carèta , nf Definizione
cambuscedhu, genia de cugudhu de pònnere in conca, siat po pipiedhu siat po gente manna (costúmene, infermiera)
Sinonimi e contrari
cabbúsciu,
cabiscione,
cambussinu
/
iscófia
Modi di dire
csn:
prànghere in careta a unu = ?; no fidare su batu in careta = no dare fide
Frasi
cantu linu pro telos e caretas l'at già filadu sa ruca de canna! ◊ s'infermiera no poniat mancu careta e sos pilos li pendhiant longos in palas
2.
bi est su tantu de mi prànghere in careta! ◊ non ti tia fidare mancu su batu in careta, a tie!
Cognomi e Proverbi
smb:
Caretta
Terminologia scientifica
bst
Etimo
ctl., spn.
careta
Traduzioni
Francese
bonnet
Inglese
cap
Spagnolo
cofia
Italiano
cùffia
Tedesco
Kappe.
carfía , nf: crafida, cravida Definizione genia de segada chi si faet in d-una o in ambas origas de un'animale po sinnu: si faet segandho s'origa de sa punta a mesu, ma chentza che ndhe bogare nudha Sinonimi e contrari calpida*, supada Terminologia scientifica pst.
carfidòre , nm, nf Definizione chie tenet s'impreu de carfire, de fresare su pane carasau po istacare is duos pígios Frasi sa carfidore carfiat su pane in pitu de sa prugajola e lu poniat a piras Etimo srd.
carfidúra , nf Definizione aperta o segada chi si dhue faet in calecuna cosa Sinonimi e contrari abberta, calpida, calpidura*, secada, trapada Frasi una carfidura partit in duos s'ungra de sos animales galigaos.
carfíre calpíre
càrgia , nf Definizione
caboni de canna, corvu ambidhastru, genia de pigione chi abbitat in Sardigna in logu de pischina
Sinonimi e contrari
cuatolu
Terminologia scientifica
pzn, botaurus stellaris
Traduzioni
Francese
butor
Inglese
bittern
Spagnolo
avetoro
Italiano
tarabuso
Tedesco
Rohrdommel.
cargilèta , nf: gargileta Sinonimi e contrari agilestru*, alighelta, cabexeta, caixedha, colovredha, coxueta, gilestra, lucesti, talaerta, tilicherta, tzorompis Terminologia scientifica anar, podarcis sicula cettii, podarcis tiliguerta tiliguerta, p. t.ranzii, archaeolacerta bedriagae sardoa, a.b.paessleri, a.b.ferrerae, algyroides fitzingeri.
caría, cària , nf Definizione
pelea manna, múngia, sa chi si podet pigare cariendhe (suighindho) ma fintzes in css. àteru manígiu
Sinonimi e contrari
cariada,
cariadura
/
antua,
atzanu,
bataria,
cadha,
cumbata,
demozu,
impodha,
inzotu,
istripa 1,
matana,
mugna,
pista,
pistapone,
podha,
rebbatu,
stragu 1
| ctr.
discànciu,
pasu
Frasi
za mi ndhe ant dadu de cària cussos animales, oe: no los podia agatare, mi ant fatu zirare totu su monte! ◊ pro fàghere una resolza bona bi cheret sa cària sua!
Cognomi e Proverbi
smb:
Caria
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
peine énorme
Inglese
intense strain
Spagnolo
esfuerzo
Italiano
fatica intènsa
Tedesco
schwere Mühe.
cariàda , nf Definizione su cariare (sa pasta, sa carena) Sinonimi e contrari cariadura, fricatzione, sueta Frasi s'aiat datu una cariata a sas manos Etimo srd.
cariadòlza , nf: cariadorza Sinonimi e contrari cariamentu, carionzu Etimo srd.
cariadòre , nm Definizione
(f. -a) chie est pràtigu a cariare un'arremu malàidu
Frasi
comente so recuidu a domo mi ant giamadu una cariadora ca su méigu fit essidu a foraidha
Terminologia scientifica
prf
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
masseur
Inglese
massager
Spagnolo
masajista
Italiano
massaggiatóre
Tedesco
Masseur.
cariadòrza cariadòlza
cariàdu , pps, agt: cariatu,
cariau Definizione
de cariare
Sinonimi e contrari
ciuetu,
subetu
/
pistau
Frasi
su pane, apustis cariadu, cheret cuguzadu e muntesu in caentu ca sinono si che caresat ◊ mi aiat cariatu s'anca galu pragastata e mi l'aiat ligata chin d-unu corriolu
2.
las ant fatas cariadas che pruna, a cussas féminas, comente lis ant postu manu! ◊ giughiant sas carres cariadas de su patimentu
Traduzioni
Francese
pétri
Inglese
rippled
Spagnolo
amasado
Italiano
gramolato
Tedesco
geknetet.
