sidhàda , nf Definizione
genia de brínchidu, de trémia, de iscutulada, móvia a cropu
Sinonimi e contrari
fritida,
móida,
sidhida,
sidhimentu
Frasi
delírios mi ponent in su coro donandhe a s'ànima sidhadas de chelu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rebondissement
Inglese
jerk
Spagnolo
salto,
barquinazo
Italiano
sobbalzo
Tedesco
Sprung.
sidhadàrzu , agt, nm Definizione
chi o chie istat cricandho sidhados, iscusòrgios
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
chercheur de trésors cachés ou enfouis
Inglese
grave robber
Spagnolo
saqueador de tumbas antiguas
Italiano
tombaròlo
Tedesco
Plünderer antiker Gräber.
sidhàdu , nm: sidhau Definizione
cosa de valore mannu cuada de s'antigóriu: prus che àteru est su tema de medas contos, fintzes de tímere, ca nanca dhue iat a èssere su dimóniu badrandhodhu; bene mannu, de valore
Sinonimi e contrari
aschisorju,
ischisórgiu,
pósidu,
scasórgiu,
sidhu 1
/
cdh. suidhatu
Frasi
li molinaiat in conca s'idea de diventare ricu potendhe pònnere sas manos subra de calchi sidhadu ◊ contat sa zente antiga de sidhados a note in terra anzena custoidos: però totu apustis sunt essidos in claru de lughe e fint sodhos furados! (P.Sulis)◊ auguro chi custa siat s'úrtima cantone de sos sidhados, ca su sidhadu mannu est in… sas palas! (G.Piga)
2.
sa poesia de sos mannos est unu veru sidhadu chi devimus impreare pro inrichire sa manera moderna de faedhare
Etimo
ltn.
sigillatum
Traduzioni
Francese
ancien trésor caché,
de toute antiquité
Inglese
olg hidden treasure
Spagnolo
antiguo tesoro escondido
Italiano
antico tesòro nascósto
Tedesco
antiker versteckter Schatz.
sidhàdu 1 , pps, agt: assidhau 1,
sidhau 1 Definizione
de sidhare; chi est serrau a sízigu, sidhiu, malu a apèrrere; in cobertantza, firmu, tostau meda e fintzes mortu / s. a su dinai, s. che cóciula = susuncu, arrestigu, de manu afissa
Sinonimi e contrari
serradu
/
firmu,
sidhidu,
tostu
/
mortu
2.
su celu est sidhau de nuis ◊ est maleighindhe a dentes sidhadas ◊ no cumprendiant ca su coru insoru pariat sidhau ◊ in chistioni de dinai est sidhau che cóciula ◊ est boxi trista sidhada de su prantu ◊ est sidhau che nuxi ◊ su pani chi no pesat abarrat matzuru, sidhau
3.
mancu cun sa morti ses istau sinceru: e si festa istau giai sidhau? ◊ sa terra est sidhada
4.
fuant sidhaus a su dinai ◊ cudha fémina ispedritziada si furiat furriada a sidhada e no faiat nemmancu cosa de papai po risparmiai
Traduzioni
Francese
cacheté
Inglese
sealed
Spagnolo
sellado,
cerrado herméticamente
Italiano
sigillato,
bloccato
Tedesco
versiegelt.
sidhài, sidhàre, sidhàri , vrb Definizione
serrare, tupare o istrínghere a forte, a friscadura, cràere, abbarrare o istare firmu
Sinonimi e contrari
afíere,
firmai,
serrai,
sidhire,
sizire
| ctr.
abbèrrere
Frasi
isceti sidhendi is dentis si podit istimai custu presenti ◊ dh'oliant obbrigai a oberri sa buca, ma dha portàt sidhada che balla ◊ is frécias de s'orológiu de campanili funt sidhadas ◊ sidheisí unu pagu e lasseus cantai a Mighedhu, ca si fait intendi gòcius!
Etimo
ltn.
sigillare
Traduzioni
Francese
cacheter,
serrer
Inglese
to seal,
to grip
Spagnolo
atrancar,
sellar,
cerrar
Italiano
bloccare,
sigillare,
strìngere
Tedesco
blockieren,
versiegeln,
festhalten.
sidhàu sidhàdu
sidhàu 1 sidhàdu 1
sidhíca , nf: cidhica*, tzidhica Definizione malesa bianca chi bogat s'ogu, mescamente si est malàidu Sinonimi e contrari apitzidha, pibisi 1, simiga, tzerchidha, tzíghima.
sidhída , nf Definizione su sidhire; genia de brínchidu, de trémia, de iscutulada, móvia a cropu Sinonimi e contrari fritida, móida, sidhada, sidhimentu 2. bastat unu dolore, un'assustu, una sidhida pro secare su filu de sa vida (L.Pusceddu) Etimo srd.
sidhídu , pps, agt: sidhiu Definizione
de sidhire; chi est firmu sizidu, cradu, o, nau de unu, fintzes chi no foedhat, chi abbarrat citiu, chi istat firmu
Sinonimi e contrari
firmu,
serradu,
sidhadu 1,
sizidu
/
mudu
/
aggruncidu
Modi di dire
csn:
sidhiu! = frimmu!, mudu!; buca sidhia = buca cosida, serrada, nadu de chie si callat mudu, no iscóbiat nudha; mòrriri sidhiu = mòrrere inteterighedhadu de su fritu
2.
est chin sas barras sidhias ◊ benindi a innòi, cantu chi abarras sidhiu ingunis! ◊ sidhia tui, ca nci nd'at po tui puru! ◊ abarra inguni sidhiu, no bèngiat genti a comporai cosa! ◊ sa fentana no seu arrennésciu a dh'oberri: est sidhia ◊ tui fai su chi ti nant e sidhiu che sa balla!
