bicài , vrb: abbicai,
bicare Definitzione
pigare su papare cun su bicu, iscúdere, fèrrere cun su bicu; istare a su tasta tasta cosas de papare / bicai su casu = triballare su casu cun sa punta de sos pódhighes pro ndhe li fàghere essire su soru e pro l’allisiare
Sinònimos e contràrios
bichitare,
isbicare,
ispiticulare,
pissulai
/
spribillonai
Frases
mighi ti bicat, cussu pudhu!
2.
seis bichendu dogna cosa che guntruxus malus a satzai ◊ chini bicat fatuvatu no giaunat ◊ a mignanu est sèmpere bicanno e a ora de prànnere no dhi pigat fàmene! (P.La Croce)
Sambenados e Provèrbios
prb:
pilloni chi no bicat at bicau
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
prendre avec le bec,
becqueter
Ingresu
to peck a
Ispagnolu
picotear,
picar
Italianu
beccare,
spilluzzicare
Tedescu
picken.
bichitàre , vrb Definitzione
papare, arregòllere sa cosa cun su bicu
Sinònimos e contràrios
abbicai,
biculitare,
ispidhuncare,
ispirtzulare,
pibitzuai
Frases
calchi poforinu andhaiat onzi tantu a bichitare su trigu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
prendre avec le bec,
becqueter,
picorer
Ingresu
to peck
Ispagnolu
picar,
picotear
Italianu
beccare
Tedescu
aufpicken.
bodíre , vrb Definitzione
su provare praxere, cuntentesa, pigare gustu in calecuna cosa
Sinònimos e contràrios
godire*,
gosai
| ctr.
patire,
sufrire
Frases
Deus cherfat chi potas bodire finas a chent'annos! ◊ sos faltzos bodint candho s'àteru est avilidu ◊ su trigu meu si l'at a bodire isse
Tradutziones
Frantzesu
jouir,
prendre plaisir
Ingresu
to enjoy
Ispagnolu
aprovechar
Italianu
godére
Tedescu
sich freuen.
brotài, brotàre , vrb Definitzione
su essire o bogare is cambos noos de is matas; su essire fora de s'abba de una vena
Sinònimos e contràrios
afroghedhare,
apillonai,
brionare,
brionire,
broculare,
brundhire,
ibbrotare,
incorumedhai,
puzonire,
rebbrotai
/
benai,
bundhare,
tzurruare
Frases
est che àlvure chena piús brotare fruas ◊ sas àrbures sunt brotendhe linna noa ◊ bi at unu fiore brotendhe ◊ sas fruedhas sunt brotendhe torra
2.
s'abba budhindhe ndhe brotat su bullu dae su labiolu ◊ ndhe brotat de abba frisca, cussa funtana!…◊ li brotaiat su sàmbene dae nares
3.
e cantas curreladas ti faghias cantendhe cantu in coro brotaias! ◊ li brotat dae coro s'augúriu prus bellu ◊ incantos divinos brotat sa terra
Ètimu
ctl., spn.
Tradutziones
Frantzesu
jaillir,
prendre sa source,
naître
Ingresu
to spring
Ispagnolu
brotar,
manar
Italianu
scaturire
Tedescu
sprossen,
quellen.
bullíre , vrb: pullire Definitzione
nau de is matas, bogare pigiones, cambos noos; nau de un'iferta, brotare, bogare, isparare
Sinònimos e contràrios
brionire,
briorare,
broculare,
brotai
Frases
as a bullire dae raighinas, ma sunt sempre fruedhas pirastrinas! (Cubeddu)
Tradutziones
Frantzesu
prendre sa source
Ingresu
to spring up
Ispagnolu
brotar
Italianu
pullulare
Tedescu
hervorsprießen.
