A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

ifàche , nm, avb: infache, infaci, unfaci Definition in fache, in cara, sa parte de ananti de una cosa, sa parte chi si presentat ananti, a face / a s’i. = a su contràriu, a s’àtera parti; dare ifache = fàghere impédumu, cuare Synonyms e antonyms imbesce Sentences sa cusséntzia nostra càmbiat a s'infache: prus est píchida e prus sos pilos sunt biancos ◊ no bortes s’imbustu a s'infache, si no cheres a lu tacare ◊ su domínigu in bidha assimbillat a s'infaci e a s'imbressi a is àteras diis de intru de cida ◊ sa posta fit a caminu de furcaduras, a s'infache de sa bidha Etymon srd.

ifachétu , nm Definition pelea, múngia, sacrifíciu mannu Synonyms e antonyms cadha, ifraschédhiu Sentences cantu istat dies e dies fiochendhe, su nie impedit meda e fena si intrat abba a su terrinu pro sos pastores est un'ifachetu mannu ◊ s'ifachetu chi b'at chélfidu a li pònnere apostu sos pilos… no mi ndhe chelzo mancu ammentare! (S.Saba)

ifachilàre , vrb: ifachilliare Definition betare in cara, nàrrere in cara a unu su male chi at fatu coment’e brigandhodhu e faendhodhu a bregúngia, lígere sa vida, bogare in bregúngia a ccn. Synonyms e antonyms abbirgonzire, afachilare, refaciai Sentences su maridu a boches artas candho ghirabat l'ifachilliabat totu su chi fachiat, ca nanchi fit male fatu ◊ criticabant e ifachilliabant sa miséria a chie la zuchiat pitzicada a costas Etymon srd. Translations French reprocher, jeter à la figure English to fling in s.o's face (stg) Spanish reprochar Italian rinfacciare German vorhalten.

ifachilíre , vrb Synonyms e antonyms abbirgonzire, afachilare, ifachilare Sentences babbu mi tiat a àere ifachilidu si aio nadu chi no bi fio bonu.

ifachilliadòre , agt, nm Definition chi o chie ifachílliat Etymon srd.

ifachilliadúra , nf Definition su ifachilliare Synonyms e antonyms ifachílliu Etymon srd.

ifachilliàre ifachilàre

ifachilliàu , pps, agt Definition de ifachilliare Synonyms e antonyms abbirgonzadu, afachiladu.

ifachílliu , nm Definition su afachilare, totu su chi si narat brigandho e faendho a bregúngia a unu Synonyms e antonyms ifachilliadura, isvàpiu Sentences chi nemos apet de si ndhe rídere, de tene, e ne de ti fàchere ifachíllios! ◊ custu no l'at pótiu bajulare e rispondhet a tostu a s'ifachílliu de su maridu ◊ a cussos ifachíllios li rispondhet: Aggai s'isposu tuo est mezus de su meu?! Etymon srd. Translations French reproche English reproof Spanish reproche Italian rinfàccio, rimpròvero German Vorwurf.

ifaciàdu , agt: ilfaciadu, isfaciadu Definition chi no sentit bregúngia, chi narat o faet a face manna, chentza bregúngia e ne duritu fintzes candho no deghet o no si tenet arrexone / faedhare o fàghere a s’isfaciada = a fatza manna, no solu chentza birgonza ma fintzas cun pretesas de àere resone Synonyms e antonyms assudu, caricotu, discaradu, facianu, ifaciu, malacara | ctr. bergungiosu, cocode, gavardu 2. lu cheria ischire de calesisiat manera e a s'ilfaciada lu preguntei.

ifacíu , agt: ifatziu, irfatzidu, irfatziu, isfaciu, isfatzidu, isfatzitu, sfaciu Definition chi no sentit bregúngia, chi portat face de sola / fai a sa isfacia = chentza birgonza peruna, comente faghent sos irfatzidos Synonyms e antonyms assudu, carietadu, caricotu, discaradu, facianu, faciudu, ifaciadu, improntiu, isciacibiu, malacara, trempista | ctr. bergungiosu, gavardu Sentences custos pisedhos sunt isfatzidos e no timent nudha ◊ s'irfatzida l'avastat, si lu basat e li narat: So essida a ti topare 2. genti totu presumimentu, cussus bivint a sa isfacia! Etymon srd. Translations French effronté English saucy Spanish descarado Italian sfacciato German frech.

ifadàdu , pps, agt: ifatau, irfadau, isfadadu Definition de ifadare; chi sentit ifadu, chi at pérdiu sa passiéntzia po cosa o gente chi istrobbat / èssere ifadau che petza púdia = no ndhe pòdere prus, ifadadu a s’úrtimu etzessu Synonyms e antonyms infastidiau 2. de sos càntigos e sonos no bi podiant drommire, sentza mai la finire fint fintzas isfadadas ◊ unu leperedhu ndhe istupat dai sa chijura isfadadu dae sa passera chimentosa de tota cudha zente ◊ ndhe so irfadau Translations French fâché English annoyed Spanish fastidiado, enfadado Italian infastidito, seccato German verärgert, gereizt.

ifadàre , vrb: infadai, infadare, irfadare, isfadare Definition giare istrobbu, ifadu; prnl., pèrdere sa passiéntzia o orròschere po istrobbu forte o a sa sighia Synonyms e antonyms abbatazare, abbeciare, agenare, annischissai, aporrare, apurrire, ifastizire, impeltinare, imperperiae, innaentare, irfadèschere, ivilire, malifestai, pibincai, pertojare, suberiare Sentences benzo a t'infadare si mi podes agatare unu catedhu 2. ndhe so isfadada de fàghere sa teraca! ◊ sos pitzinnos lillos passizat, los zocat, e candho si ndhe irfadat los zuchet a sa tzia ◊ s'infadeit de sos imbóligos de sos avocados ◊ su mese at comintzadu faghindhe dies bellas, ma a sa fine si est isfadadu Etymon spn. enfadar Translations French agacer, déranger English to annoy Spanish fastidiar, molestar Italian infastidire, importunare, tediare German belästigen, stören.

