banatúli , nm Definizione labu areste Sinonimi e contrari alase, arangiubburdu, golosti, lauspinosu Terminologia scientifica mtr, Ilex aquifolium.
banàtza , nf: benassa,
benatza,
binansa,
binassa,
binata,
binatza,
vinata Definizione
su chi abbarrat de s'àghina candho ndhe ant bogau su mustu: fodhe, sèmene, carena
Sinonimi e contrari
ainata,
natza
Frasi
faint piriciolu de sa benassa prentzada
Etimo
ltn.
vinacea
Traduzioni
Francese
marc de raisin
Inglese
marc
Spagnolo
orujo
Italiano
vinàcce
Tedesco
Weintrester.
banàu , nm: baranu,
benau,
beranu,
branu 1,
veranu Definizione
una de is bàtoro istagiones, sa chi cumènciat su bintiunu de martzu e acabbat su binti de làmpadas (in s'emisfériu nord), pensau sèmpere coment'e su méngius tempus de s'annu; in cobertantza, gioventude
Sinonimi e contrari
berania
Modi di dire
csn:
est intrendhe, essindhe, su beranu = su beranu est benendi, andendisindi; beranu de abba, de fritu, de bentu, de sicore; beranu mannu = intradu de meda, in maju
Frasi
s'acuardenti est bella in ierru e in istadi, atóngiu e benau ◊ oi est sa primu dí de banau ◊ fit in beranu, un'istaxone bella, ma in sos muros bei fit sa lana!
2.
candho fist in sa menzus gioventura fis bella cantu est bellu su beranu (P.Sulis)
Cognomi e Proverbi
prb:
s'àinu si abbizat su beranu apustis chi est passau
Terminologia scientifica
tpc
Etimo
ltn.
*veranum
Traduzioni
Francese
printemps
Inglese
spring
Spagnolo
primavera
Italiano
primavèra
Tedesco
Frühling,
Lenz.
bànca , nf Definizione
trastu, genia de mobbília po pònnere a papare, po trebballare
Sinonimi e contrari
mesa
Modi di dire
csn:
b. de mortos = sa mesa ue ponent su mortu in crésia; istare a b. parada = a mesa posta, sempri papendi
Frasi
amus a tènnere late e torrare a bídere in banca butirru e casu ◊ sa banca est aparitzada ◊ riet sa banca a sa tiaza noa tota fiores! ◊ in banca no bos manchet pane e binu!
Cognomi e Proverbi
prb:
amigu a banca, frade a bisonzu
Terminologia scientifica
mbl
Traduzioni
Francese
table
Inglese
table
Spagnolo
mesa
Italiano
tàvolo,
tàvola
Tedesco
Tisch.
bànca 1 , nf, nm: bancu Definizione
sociedade chi leat e giaet dinari a préstidu / billete de b. = dinari in pabilu
Frasi
si leas dinari a préstidu, sos balanzos tuos ti che los leat sa banca ◊ cheret andhadu a sa banca a pagare cussa cosa ◊ bos chèglio dare dinari de bancu in càmbiu de erveches
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
banque
Inglese
bank
Spagnolo
banco
Italiano
banca
Tedesco
Bank.
bancalàju , nm: bangalaju, bangalarju, bangalarzu, bengalaju Definizione chie faet e bendhet petza Sinonimi e contrari bangadore, bangàgiu, caitzeri, caitzu, carnanseri, macedhaju Frasi como si masellat: bi ndhe at bàtoro de bangalajos, in bidha! ◊ a sos isposos lis regalamus unu sedhalitu, fachimus andhare su bancalaju e liu fachimus partire a chilos Terminologia scientifica prf Etimo srd.
bancàle , nm: bangale Definizione
genia de càscia; in is tzilleris o àteras butegas, ue si ponet sa cosa a bèndhere
Sinonimi e contrari
alca,
càscia
Frasi
su pane cotu si remoniat in su bancaledhu
Etimo
itl.
bancale
Traduzioni
Francese
coffre
Inglese
chest
Spagnolo
arca,
arcón
Italiano
cassapanca
Tedesco
Truhe.
bancàre , vrb Definizione its, andhare male, in fallimentu? fàere su trebballu de sa banca? Frasi sa banca, za l'ischis, chi bancat: su chi no fallit est su trabballu!
bancarèdha , nf Definizione
genia de mobbília
Sinonimi e contrari
banchita
Traduzioni
Francese
escabeau,
tabouret
Inglese
stool
Spagnolo
taburete
Italiano
panchétto
Tedesco
kleine Bank.
bancarèlla , nf Definizione genia de mesa ue in is festas e in is mercaos de pratza isterrent sa cosa a bèndhere Sinonimi e contrari parada Frasi su ti biri postu in pannus de casceri… pareus de fronti a una bancarella! (Moi)
bancarrúta , nf Definizione
indepidamentu mannu chi no si dha faet prus a pagare
Sinonimi e contrari
fallimentu
Traduzioni
Francese
banquerotte
Inglese
bankruptcy
Spagnolo
bancarrota,
quiebra
Italiano
bancarótta
Tedesco
Bankrott.
bancarrutéri , nm Definizione
chie faet bancarruta, pruschetotu apostadamente, a ingannu
Frasi
sos carabbineris aite no arrestant sos bancarruteris?!
Traduzioni
Francese
dilapidateur,
banqueroutier
Inglese
bankrupt
Spagnolo
quebrado,
empresario acusado de bancarrota
Italiano
dilapidatóre,
bancarottière
Tedesco
Bankrotteur.
banchéri , nm: banchieri Definizione
mere chi tenet banca; impreadu chi trebballat in banca
Frasi
po ti ponni in rolu de bancheris mannus ci bollit capitali
Terminologia scientifica
prf
Traduzioni
Francese
banquier
Inglese
banker
Spagnolo
banquero
Italiano
banchière
Tedesco
Bankinhaber,
Bankangestellte.
banchétu , nm Definizione parte de unu murrale a ue si acàpiat sa fune Sinonimi e contrari brancu 1 Etimo spn. banco.
banchiéri banchéri
banchína , nf Definizione oru de istrada e genia de cora, fintzes a incodau, po arregòllere s'abba próina a manera de no fàere fossos in s'istrada Sinonimi e contrari coleta, manchina Frasi serente serente in sas banchinas bi naschet unu trainu ◊ s'abba murmutat trulla in sa banchina Etimo itl. banchina.
banchíta , nf Definizione mesa cuadrada a peis curtzos, bascitedha, po suíghere e tèndhere faendho pane, mesa de suíghere; trastu po cicire / min. banchitedha Sinonimi e contrari bancaredha / banchitu, iscannu Frasi custa banchita no cheret posta pro donzi cosa, ca bi faghimus su pane 2. si setziat subra de sa banchita dae manzanu chito tessindhe ◊ tia Giuanna, sétzida in banchita, est chirriendhe su trigu dae su lozu Cognomi e Proverbi smb: Banchitta.
banchítu , nm: banghitu Definizione genia de trastu, pitichedhu, fatu po si ndhe cicire unu; mesighedha po dhue trebballare Sinonimi e contrari bandhicu, iscannu, scannúciu, sedhúciu / banchita Frasi lèadi su banchitu e sei acurtzu a su fogu a ti caentare! ◊ a su póveru, si podiant, si lu poniant a banchitu! 2. in su banchitu de su mastruiscarpas sas tassas de dóichi a litru no si dabant locu. Terminologia scientifica mbl
banchízu , nm Definizione su istare sèmpere andhandho, in giru, a su move move Etimo srd.
bàncigu , nm: bàntzicu,
bàntzigu Definizione
letighedhu a costanas artas po pònnere su pipiu crocau, fatu cun peis a manera de dhu pòdere tzantzigare / min. bantzighedhu, bantzighitu
Sinonimi e contrari
acinnedhu,
bànnigu,
barciolu,
chíglia,
giógulu,
lacu 1,
naca,
nínnigu,
scivedhu
/
cdh. bàncicu
Frasi
su bàntzigu chi mi at tentu minore contat de sas ninniadas chi at sa manu istraca fatu a mie (G.Frassu)◊ nínnami coment'e in su bàntzigu, murmútami mutetos e contados! ◊ at pro bàntzigu unu chizolu de paza
Terminologia scientifica
mbl
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
berceau
Inglese
cradle
Spagnolo
cuna
Italiano
culla
Tedesco
Wiege.