cariadúra , nf Definizione
su cariare (sa pasta, un'arremu); manera de pigare una cosa, o de fàere
Sinonimi e contrari
càriu,
ciuexidura,
ciueximentu,
soigonzu,
suetura
/
fricatzione
Frasi
síghila a cariare, custa pasta, ca li est paga sa cariadura chi li as fatu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pétrissage,
écange,
assemblage
Inglese
rippling
Spagnolo
amasadura,
amasado
Italiano
gramolatura,
massaggiatura
Tedesco
Kneten.
cariài , vrb rfl Definizione mantzare, guastare is dentes Sinonimi e contrari anneciare.
cariaméntu , nm Definizione
su pigare a càriu, su cariare (sa pasta, un'arremu de sa carena)
Sinonimi e contrari
cariadolza,
carionzu,
ciueximentu,
suetura
/
aprupudhamentu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pétrissage,
écangage
Inglese
cracking,
massage
Spagnolo
amasadura,
amasado
Italiano
gramolatura,
massàggio
Tedesco
Kneten.
cariapèdhes , nm Definizione
nau in cobertantza, mandronatzu, chi no faet a si ndhe pònnere mere
Sinonimi e contrari
iscampiabias,
peldulàriu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
casse-cou
Inglese
daredevil
Spagnolo
balarrasa,
bala perdida
Italiano
scavezzacòllo
Tedesco
Draufgänger.
cariàre , vrb Definizione
suíghere, trebballare a istrecadura sa farra impastada, sighendho cun fortza fintzes a candho sa pasta essit bella lisa e de totunu andhare; frigare, faendho pagu o meda fortza, cun sa pranta de is manos o cun sa matza de su pódhighe un'arremu o unu tretu de carena addoloriu, bogau, atrotigau o àteru (ma fintzes po gustu, a allisadura, a istringidura); foedhandho de cosas díligas, tocare a tropu, pistare (ma si narat fintzes cariare sa pedhe conciada)
Sinonimi e contrari
ciuexi,
iscarasciare 1,
soíghere
/
apalpedhare,
aplopodhare,
cariedhare,
pistae,
surrai
Frasi
passabat notes intregas inturtandhe, cariandhe e tendhendhe
2.
penso no as a chèrrere cariadu pro sos isfortzos tuos! ◊ ndh'est rutu dae su carru e como lu sunt cariendhe pro che li torrare unu pè bogadu
3.
càriat subra de palas su bàrriu pesosu…◊ sa zente fit totu cariendhe miséria, cussos annos de annada mala ◊ e s'iscoberint mudandha e camija, cària cària e tòcami toca! ◊ si ti cheres cariadu beni, za che tenzo unu bellu fuste!…◊ no ti càries sos ogros ca ti faghet peus a ratinzu: pònedi collíriu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pétrir
Inglese
to knead,
to massage
Spagnolo
amasar,
masajear
Italiano
gramolare la pasta,
massaggiare
Tedesco
kneten.
cariàsa , nf: cariaxa,
cheràsia,
cheriasa,
chiriasa,
chiriaxa Definizione
cheréssia, genia de mata chi faet manna meda (bona fintzes po linna de òpera) e bogat unu frutu tundhitu cun tenaghe longu, de sa mannària de un’olia, cabudàrgiu (primu frutu nou de beranu), de colore orrúbiu craru o fintzes cotu / a/c. sa cariasa (upm) = su frutu; sas cariasas = is matas de sa cariasa / unu romagliete de c. = zenia de trintzilleri (brúnzulu), comente ndhe faghet mescamente sa calidade minuda; cariasa médhighe = a romagliete de duas, a croba; calidades sardas de cariasa: allíngiu, arbagessa, arrúbia, barracochina (barracoca, barracocale, una creze madura e prus durche), carrofali, conca de moru, coru bianca, de ispíritu, de nuxi, marigosa, maurredhina niedha, primaria, tanaxi curtzu, zíngala; ceréxia imbriaga o burda = una creze de cariasa areste (Prunus avium)
Sinonimi e contrari
carésia,
ceràsia
/
cdh. criaxa
Frasi
cuss'ortu est postu totu a cariasas ◊ sas cariasas faghent in logu artu e mescamente in umbrinu ◊ su coro meu bolat a tie, Sardigna bella, e a su monte de bidha cun péssighes e ménnulas in fiore e cariasas!
2.
at bodhidu una pischedha de cariasa ◊ tra chiriasa e fémina interessat su colore piús de sa dultzura…◊ pro duas cariasas chi si ant manigadu ti arrennegas?! ◊ sa cariasa est irrujendhe ◊ in sa festa una tonaresa est bendhendhe turrone, nuzola, cariasa sica e sèmene de corcuvica
3.
acudit sa pisedhina che a sa cariasa
Terminologia scientifica
mtm, frt, