acocoedhài , vrb Definizione allorigare a lomburedhu, crocare a sa manera de is canes e gatos candho tenent fritu Sinonimi e contrari acoconare, acuncurrionai, allomburedhai, allorimmedhare.
acocogliàdu , agt Sinonimi e contrari acoconau, acocorrodhau, acuguciau Frasi est acocogliadu suta de una mola de cipressu Etimo srd.
acocolitài , vrb Definizione fàere a bisura de lobu, de lóriga, de cocoilla, cocollitu Sinonimi e contrari alloricare Frasi su corou s'est acocolitau.
acoconadúra , nf Definizione su acoconare Etimo srd.
acoconàre , vrb: acogonare Definizione
fàere a cocone, a bisura de cocone, allorigare a sa manera de is canes, de is gatos candho si crocant e tenent fritu; crocare
Sinonimi e contrari
aciunciulire,
acoconedhare,
aconcolai,
acucai,
acuconare,
acuculiare,
acuculiedhare,
acucunniare,
aculigionai,
acuncurrionai,
allomburedhai,
allorigare,
allorimmedhare
| ctr.
istirare
Frasi
si acoconaiat in palas de unu trutzu ◊ si fint acoconaos in su gabbanu ◊ su cane s'est acogonadu che matassa de lana afaca a sa mere ◊ si est acoconadu comente a unu eritu ◊ nos corcabamus acoconaos intro de su letu ◊ su pitzinnu si acoconabat in su bancu e non fachiat isperu santu in totu s'ora de sa letzione
2.
sos puzones sunt andhandhe a s'acoconare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se blottir
Inglese
to crouch
Spagnolo
acurrucarse
Italiano
accovacciare
Tedesco
sich zusammenkauern.
acoconàu , pps, agt: acogonadu Definizione de acoconare; coment’e allomborau, fatu a bisura tundha che cogone, totu impare a muntone tundhu Sinonimi e contrari acocorrodhau, acuguciau 2. ístati che colovra acoconadu, o puru istíchiti in calchi iscusógliu! ◊ sas erveghes fint acogonadas in bidea de si caentare tra issas (M.Pinna)◊ tiu Micheli chircat su pudhu e che l'agatat acogonadu suta de su fenu cun sa conca cuada suta de s'ala.
acoconedhàre , vrb Sinonimi e contrari aciunciulire, acoconare, aculigionai.
acoconillài , vrb Sinonimi e contrari acoconare, acuconare, aculigionai Frasi si límpiat is manus, si acoconillat asuba de su sedili e si dormit (F.Pilloni) Etimo srd.
acocoràre , vrb Definizione abbaidare meda, a ogu firmu, mescamente nau po abbaidare a ccn. candho est persona chi praghet Sinonimi e contrari apirastare Frasi abbisumeu ca cussu mi bolet a isposa, dh'apo cumpréndhiu comente mi acòcorat (I.Patta).
acocorodhàre , vrb Sinonimi e contrari allaputzai, arrepicai 2, impompitare Etimo srd.
acocorrodhàu , agt Sinonimi e contrari acocogliadu, acoconau, acuguciau Frasi fiat sétziu acocorrodhau Etimo srd.
acocovedhàe, acocovedhài , vrb Definizione
incrubare, pinnigare in sèi etotu, fàere a un'arcu, a gobba, comente faet sa gente antziana
Sinonimi e contrari
abbajonare,
abbrentai,
acocobetare,
aggobbae,
agionedhare,
allachedhare,
annacai,
atrotiai,
atzumborai,
colembrai,
corcobare,
inconchedhare,
inconcobare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
cambrer,
courber
Inglese
to arch
Spagnolo
encorvarse
Italiano
inarcare,
ingobbire
Tedesco
sich krümmen,
bucklig werden.
acocovedhàu , pps, agt: acogovedhau Definizione
de acocovedhai; chi est fatu a giúmburu, coment’e allorigau
Sinonimi e contrari
corcobau,
giumburudu,
gobbosu,
tzumbosu
2.
est ingunis sétzia, acocovedhada, cun is manus in coa abetendi su trenu
Traduzioni
Francese
voûté,
gibbeux
Inglese
arched,
gibbous
Spagnolo
corcovado
Italiano
ricurvo,
gibbóso
Tedesco
gekrümmt,
bucklig.
acodàre , vrb Definizione acropare sa pedra de s'incodau nou cun su màgiu (o dama) po si assentare bene e abbarrare prus firma; fàere tostau che code 2. sa corda acadhighinada si est acodada ◊ est linna acodada, forte che atarzu Etimo srd.
