apómpiu , nm Definizione
su apompiai, su aguantare o padire un'isfortzu; su castiare / èssiri a s'apómpiu = èssiri suncurtu, azuadu (ma fintzas oretendhe, abbaidendhe carchi cosa)
Sinonimi e contrari
agguantu,
arramponu
/
apompiada,
apompionzu,
castiada
2.
s'apómpiu meu fit làmbidu de ocratas pro sa moto noba (E.A.Bernardini)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
résistance
Inglese
resistence
Spagnolo
aguante
Italiano
resistènza
Tedesco
Widerstandsfähigkeit.
apomponissàu, apomporissàu , agt Definizione
nau de ccn., chi bestit a pompa, chi est totu bene mudau (ma nau mescamente de fémina)/ apomponissada che ègua in dí de festa = totu afrochitada
Sinonimi e contrari
apupuxadu,
frochillau,
apinociau,
arrempiconau,
impomponau,
lussadu
Frasi
cussa est totu apomponissada, totu arrandas e frocus! ◊ una signora fut totu apomporissada, cun d-una pedhi de margiani in su tzugu, a guantus e capellinu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pomponné
Inglese
dressed up
Spagnolo
acicalado
Italiano
agghindato,
infiocchettato
Tedesco
herausgeputzt.
apompositàdu , agt Definizione fatu bellu; chi est faendho braga, apompadu Sinonimi e contrari impompadu Etimo srd.
aponciài , vrb: (a-pon-ci-a-i)
aponsare,
aponsiae,
aponsiare,
apontziai,
apontziare,
apuntziai,
apuntziare,
puntziare Definizione
su si giare a bíere sériu, coment'e giaendhosi importu mannu o fintzes credendhosi pagu; camminare, foedhare o fàere sa cosa tropu addàsiu, tropu a sa lena; a logos fintzes ammurrionare, primmare / apontziai su murru = itl. stòrcere il muso
Sinonimi e contrari
allodhiai
Frasi
su piciocu arricu si fut apontziau candu Gesús dh'iat nau de bendi totu e de dhu donai a is pòburus
Etimo
itl.
ponzare
Traduzioni
Francese
parler avec affectation
Inglese
to speak affectedly
Spagnolo
hablar con afectación
Italiano
parlare con gravità,
con affettazióne
Tedesco
ernst,
in gezierter Weise sprechen.
aponciàu , pps, agt: apontziau,
apuntziadu,
apuntziau Definizione
de aponciai; chi est sériu sériu (de pàrrere fintzes tristu), totu pigau pentzandho a calecuna cosa, citiu, esagerandho puru; fintzes irmasionadu, tropu lentu faendho sa cosa; chi si credet meda e abbàidat s'àteru pentzandhosi méngius; si narat fintzes de unu chi istringhet is murros foedhandho, coment’e giaendhosi prus importu
Sinonimi e contrari
ammanerau,
leitanu,
modosu
/
immajonadu
2.
candu fuedhat est meda apontziau: bandat circhendi is fuedhus in celu! ◊ mi paret de la bídere a mamma in su ricóveru, sétzida a un'oru, muda, aponsiada, che una criadura de asilo!…◊ est totu apontziada, cun s'ofítziu in manus parit s'isprigu de sa santidadi!
Traduzioni
Francese
affecté,
contrit
Inglese
composed,
affected
Spagnolo
afectado
Italiano
contegnóso,
affettato,
compunto,
sussiegóso
Tedesco
zurückhaltend,
erheuchelt,
zerknischt.
apónciu , nm: (a-pón-ci-u)
apónsiu,
apóntziu,
apúntziu Definizione
seriedade e modéstia pruschetotu a finta, coment'e cosa fata a fortza; istrobbu, iscónciu chi benit de sa timoria / mali de apónciu = dolore de mata a puntas fortes e a cagaredha, a iscussura
Sinonimi e contrari
allodhiadura,
allodhiamentu,
allódhiu
| ctr.
ispóntziu
2.
a su malàriu passau dhi est su mali de apónciu?