corrutàe, corrutài, corrutàre , vrb: acorrutare,
currutare Definitzione
fàere su corrutu, pònnere su dolu po ccn., portare bestimentu de singiale po unu mortu
Frases
coro meu istimadu, si andhas a Torinu ti corruto che mortu! ◊ at corrutadu sos mannos chi che li fint mortos ◊ si morzo innantis, corrútami tue! ◊ ses a conca falada pares currutandhe!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
être en deuil,
prendre le deuil
Ingresu
to be in mourning,
to go into mourning
Ispagnolu
estar en duelo
Italianu
èssere in lutto,
méttere il lutto
Tedescu
Trauer tragen.
dispedíe , vrb: dispedire,
dispediri,
dispidire,
dispidiri Definitzione
fàere o giare sa dispidida, saludare andhandhosindhe, pruschetotu partendho po andhare atesu, fàere viàgiu longu, mancare tempus meda; fintzes mandhare, bogare, fàere andhare
Sinònimos e contràrios
dipaciare,
saludae
/
lescensciare
Frases
si est dispedidu ca fit tuchendhe a sordadare ◊ si seus dispidius badhendi in pratza ◊ si funt dispidius e si ndi funt andaus ◊ o babbu meu caru, est arribbada s'ora de mi ne dispedire! ◊ cudh'ómine s'est dipididu e aviadu s'est
2.
dispedichelu! ◊ l'at dispediu chin pacas paràgulas firmas ◊ su babbu e sa mama si avicinesint pro mi dispedire ◊ a su teracu su mere che l'at dispedidu ca no poniat mente
Ètimu
ctl., spn.
Tradutziones
Frantzesu
prendre congé
Ingresu
to say goodbye (to s.o.)
Ispagnolu
despedir
Italianu
congedare,
accomiatarsi
Tedescu
verabschieden ( sich ).
dogàre , vrb Definitzione
fàere sa doa; apartare o tròchere a una bandha, apartàresi in su sensu de essire a bandhidare; bogare, leare de dossu cosa bestia
Sinònimos e contràrios
addoae
/
bogare,
essire,
frànghere
/
caciare
2.
dògadi a intro de su pinnetu! ◊ oh raju, custas bacas sàrtiant su muru e benint chin nois: a ube nos dogamus?! ◊ mi dia cherrer dogare allargu, ma comente l'apo a pòdere fàchere?! ◊ candho lu tocat si ndhe dogat innedha tremèndhesi che canna ◊ dogachela, cussa cosa, ca no mi serbit!
3.
a su puntu chi semus, abbarrare in domo o a mi dogare est su matessi: sa zustíssia mi chircat
4.
s'ischitzinavat pro si che dogare su nive dae supra ◊ si at dogau sa tzinta ◊ sa poesia ti ndhe dogat sa pena dae su coro ◊ sa dotrina de ogn'idea mala doganne ch'est s'acisu a sos beranos! (P.Pittalis)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
prendre la fuite
Ingresu
to sidestep,
to go into hiding
Ispagnolu
apartarse,
huir,
eliminar
Italianu
scansarsi,
darsi alla latitanza,
eliminare
Tedescu
ausweichen,
flüchtig werden.
imbedustàre , vrb Definitzione
intrare in tempus, bènnere bedustu, mannu de annos
Sinònimos e contràrios
annosigai,
assenecare,
imbeciai,
imbedustire
| ctr.
impisedhire,
ingiovanèssiri
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
prendre de l'âge
Ingresu
to age
Ispagnolu
envejecer
Italianu
attemparsi
Tedescu
alt werden.
immulzàre , vrb: immurgiare,
immurzare,
irmurjare,
irmurzai,
irmurzare,
ismugliare,
ismulzai,
ismurzare,
smurzai Definitzione
papare a mengianu, fàerei s'immúrgiu
Sinònimos e contràrios
gustai,
murzai
Frases
a s'ora de ismulzai mi pichetu tres fogatzas ◊ bàtindhe su conchedhu de su giodhu ca immurzamus! ◊ mi apo irmurzadu una bella supa de late ◊ irmúrjati antis de tucare! ◊ nonna e neta si sunt postas a immulzare ◊ a bustare e a ismugliare bi fiat sa matessi bundhàntzia ◊ su fizu est irmurzàndhesi a pane e casu
Sambenados e Provèrbios
prb:
chini cenat a binu irmurzat a abba
Ètimu
spn.