acodèdha, acodédhu , nm: ancodedhu,
codedhu Definizione
unu bículu piticu / min. acodedhedha
Sinonimi e contrari
acantighedhu,
arroghedhu,
arróncinu,
bículu,
bucone,
incodedhu,
incuedhu,
mingulitu,
pitzuedhu,
tanchedhu,
uchedhu
Frasi
chi portas una pinna e un'acodedha de paperi t'iscrís s'indiritzu ◊ furànt trigu po si podi fai un'acodedhu de pani ◊ de sa buciachita ndi at bogau un'acodedhu de zigarru ◊ si fiat fatu unu bistiri cun ancodedhus de arrobba ◊ apu allichidiu un'acodedhu de arruga ◊ dhi donat su pani po andai a trabballai ma dhi arrecumandat de ndi torrai un'acodedhedha
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
petit morceau
Inglese
little piece
Spagnolo
trocito
Italiano
pezzettino,
mozzicóne
Tedesco
Stückchen,
Stummel.
acódhu , avb, iscl: acollu 1 Definizione
est innòi, est bénniu, si bit
Sinonimi e contrari
addeallu,
allodhu,
midhu
Frasi
a s'arbeschidorza acodhos, sos piratas! (G.Sanna)◊ chie tenet dinaris de avassu, de los impiegare acolla s'ora! ◊ che passat una die, duas, tres… a candho acollu totu caratzadu! ◊ si chircas unu padronu, su padronu acollu inoghe!
Traduzioni
Francese
le voici,
le voilà
Inglese
here he is!
Spagnolo
¡helo aquí!
Italiano
èccolo!
Tedesco
Gastfreundschaft,
Heim.
acodía , nf: acudida Sinonimi e contrari acurta, assuprimentu Etimo srd.
acodiài , vrb Definizione acoai, andhare unu aifatu de s'àteru Sinonimi e contrari acoai Frasi is làmbrigas si acodiànt a is ogus a trubu, illiscinànt in is tempras e infundiant su càbudu de su mucadori (N.Laconi) Etimo srd.
acodiàre , vrb: codiare* Definizione lassare agoa a unu o una cosa camminandho, passandhosiche ainnanti, lassare cosa chentza de fàere, chentza dha pigare, lassare e bastat coment'e candho unu s'imméntigat, lassare coígios Sinonimi e contrari acadiare, acogiai, cambare, coigiare, incoizare, lassai, scaresci Frasi de custa peta no ndhe depides acodiare a cras manzanu ◊ inive che l'as acodiada cussa cosa?
acodíe, acodíri , vrb: acudi,
acudire,
acudiri Definizione
cúrrere a unu logu po ccn. o calecunu bisóngiu o apretu, bènnere, furriare a domo; fàere a tempus a una cosa, arrennèscere a sighire su chi narat s'àteru, a cumprèndhere luego / pps. acurtu e acudidu; acudi una cosa, de una cosa = fàghere a tempus a ndhe godire, leare, o àteru
Sinonimi e contrari
achipire,
acosiare,
acostai,
aprobiai,
assuprire,
bènnere,
ghirare,
lòmpere
/
aúrrere
Frasi
candho l'ant bidu rutu sunt acudidos totu a ndhe lu pesare ◊ acudide a su fogu fuidu! ◊ acudei, sunt bocendi a unu! ◊ zente meda est acudia a dhos bíere ◊ àturus piciochedhus fuant acudendi a biri s'automóbbili ◊ sa zente acudit a su divertimentu ◊ si no acodint is de biginau a dhas istagiai ciai si donant una bona craminada!◊ si fia istada sola, comente aia fatu a ndhe acudire a inoghe?!
2.
ndhe acudeint cun binujos e coidales iscalaviados ◊ candho as a acudire in letu de sida a ue est mamma tua sa fàcia frita ti at a iscaldire cun sa sua
3.
nu apu acurtu a pigai su postali ◊ a sa sola totu custu traballu no l'acudo ◊ toca e agiudamí ca assinuncas no acudu! ◊ a mesudí no acudu a torrai ◊ cumenti fatzu in cuatru dis a ti acudi pantalonis e giacheta?! ◊ current pro acudire zoronada ◊ tui ca cannoscis sa língua tedesca, dhus acudis a cumprendi su chi narant? ◊ ita totu ses narendi, chi no ti acudu?! ◊ dèu cumentzu a bandai, chi potzu acudi postu ◊ innantis fis a lèpores e pudhas a cantu ndhe potias acudire! ◊ sa missa che at a èssere finia, ma chissai chi l'acuda! ◊ camminai candu teneis sa luxi, prima chi s'acudat s'iscuriu!
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
accourir
Inglese
to run
Spagnolo
acudir
Italiano
accórrere,
fare in tèmpo
Tedesco
eilen,
rechtzeitig schaffen.