ifadàre 1 , vrb Definition isciusciare o isconciare su fadamentu Synonyms e antonyms | ctr. fadai Sentences sas fadas ifadesint cudhu crabolu nendhe "Ancu torres su chi fist!" Etymon srd.

ifadósu , agt: infadosu, irfadosu, isfadosu Definition chi giaet o chi dhue at ifadu, chi est unu segamentu, chi annischitzat Synonyms e antonyms addeleadu, agghegiosu, apigonau, atzegatzioneri, genosu, imbeléschidu, infinitziosu, ispaborzosu, isvilidu, malostiosu, pibigosu, pibincosu, sciringosu, sportinitzu, tzacarredhu / cdh. ribélviu | ctr. discanciosu, ispelegosu Sentences cussos sunt una letranca irfadosa e chin issos no si podet tucare a ube si cheret ◊ no bi at babbautzu prus ifadosu de sa musca ◊ bi at triballos chi no sunt peleosos ma ifadosos Etymon spn. enfadoso Translations French ennuyeux, impertinent English annoying, cheeky Spanish pesado Italian fastidióso, tedióso, impertinènte, seccante German lästig, frech, unangenehm.

ifàdu , nm: infadu, infaru, irfadu, isfadu Definition totu su chi podet èssere de istrobbu, o chi orroschet, o chi provat sa passiéntzia, faet pèrdere tempus fintzes si no est cosa grave Synonyms e antonyms ammóniu, gena, ifadamentu, ifestu, impelegu, impéltinu, imperpériu, innaentu, inzerra, istéculu, lassamistai, nischitzu, pibinca, pertoja Idioms csn: dare i.; leàresi s'i. de… = pigaisí s'istentu de fai cosa mala a fai mancai pagu trabballosa Sentences Sardos, si no bos servit de infadu, dia cherrer cantare una cantone (Cubeddu)◊ sos músculos sunt saboridos, ma bi at ifadu a los innetiare ◊ a collire olia de terra bi at prus ifadu chi no pelea ◊ ma daet ifadu, mih, sa musca! Etymon spn. enfado Translations French gêne, ennui English bother Spanish molestia Italian fastìdio, tèdio, molèstia, seccatura German Verdruß, Belästigung, Langeweile.

ifàghere , vrb: ilfàghere, irfàchere, irfàghere, isàchere, isciàere, isciai (i-scia-i) isfàghere, isfai, issàchere Definition isciusciare, distrúere sa cosa fata; nau de cosa de papare, còere tropu, èssere tropu lómpia / pps. isciatu, issatu (= sbisuriu, puru); pira, mela irfata = pira, mela passada, chi no est prus bona Synonyms e antonyms derrúere, destrui, dirfàchere, idarrocai, isciasciai, isciusciai, isconciare, sciai, solivrinare | ctr. fàchere Sentences sas domos s'ifaghent in sas bidhas chena zente ◊ est betendhe s'abba a cadinos: paret chi su mundhu s'isfatat in abba! ◊ sa gherra isfaghet totu, logu e zente ◊ s'istesseravat, s'isachiat, s'iscontzavat ◊ is pipius funt in s'arruga, fadendu e isciaendu giogus 2. si est isfatu in torojos de prantu ◊ in su tribàgliu m'isfato totu in suore ◊ sa linna betza s'isfaghet in piúere 3. sos ossos puru, apustis de tantu tempus, s'irfaghent ◊ funt timendu no si siat po isfai su mundu ◊ chi s'isfagat su mundhu totu intreu no mi rendhet dolore e ne ferida (Sassu) Etymon srd. Translations French défaire, décomposer English to undo, to decompose Spanish deshacer Italian disfare, decompórre, sgretolare, disintegrarsi, dissòlvere German zerstören, auseinandernehmen, sich zersetzen, zerbröckeln.

ifagonàre , vrb: irfagonare Definition bogare, pigare, iscarrigare de is vogones (prus che àteru nau in su sensu de iscarrigare o bogare cosa meda).

ifaidórgiu , nm Definition tretu, logu, inue si ammuntonat sa cosa de illimpiare po dh’arregòllere (es. sa castàngia po ndhe dha bogare de s’ischissone, candho si ndhe betat a iscudidura) Etymon srd.

ifainàdu , pps, agt: ilfainadu, irfaghinau, irfainadu, isfainadu, isfainau, sfainau Definition de ifainare; nau de ccn., chi est chentza fàere faina, chentza impreu; chi est in giru, a ue bolet andhare, a s’afaiu Synonyms e antonyms arreulau, bacamundhu, disabbutu, faghineri, ilfatziennadu, mandronàciu, perduleu, praitzosu / disimperau, sprainau | ctr. afainadu, impitzadu 2. custu manzanu fint in piata, sétidos in sa pedríscia de sos ilfainados ◊ l'incantat su ciaulellu de sa zente isfainada ◊ sa pisedhina s'istràviat fatendhe tzocare de su risu sos isfainados ◊ unos cantos irfainados si sunt acurtos apare e ant fatu bardana 3. ifainadu, fit atraessendhe una tanca a candho che bidet unu pastore ◊ sos fizos sunt totu irfaghinaos che puzones de prédiche Etymon srd. Translations French inactif English idle Spanish inactivo Italian inoperóso German untätig.