almorzar
Tradutziones
Frantzesu
prendre son petit-déjeuner
Ingresu
to breakfast
Ispagnolu
desayunar
Italianu
fare colazióne
Tedescu
frühstücken.
imperaulàre , vrb Definitzione
foedhare tempus innanti cun ccn. po àere calecuna cosa e giare su foedhu, impromítere
Sinònimos e contràrios
aparagulare
2.
chie fit già imperaulada, chie deviat atèndhere in domo, chie si deviat fàghere monza e neune lu cheriat ◊ sa robba mi l'ant chircada in medas e so imperauladu cun paritzos
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
prendre la parole,
passer la parole à qqn
Ingresu
to reserve
Ispagnolu
apalabrar,
reservar
Italianu
prenotare
Tedescu
vorbestellen.
ingolumàre , vrb: ingulimare,
ingulumare Definitzione
pònnere ingúlumu, ingustu (fintzes a ingannu), abbituare a is vítzios, a is cosas bonas, a istare tropu bene, pigare su sabore, su gustu a ccn. cosa / i. su tempus = trampistare, ingannare su tempus
Sinònimos e contràrios
abbetuare,
abesare,
arranguai,
imbisciare,
imbitzicare,
ingurrinai,
ingustai
/
allicare,
allichionare
/
ingolosinare
Frases
sa zente ingolumada a sa dulcura imbentat sapa dae su lidone (D.Mele)◊ est ingulumadu a sa catza ◊ chie ingúlumat a sa festa de Santu Frantziscu de Lúgula torrat cada annu ◊ carchi furancredhu si fit ingulimatu a cussas raicras bellas e népitas ◊ cheret ingulimare sa cane a sirvone
2.
in sos muros sos sinnos de sos partios pariant ingolumendhe sa zente a los botare ◊ a ingulumare sos pitzochedhos a su ribu no fit petzi su disizu de impojare
3.
po ingulumare su tempus ca su caminu fut longu m’iat contau de su nuraghe orrutu (I.Patta)
Tradutziones
Frantzesu
prendre goût
Ingresu
to take a liking to sthg
Ispagnolu
engolosinarse,
regostarse,
coger el gusto
Italianu
prèndere gusto a qlcs.,
abituarsi a còse piacévoli
Tedescu
Geschmack daran finden.
inlutài, inlutàre , vrb rfl Definitzione
pònnere su dolu, bestire a dolu, po unu mortu
Sinònimos e contràrios
allutare,
lutare 2
| ctr.
slutai
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
prendre le deuil
Ingresu
to go into mourning
Ispagnolu
enlutar
Italianu
méttere,
portare il lutto
Tedescu
Trauer tragen.
innidigàre , vrb Definitzione
fàere essire o bogare de su niu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
chasser,
prendre du nid
Ingresu
to drive out
Ispagnolu
expulsar,
desanidar
Italianu
scacciare,
tògliere dal nido
Tedescu
aus dem Nest heraustreiben.
intingiadúra , nf Definitzione
su s'intingiare, su dannu de sa tíngia
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
action de prendre la teigne
Ingresu
tinea damage
Ispagnolu
el coger la tiña
Italianu
intignatura
Tedescu
Mottenfraß,
Mottenloch.
intingiàe, intingiài, intingiàre, intingiàri , vrb: intinzare Definitzione
carrigare de tíngia, genia de bobboi niedhu chi ponet a is matas e a is erbas in is puntas modhes o, segundhu, fintzes a is animales; in cobertantza, fintzes carrigare de àteru cunsiderau dannosu o pagu praghillosu
Sinònimos e contràrios
impestai
2.
su cani tuu fut carriau de púlixi e nd'at intingiau is mius puru (G.Mura)◊ is gerrunaderis funt intingiaus de dépidus, sentza mancu un'ispera!◊ depit èssi berus ca mi torru a intingiai cun d-un'ómini… abarru fiuda!
