trancafílu , nm: trangafilu Definition
tirighedha de orrobba po acapiare su deventale in su chintzu; tirighedha de orrobba de pònnere a singiale in mesu de unu libbru; filu po istèrrere s'orrobba po asciutare
Synonyms e antonyms
presógliu
Etymon
spn.
*trancafilo
Translations
French
signet
English
bookmark,
cord
Spanish
hilo,
marcalibros
Italian
cordoncino,
segnalibro
German
Bindfaden,
Lesezeichenband.
trancaíllu , nm Synonyms e antonyms
impedu
/
dobidori,
duritu
Translations
French
empêchement,
frein
English
impediment
Spanish
obstáculo,
estorbo
Italian
impediménto,
rèmora
German
Hindernis.
trancamàglia , nf Definition cosa o atzione chi si faet cun trancu, in trampa Synonyms e antonyms coglionu, trampa Sentences in trancamàglia che li podiat bogare dai su coro s'arréjinu de comare ◊ mudare tiant chèrrere sa desdiciada sorte de fedales insoro rutos in trancamàglia ◊ sa trancamàglia de s'istadu fit chi, si su sordadu resessiat a recuire, li daiat una pólitza de chentu iscudos.
trancamallósu , agt, nm Definition
chi o chie acostumat a fàere trancamàglias, imbodhigos, ingannos po su torracontu suo
Synonyms e antonyms
arruseri,
trafaneri,
tramposu,
trancheri,
trapuleri
Sentences
cussu trancamallosu narat de sa pedra pane: no li ponzas mente!
Scientific Terminology
ntl
Translations
French
flibustier,
escroc
English
scoundrel
Spanish
estafador
Italian
filibustière,
imbroglióne
German
Betrüger.
tranchèra , nf Definition ricamu in sa parte de ananti de s'imbustu, segundhu su costúmene.
tranchéri , agt, nm Definition chi o chie portat trancos, dhi praghent is denghes, a istare o a pigare a losingas; chi est inganiau a féminas o, nau de fémina, a ómines Synonyms e antonyms dengheri / coallutu, pissineri Sentences o istampaxinu lestu, trancheri e femmineri, aundi ti ses postu? ◊ bessiminci de innòi, curridori, trancheri! ◊ sa fémina tranchera fait s'ómini macu! ◊ issu fiat trancheri e totu pigau de su maligràbinu.
tranchiglidàde , nf: tranchillidade,
trancuillidade,
trancuillidadi Definition
su èssere trancuillos, in asséliu, chentza pentzamentos, in paghe
Synonyms e antonyms
abbaucu,
assébiu,
assussegu,
paidhu,
serenidade
| ctr.
oriolu
Sentences
as a sos tzegos sa vista torradu e a sos coros sa tranchiglidade ◊ totu est cambiadu, tranchiglidade e recreu!
Translations
French
tranquillité
English
quiet
Spanish
tranquilidad
Italian
tranquillità
German
Ruhe.
tranchígliu , agt: tranchílliu,
tranchillu,
trancuílgiu,
trancuillu Definition
chi est in asséliu, chietu, chentza arreolu o pentzamentos
Synonyms e antonyms
asselenau,
asseliau,
asseriau,
resetu,
séliu
| ctr.
avolotadu,
bolluzadu
Idioms
csn:
t. che paba = chentza pidinos…; fàghere vida t. = chentza dificurtades, chentza patire bisonzu e ne dannos; mari t. = chi no bi at bentu, pàsidu; ista t.! = no ti les pessamentu!
Sentences
istit trancuílgiu ca a votai contr'a is centralis atómicas andu e comenti!
Etymon
ctl., spn.
tranquil
Translations
French
tranquille
English
peaceful
Spanish
tranquilo
Italian
tranquillo
German
ruhig.
tranchillài , vrb Definition istressiai, trantzire, istesiare e cambiare filada Synonyms e antonyms iscritzire, iscrostiare, issuzire, istirire, istregire, tòlchere, transiri 1.
tranchillidàde tranchiglidàde
tranchílliu, tranchíllu tranchígliu
tranchinàre , vrb: trancuinai Definition
su fàere de cambas de is pipios piticos; su istare sèmpere faendho, girandho, ammungiandho, impreaos in calecuna faina, fintzes atèndhere a ccn.
Synonyms e antonyms
afateriai,
arcobai,
cuntronai,
fainare
/
peleare
Sentences
a su chertu de sa vida sa boghe tua annanghes: ries, apunzas, tranchinas, pianghes (G.Fiori)◊ est sempri trancuinendi, no asséliat mai ◊ su pische est friscu, est movendhe ancora s'irgutolu, tranchinendhe morimori
2.
no ndi podit prus, scerada: totu cussas féminas bècias boint trancuinadas! ◊ no fait prus a dhu trancuinai, cussu pipiu: ariseu no dhu podemu apaxiai, prangendi circhendi sa mama!
Translations
French
agiter
English
to wave,
to shake
Spanish
patalear,
bregar
Italian
dimenare,
agitare
German
schlenkern,
hin- und herbewegen.
trancíre, trancíri , vrb: transie,
transire 1,
transiri,
trantzire,
trantziri,
trasiri,
trensiri,
trentzí,
trentziri Definition
cambiare camminu, istesiare unu pagu, passare de un'oru o tretu a un'àteru, de unu camminu a un'àteru, pigare o ispostare, mòvere de unu logu (o determinu) a un'àteru; fàere a mancu, pònnere a una parte po no istrobbare o èssere istrobbaos, lassare istare a un'àtera borta, a un'àteru tempus / pps. transiu, trànsiu
Synonyms e antonyms
apaltare,
arrociare,
cansai 1,
frànghere,
ischerciai,
istransire,
issuzire,
istregire,
passai,
pesai,
stressiai,
tasire,
tòlchere,
trantziai
/
crastinare,
faltare
Idioms
csn:
trantzirisí de pari = lassàresi, irbortàresi (nadu mescamente de ómine e fémina cojendhe o cojados); trantziri su puntu de… = colàreche su límite, isazerare; transire su pretzipitu = muntènneresi o istaresindhe de fàghere carchi cosa de malu, fràngheresi de s'ocasione de fàghere male; s'annu trasiu = s'annu coladu; transire su pecadu, sas cunzunturas malas = itl. fuggire il peccato, le occasioni; transire de + inf. = fàere a mancu de…
Sentences
si no trancis t'investo! ◊ transidí unu pagu! ◊ transis istrada po no t'incontrare deo? ◊ no transo sos tzumbos de codina in sos buturinos ◊ trantzidí de innòi a ingudheni! ◊ comenti fatzu a trentzí sa màchina po passai tui?! ◊ transit caminu candu bit a mei ◊ fiat màrtura e no si transiat de su letu ◊ su landiredhu no at trantziu sa téula in crabetura ◊ dhi at torrau sa lei sena de transiri una vírgula de su chi dhoi fiat iscritu ◊ ti giuru ca de custu votu no potzu trantziri! ◊ trasiu su soli, bivis in rénniu de bellesa ◊ sas arbeghes de inoghe che dhas trantzo a Sa Serra ◊ che ant trantziu sa làcana de su cugnau ◊ trantzidi de dienanti!◊ de s'opinioni sua no dha pòciu trancí
2.
fipo vénniu peri a pede, ma cras apo imperjos chi non poto trantzire ◊ de àteru podis transiri, ma no de mòrriri ◊ no aiat pótiu transire de si cojubare ◊ su pagu chi bivis, no trantzas minutu de acanta mia! (Pillai G.)◊ de su chi mi timemu no mi trancemu!
3.
no dhu permitit Deus chi si trantzaus de pari ◊ si m'istimas tui, de pari no trantzeus! ◊ at trantziu su puntu de sa seriedadi e megat de èssiri disonestu ◊ pro transire su pretzipitu donzi die mi castigo ◊ no si podit trentziri su destinu
4.
su tempus trasiu est meda ◊ mi timu ca at a tocai a transiri sa coja!
Etymon
itl.
transire
Translations
French
éloigner,
écarter,
se déplacer
English
to remove,
to step aside,
to shift
Spanish
apartarse
Italian
discostare,
distògliere,
spostarsi,
scansarsi,
rinviare
German
entfernen,
ausweichen.
trancósu , agt Definition nau de ccn., chi portat trancos, chi est totu trancos Synonyms e antonyms trancheri / aponciau Etymon srd.
tràncu trànca
trancuílgiu tranchígliu
trancuillamènte, trancuillamènti , avb Definition a sa séria, cun asséliu, in manera pàsida, chentza pentzamentos, a coro seguru.
trancuillidàde, trancuillidàdi tranchiglidàde
trancuillòne , agt, nm Definition
chi o chie acostumat a èssere tropu chentza pentzamentu perunu, lassandho totu a comente bolet andhare
Synonyms e antonyms
ilvioladu,
lebiotu
| ctr.
apensamentau,
apidinadu,
penciamentosu
Sentences
trancuillone, tantu za ti ndhe ses pesadu chito!…
Scientific Terminology
ntl
Translations
French
insuciant
English
carefree
Spanish
despreocupado
Italian
spensierato
German
sorglos.
trancuíllu tranchígliu