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
affectation,
hypocrisie
Inglese
affectation,
hypocrisy
Spagnolo
afectación
Italiano
affettazióne,
leziosàggine,
ipocrisìa
Tedesco
Geziertheit,
Heuchelei.
aponènte , nm Definizione chie est in crica de pobidha? Frasi at pediu lesséntzia a cantare a mamma, chi innanti de bi dha zare bi at pregontau chie fuit s'aponente (C.Frau, P.Puddu).
apònnere, apònniri , vrb: opòniri Definizione
su si pònnere contras a calecuna cosa, contras a ccn., abbetiare contras, arrespòndhere a un'acusa, a una crítiga, e si narat fintzes in su sensu de fàere diferéntzia manna de duas cosas, coment’e unu èssere a parte contrària; betare o atribbuire calecuna cosa a ccn., fintzes coment'e acusa, curpa / pps. apostu
Sinonimi e contrari
resistiresí
/
atepònnere
/
incurpare
Frasi
no mi aponzo a su chi faghes ◊ rie cantu cheres, ca no mi aponzo ◊ comente si ant a apònnere a tantas màssimas avelenadas? ◊ sos "rujos" chi s'aponent a su male sa zente sarda nachi no est bona! ◊ sa paràula est zada: chi nessunu si aponzat!
2.
mi aponent unu giubedhu e abbisoca mi lu probant! ◊ a isse li aponiant un'ebba furada ◊ a Pedru lu sunt aponzendhe cun Maria ◊ naraiat paràulas in latinu aponzèndhelas a unu peíderu ◊ est prus su chi dhi aponint chi no su chi est!
Cognomi e Proverbi
prb:
su cuadhu freau a sa sedha si aponit
Etimo
ltn.
apponere
Traduzioni
Francese
s'opposer
Inglese
to oppose
Spagnolo
oponer
Italiano
oppórre,
oppórsi
Tedesco
entgegenstellen,
sich widersetzen.
aponsàre, aponsiàe, aponsiàre aponciài
aponsciadúra , nf: apontziadura Definizione su èssere apontziau, su si giare una bisura de sériu, sàbiu, cabosu Sinonimi e contrari apontziada Etimo srd.
apónsiu apónciu
apontàda , nf Definizione furriada de tempus, unu tanti de tempus de s'annu (es. s'a. de s'aradura, de sa messera, o àteru) Sinonimi e contrari arruncada 1, simada Frasi prenant sas bértulas e tascas pro sos teracos de apontadas mannas!
apontedhàe, apontedhài , vrb: apuntedhai,
apuntedhare,
apuntellare,
puntedhai Definizione
pònnere puntedhos, frucàgios po aguantare sa cosa, po dha mantènnere inartada de terra; abbarrare o agguantare prantaos (apuntare is peis, comente cricat de fàere su pipiu), arrimare
Sinonimi e contrari
afrucaxai,
apalincionai,
apuntalai,
impuntedhai,
inforchidhare,
trumpai
/
arrampedhai
| ctr.
ispuntedhare
Frasi
cussa domu bècia est totu apuntedhara
2.
no arrennèsciu a apuntedhai de comenti portu is cambas indromigadas ◊ si acúrtziat apuntedhàndhesi a su fuste
Etimo
itl.
appuntellare
Traduzioni
Francese
étayer
Inglese
to prop (up)
Spagnolo
apuntalar
Italiano
puntellare
Tedesco
abstützen.
apontziàda , nf Definizione su si apontziare Sinonimi e contrari aponsciadura Etimo srd.
apontziadòri , agt Definizione
chi giaet a bíere una cosa po un'àtera, chi faet is fintas
Sinonimi e contrari
basamatone,
duasfacis,
moitzu 1,
santicu,
satrapone
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
hypocrite
Inglese
hypocrite
Spagnolo
hipócrita
Italiano
ipòcrita
Tedesco
Heuchler.
apontziadúra aponsciadúra
apontziài, apontziàre aponciài
apontziàu aponciàu
apóntziu apónciu
apopidhàre apobidhài