Tradutziones
Frantzesu
prendre la teigne
Ingresu
to affect with ringworm
Ispagnolu
coger la tiña
Italianu
intignare
Tedescu
von Motten zefressen werden.
leàe, leài , vrb: leare,
lebare,
levare 1,
liai 1 Definitzione
aferrare cosa cun is manos o cun calecuna aina siat po dha portare, dha tènnere, dha poderare e siat po dha fàere o faendhodha bènnere mancu, po dha menguare, po che ndhe bogare (una parte o totu), istesiare o pònnere in àteru logu, portare a codhu o in pitzu, o fintzes seberare, chèrrere, fàere intrare in postu; arregòllere cosa angena, furare; càbere, fàere istare cosa (nau de istrègios), imbargare fintzes sa carena, sa mente, su sentidu, fàere provare apentu o passione manna, a tropu; fàere una cosa a cómporu, comporare, fàere pagare; betare a corpus, ingurtire, papare calecuna cosa; bòllere o fàere a pobidhu, a pobidha; cumenciare a fàere, a nàrrere, andhare a calecuna bandha, e nau de su fogu allúere, tènnere, abbruxare; assimbiare a ccn., o una cosa a un'àtera; àere motivu, intzimia po fàere o cumprèndhere calecuna cosa, fintzes po si primare / cong. 1ˆ p. sing. le (lee), 2ˆp. sing. les (=lees), 3ˆp. sing. let (=leet), lit (=liit), 1ˆp. pl. lemus (leemus), 2ˆp. pl. ledas (leedas), 3ˆp. pl. len (=leen); impr. leh! = lea!; ger. lendhe
Sinònimos e contràrios
acafai,
aggantinare,
collire,
comparai,
furai,
iscabbúllere,
lòmpere,
muntènnere,
neai,
pagare,
picare,
tòdhere
/
afilare 1
/
cojare,
imparai,
ofèndhere
| ctr.
dae 1,
lassai
Maneras de nàrrere
csn:
àere a chie o dae chie leare = assimbillai a ccn., imparai de ccn.; leare oros o cabu de una cosa = pregontai, circai de isciri ccn. cosa; leare sa vida a unu = bochire; leare a unu o una cosa pro… = cufúndhere s'unu cun s'àteru, fadhire a unu, assemizàrelu, fàgherelu che a…; leare fritu = abarrai in su frius, fintzas a tènniri frius; leare modhore = pigaisí tropu cunfiantza, aprofitai de ccn., isfrutai a chini no si podit difèndiri; leare possessu = impobidhai, faisí meri de ccn. cosa, aposentaisí in ccn. logu; leare munza, cadha, pelea, banzu = cansaisí, pigai surra; leàrela a crispa = arrennegaisí; leare sa cosa a pagu incuru = èssiri discuidaus, lassai a pèrdiri; èssere leadu a bermes = portai brèminis; èssere leadu de fritu = tènniri frius (fintzas de sa callentura); èssere leadu a melmos = arremadiau; leàresi su logu = andaisindi peri su logu, a giru; leàresi sas terras de su paba = isterririsí tropu, pigaindi su logu de is àterus puru; leare a… (+ nm.) = manera de fai, de arrexonai, biri, cumprèndiri is cosas (l. a zogu, a brulla, a corpos, a sériu, a ispintas, a befe e gai); leare a conca, a ancas (nadu de su binu o àteru gai)= fai s'efetu de ammudhiai is cambas, de cunfundi sa conca, de parri istontonaus; lebare binta = leare sa fortza, bínchere, resèssere; a ue leas? = aundi ses andendi?, (o fintzas) aundi ghetas sa manu po aguantai?