3.
sidhiu, ca megas de iscoviai totu! ◊ apo intesu custu istragamuzu… mi ne seo pesadu sidhidu, no ischio ite cosa fut (Z.Porcu)◊ sidhiu, deghinò ti pòngiu su murrabi!
Traduzioni
Francese
cacheté,
transi
Inglese
sealed,
numbed
Spagnolo
cerrado herméticamente,
entumecido
Italiano
sigillato,
intirizzito
Tedesco
versiegelt,
erstarrt.
sídhidu , nm: sídhiu Definizione trémia, móvia lestra ma pitica Sinonimi e contrari sàdhidu, sidhimentu Frasi est a sídhidos de su fritu ◊ m’ischidat a unu sídhidu intro ‘e note su turmentu.
sidhidúra , nf Definizione su sidhire / frastimai a s. = cun arrennegu, a dentes sidhias Sinonimi e contrari sidhimentu Frasi intendendi ainci, no ia nau nudha ma mi fua fatu a sidhidura e fua sèmpiri prus pagu arrisigóngiu. Etimo srd.
sidhiméntu , nm Definizione
su sidhire; genia de trémia
Sinonimi e contrari
sidhidura
/
fritida,
móida,
sidhada,
sidhida
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
sursaut
Inglese
start
Spagnolo
estremecimiento
Italiano
sussulto
Tedesco
Zuckung.
sidhímu , nm Definizione genia de druche.
sidhíni , nm: tzidhina* Definizione druche chi si faet a Paschighedha: est fatu cun pane turrau fatu a farinos, corgiolu de aràngiu e saba, méndhula turrada, nughe Terminologia scientifica drc.
sidhíre, sidhíri , vrb: tzidhire Definizione
intrare apare, incasciare bene a istrintu (es. linna, pedra), serrare, cràere a sízigu, a forte, tostau, nau de istrégiu fintzes istangiare; mòvere (ma sèmpere cun s'idea de no si mòvere), e mescamente (rfl.) trèmere de assíchidu, de fritu o àteru, a cropu: nau cun arrennegu, fintzes istare firmu, citiu
Sinonimi e contrari
afíere,
sidhai*,
sizire
/
mòere,
sadhiare,
sadhie,
trèmere
Modi di dire
csn:
sidhirisí a ccn. = aferraidhu a istrintu; sidhirisí a sa muda = callare, istare mudos
Frasi
sa porta no sidhit bèni ◊ at sidhiu is dentis ◊ at sidhiu sas barras ◊ sa carrada cun su binu si sidhit
2.
no ti sidhas dae cue, mih! ◊ lu bidia che giaitadu, chentza mancu si sidhire! ◊ si non bollu dèu no si sidhint! ◊ su pitzinnu setziat a de gropas cun su babbu e, si s'àinu si sidhiat, si atacaiat a su babbu istringhinnedhu a bentre
3.
dae sa die chi sos fascistas l'ant menetada si sidhiat a donzi tzocu ◊ si sidhit de su frius
4.
sidhidí a sa muda o ti dongu un'iscutulada de cosa! ◊ Arrosica, ti apu nau a ti sidhiri che sa balla! (A.Murru)
Traduzioni
Francese
cacheter,
tressaillir
Inglese
to seal,
to give a start
Spagnolo
cerrar herméticamente,
atrancar,
sobresaltarse
Italiano
sigillare,
trasalire
Tedesco
versiegeln,
zusammenzucken.
sidhíu sidhídu
sídhiu sídhidu
sídhu , nm Definizione su sidhire; cosa sidhia, tostada (fintzes in sa carre e deosi fintzes marcu de diferente colore, coment'e neu o istídhigu); s'anedhu de su píscamu, fintzes una genia de anedhu de pramma chi si ponet a is prammas trebballadas chi s'ingollent po dhas beneíghere; genia de timbru de pònnere a fogu e singiale chi lassat, fintzes su singiale chi lassant is dentes candho istringhent cosa; in sa cóciula, sa parte tostada de su papu chi abbarrat atacada a sa gioga; sa parte a ventosa chi su prupu portat a filera in is cambas e chi ponet in sa cosa po si dhi atacare / pardu de sidhu = pàsculu cumonale Sinonimi e contrari sizu / marcu / badhu 2, càgiu 2. su pipiu portat unu sidhu in su fronti 4. sa dí de segai is pingiadas sa genti in Sardigna ponit su sidhu a sa simana longa de is inciàschidus e de is burlas Cognomi e Proverbi smb: Siddu Etimo ltn. sigillum.
sídhu 1 , nm Sinonimi e contrari aschisorju, pósidu, sidhadu.