièta seglièta
signài , vrb Sinonimi e contrari annoditzai, signalai, sinzolare.
sígnala , nf Definizione singiale, pruschetotu longu coment'e una línia, chi lassat una cosa passandho, arrasigandho, fintzes fatu apostadamente Sinonimi e contrari síngia Frasi is serradores po serrare is truncos dhis faiant is sígnalas cun su filu inciupiu de màngara.
signalàdu , pps, agt: signalau,
sinnalau Definizione
de signalare; postu a notu, chi est connotu meda, famau, tentu a númene
Sinonimi e contrari
marcau 1
/
connotu,
distintu,
famadu,
fentomadu,
nódidu
2.
custas sunt cosas nódias e sinnaladas
Traduzioni
Francese
célèbre,
distinct,
distingué
Inglese
marked,
distinguished
Spagnolo
señalado
Italiano
segnalato,
distinto,
insigne
Tedesco
angezeigt,
vornehm,
berühmt.
signaladúra , nf Definizione su signalai Sinonimi e contrari malcadura Etimo srd.
signalài, signalàre , vrb: singialare,
sinnalare,
sinzalare Definizione
fàere unu singiale, giare a bíere o a cumprèndhere, marcare cun calecunu singiale, pònnere a notu; nau de matas o àtera cosa prantada, fintzes cumenciare a fàere frutu
Sinonimi e contrari
annoditzai,
assintzare,
inditai,
ingitai,
signai,
sinzolare
Frasi
cherent sinnaladas sas berbeghes de múrghere, sas anzones de pesare ◊ sinnàlami sa pàzine de lèzere! ◊ su trenu a frúschiu sinzalat sa frimmada ◊ signàladi s'ora, sa die, su mese, s'annu chi as tentu custu ◊ apo sinnaladu sos fundhos de innestare ◊ in su libbru at postu unu frocu po singialare de anca depet lígere
2.
sa fae che l'at sica in fiore e de corrintolu mancu ndhe at signaladu
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
marquer
Inglese
to mark (counter)
Spagnolo
señalar
Italiano
segnalare,
contrassegnare
Tedesco
signalisieren,
anzeigen,
ankündigen,
bezeichnen,
kennzeichnen.
signalàu signalàdu
signàle, signàli , nm: singiale,
singiali,
sinnabi,
sinnai 1,
sinnale,
sinnali,
sinzale Definizione
css. cosa (iscritura, colore, figura, sonu o àteru) chi si ponet o faet po inditare, distínghere o giare a cumprèndhere calecuna cosa, o chi est indítziu de s'ite o chie (precisu o nono) chi dh'at fatu dipèndhere
Sinonimi e contrari
arrastu,
indíscia,
intzínniu,
macru,
sémida,
síngia,
sinneba,
sinzolu
/
símbolu,
significu
Modi di dire
csn:
pònnere sinnale a unu = iscudiridhu tanti de dhu lassai cun ccn. guastu; is sinnalis de s'isposu = sos donos, s'oraria chi s'ómine donat a sa fémina cojendhe; po tali sinnali = po cussu motivu; s. istradales = indíssios chi si ponent in oros de istradones e carrelas, de diferentes zenias e colores, mescamente pro chie si moet in màchina; su s. de sa rughe = sa rughe chi si faghet tochèndhesi cun sa punta de sos pódhighes de sa destra in cherbedhos, in mesu de petorras, in su codhu mancu e destru, ma fintzas sos primos duos pódhighes de sa manu (sos inditziales) postos a rughe (e a gantzu) zurèndhesi
Frasi
si ant fatu su sinzale de sa ruche e si sunt imbrenucadas ◊ chi no alluit est singiali malu ◊ at dau sinzale chi est galu bibu e sanu ◊ mi at fatu sinnai a mi abarrai a sa muda ◊ frebba sentza sidis: signale malu! ◊ ohi pitzinna astrada, ahi malassortada, como mi sunt prus craros sos sinzales! ◊ cun sa Cruxi, agguardada siat sa buca de mali: cun custu santu sinnali tenidha sempri segliada ◊ sinnale malu si no est torradu a como: fossis at tentu istrobbu ◊ s'arroda passendi lassat su signali ◊ is brabeis po sinnali portant is origas ispitzadas
2.
s'isposu at mandau is signalis a s'isposa
3.
de s'erba in cudha tanca no bi fit mancu su sinnale, mancu tudhu! ◊ chi no ndhe campet unu pro sinnale! ◊ mancu po sinnale bi ndhe at abbarradu! ◊ dhoi fut unu mascu incorradori e po tali sinnali, poita sèmpiri atumbada, unu corru dhi ammancàt ◊ su cómbidu o s'imbiatu sunt sinnales de comente unu càrculat s'àteru
Cognomi e Proverbi
prb:
chini pigat e non ponit, signali dhoi lassat
Etimo
ltn.
signale
Traduzioni
Francese
signal,
symbole,
symptôme,
empreinte
Inglese
signal,
symbol,
symptom,
mark
Spagnolo
señal,
seña,
síntoma,
huella
Italiano
segnale,
ségno,
sìmbolo,
sìntomo,
imprónta
Tedesco
Signal,
Zeichen,
Symbol,
Symptom,
Spur.