Frases
su chi est cosa tua liandedhu! ◊ dèu pratzu e leu ◊ lea e màniga! ◊ comente tisti fàghere a leare unu lèpere chentza cane? ◊◊ lea custa cosa e muntenemila frimma! ◊ lea sa padedha cun carchi istratzu ca est budhida! ◊◊ a sas berbeghes lis amus leadu sos anzones ◊ leabbila sa lepa, a su pitzinnu, ca si segat! ◊ si no istat ca bi l'ant leadu, a Fulanu, l'aiat pistu male, cussu boje! ◊ cussu tocu de campana est a che leare su mortu ◊ lèache linna de su fogu, ca est tropu! ◊ a muzere tua ti l'at leada Deu ◊ ancu ndi dhus lit s'erriu! ◊◊ sos bardaneris sunt semper a meletzu pro ndhe li leare su masone ◊ su dinari bi l'ant leadu sos bandhidos ◊◊ menzus a leare su seguru chi no su venturu ◊◊ como chi lu ant leadu in fràbbica a triballare za est cuntentu! ◊ a fizu tou leadilu ifatu, ca imparat a triballare! ◊◊ a su pitzinnu lu at leadu a codhu sa mama ◊ s'olia che la leant a maghinare
2.
bi at córbula manna chi leat unu cartu ◊ custa cuba leat treghentos litros ◊ custu dischighedhu leat otighentos capabbàiti ◊ sa tristura at leadu a tziu Bore chi fit sempre de índule umorista ◊ s'ojada chi mi faghes mi leat coro e mente ◊ si no mànigas ti leat sa debbilesa ◊ zughet sa conca leada dae su zogu ◊ si unu abbarrat frimmu, chentza fogu, si lu leat su fritu ◊ su male chi at tentu l'at leadu totu un'ala de sa carena
3.
ue l'as leada custa robba barata? ◊ si leades casu, mighi so bendhindhechelu! ◊ linna bos leades, a tantu a cuintale? ◊ e cantu ti che at leadu pro ti fàghere custu triballu? ◊ cudhu tziu at batidu cariasa: mancu in manos bi l'ant lassada, leada totu in pag'ora! ◊ cantu ti ndhe leas a mi fàghere custu muru? ◊ su babbu aviat mandhau su pitzinnu a levare unu túturu de casu dae domo de unu pastore
4.
est malàidu, dirganadu e no leat nudha ◊ e ite paret su malàidu: a leat?
5.
Fulanu at leadu fémina bella ◊ mancari uses su biscu e sas retzas, su canarinu chi amas no lu leas! ◊ ci dh'as giau peràula de pobidha, leadidha!
6.
leo deo, su macu, e la perdono! ◊ a ue leas, bestidu goi? ◊ so chirchendhe a Fulanu, nachi est coladu inoghe: bidu as a ue at leadu? ◊ a uve ses leanne, commo? ◊ ma tandho a uve levo, Deus meu, uve colo? ◊ e a uve est leata cussa tzòvana?
7.
pro chie mi sezis lendhe? no mi sezis connoschindhe? ◊ cussa est salipa, no la les pro túcaru! ◊ ello pro macu l'as leadu?! ◊ bidíndhelu bestidu gai totus lu leaiant pro fémina
8.
si no cres a mie, leadila dae tue etotu ◊ da'ite si l'ant leada a brigare? ◊ si l'at leadu a sola a imparare a cosire ◊ proite ti la leas candho ti narant sa resone?! ◊ no faghet a li nàrrere nudha, a isse, chi deretu si la leat, ofesu!
9.
su festajolu si leat sas festas, su rundhellu si leat su logu, sos pasteris si leant sas terras de su paba ◊◊ custa poesia l'apo imparada a sos iscolanos, chi ndhe l'ant leada sena dificultade ◊ su fizu puru at sos pecos suos: at àpidu dae chie leare! ◊ a bortas sa pagura li lebabat binta e pessabat de torrare in palas
Sambenados e Provèrbios
prb:
sa giustítzia ndi liat su fatu e su sena de fai
Ètimu
ltn.
levare
Tradutziones
Frantzesu
prendre
Ingresu
to take
Ispagnolu
coger,
tomar
Italianu
prèndere,
pigliare,
asportare,
levare,
tògliere,
portar via,
prelevare,
estòrcere con la fòrza
Tedescu
nehmen,
erpressen.
manicàre , vrb: manigare Definitzione
pigare e pònnere in buca, matzigare e ingurtire su papare o css. àteru alimentu de fàere a matzigadura; si narat fintzes in su sensu de ispaciare calecuna cosa a fortza de dh'impreare, distrúere, de bochíere; nau in cobertantza, pinnigare dinare púbblicu aprofitandhosindhe; giogandho a dama, bínchere pedina o dama a su cumpàngiu; fintzes fàere a iscrafíngiu
Sinònimos e contràrios
cossumire,
mandhicare,
papae
| ctr.
geunare
Maneras de nàrrere
csn:
fàghere a manigare = coxinai; bogare a manigare = pònniri cosa in mesa po papai; - E coment'istades? - Za nos ndhe manigamus! = gei istaus bèni
Frases
bogàdeli a manigare a s'istranzu! ◊ no coizat nudha: sas predas de su caminu chi si mànighet! ◊ zente de bonugoro: comente mi ant bidu, deretu mi ant bogadu a manigare ◊ ponide a manigare ca est mesudie!
2.
su ruinzu si mànigat su ferru ◊ cussos animaledhos fora si los est manighendhe su fritu
Sambenados e Provèrbios
prb:
chie no est bonu manighendhe no est bonu tribagliendhe
Tradutziones
Frantzesu
manger,
ronger,
prendre
Ingresu
to eat,
to consume
Ispagnolu
comer
Italianu
mangiare,
corródere
Tedescu
essen (uomo),
fressen (animale),
abnutzen,
durchbringen.
pertesàre , vrb Definitzione
perricare o abbetiare po interessu, torracontu, fàere o su si fàere sa parte, is partes (aus. àere)
Tradutziones
Frantzesu
prendre parti pour qqn.qqch
Ingresu
to side (with)
Ispagnolu
tonar partido (por)
Italianu
parteggiare
Tedescu
Partei nehmen.
picàre , vrb: pigae,
pigai,
pigare 1,
pigari,
pigiare,
pijare,
pixare Definitzione
betare sa manu a ccn. cosa po dh'aferrare; ingòllere e portare cosa a un'àteru logu (fintzes a furadura, a iscrufidura, a béndhua), fintzas in su sensu de menguare, bogare, fàere o lassare bènnere impare a ccn. a unu logu; foedhandho de cójuas, bòllere e fàere a pobidhu, a pobidha; foedhandho de matas chi si prantant o chi s'innestant, andhare in bonu de sighire a crèschere bogandho cambu nou de sa linna de s'iferta, betare arraighinas; foedhandho pruschetotu de su papare, digirire e suspire s'alimentu e fàere s'efetu de fàere crèschere sa carena (ma dhu narant fintzes de is foedhos e de àteru candho in chie ascurtat faent s'efetu chi depent coment'e cambiamentu de su cumportamentu); nau de istrégiu po sa mannària chi tenet, càbere, agguantare unu tanti de cosa chi si ponet; cunsiderare sa cosa de calecuna manera, mescamente cun su significau de dha fàere o carculare che un'àtera / cong. 2ˆ p. pl pighetzas
Sinònimos e contràrios
acafai,
aferrai,
agganciai,
aggantinare,
aggarrai,
agguantai,
furai,
leai
/
imbucare
/
aggrighidhí,
tènnere
| ctr.
donai,
lassai,
pònnere
Maneras de nàrrere
csn:
pigaisí apari = betàresi sas manos a subra a si mazare s'unu cun s'àteru; pigat e… (+ vrb.) = tocat e…, leat e…, comintzat a…; pigare a…(+ vrb.) = leare su métidu, pònnere s'abbitúdine; no mi nci pigat = no mi andhat, no mi piaghet; pigai su sonnu, su fàmine, a scimingiadura = bènnere bene su sonnu, su fàmine, s'irbadhinamentu; pigai mexina = bufare, ingullire meighina; pigai fragu = abbizare fragu; pigai a dónnia logu, a s'ànima = segare sa passiéntzia, coloviare a fortza de istrobbu; pigaisidha in Nàpoli, in cudhu logu = manera de nàrrere candho no si cheret adduire a su fàghere de s'àteru; pigai a unu po un'àteru, pigai allu po cibudha = fadhire sa pessone, pessare chi est unu candho est un'àteru (fintzas apostadamente), cufúndhere una cosa cun àtera; pigai pampa = abbruxai, tènnere; pigai sa mira = abbaidare e puntare pro isparare, pro fèrrere iscudindhe e gai; pigai is nodas de ccn. = chircare de assemizare a ccn.; pigai àrviu de ccn. cosa = leare oru, chircare de ndhe ischire; pigai gelosia = essire zelosu; pigaisidha cun ccn. = atacare a brigare, leàresi arrennegu contra a ccn.; pigai scófia = innamoràresi de ccn.
Frases
pica su libbru e istúdia! ◊ at bólliu ammarolla a mi pigai cust'arregalu! ◊ pigat sa scifedha e isbuidat su sacu ◊ chi dhu pigu dh'arrogu! ◊ sa prima mela chi ruet, tue pixadila!
2.
cudh'ómini ndi at pigau su piciochedhu ◊ ndi dh'ant pigau su fusili ◊ ndi dhis ant pigau sa terra ◊ bandant a funtana a pigai àcua ◊ su dimóniu si ndi at pigau a Treichinedhu ◊ su carru che lis depet zúchere s'isterzu e at prointu de che picare peri a issos ◊ candho pioet, ti cres riu e cantu ògias ti pígias (V.Sanna)◊ custu bentu che pijat sas portas de s'inferru ◊ de centu ndi pigu otanta e ndi abarrat binti ◊ pigasindedha cussa cosa a su pipiu, ca s'ingollit!
3.
a nai sa beridadi, cussu piciocu no fiat cosa de pigai!
4.
custus froris, chi dhus prantas, pigant a fragu ca est tempus, immoi
5.
candu est fatu bèni, su binu no pigat a conca ◊ de su mànigu a isse no ndhe li pigat nudha mancari mànighet meda ◊ de sas cosas chi li naras no ndhe li pigat: est totu nudha! ◊ custas abbas faghent bene a s'erba e ndhe pigat a sas àrbures puru ◊ si l'arrodas cun sa preda, sa lepa, li pigat de prus ◊ de su mare bos ndhe pigat pagu pro bi andhare pag'ora ◊ no as a assortie candho ti at a pigae fàmene? ◊ a sètzi ingunis no mi nci pigat: stau mellus innòi ◊ gei nci pigat in su dinai…: dhi praxit a pinnigai! ◊ candu pigat a proi, dèu perdu totu is sentidus! ◊ mi depis arrangiai cust'interrutori ca s'atra dí mi est pigada sa currenti ◊ candu no fumu mi nci pigat su sonnu ◊ anchi dhu pighit sa pibida! ◊ cussa est mexina de pigai a istídhius ◊ ge no si dh'eis a bolli pigai cun nosu?!
6.
custa carrada pigat trexentus litrus ◊ su bastimentu mannu pigat meda
7.
pigat issa e ndi essit de asuta de su letu! ◊ pigat s'orcu e si bufat totu s'àcua
8.
aiat pigadu a falare a bidha candho no candho (Z.F.Pintore)
9.
ma po iscimpru mi pigas, chi mi naras custas cosas?! ◊ cussu acostumat a pigai dexi mesis po un'annu! ◊ bosatrus pigais sa dí po su noti ◊ ma po chini mi at pigau?!…
Ètimu
ltn.
picare
Tradutziones
Frantzesu
prendre,
soustraire
Ingresu
to take,
to subtract
Ispagnolu
coger,
substraer,
robar
Italianu
prèndere,
pigliare,
prelevare,
sottrarre
Tedescu
nehmen,
ergreifen,
fassen,
stehlen.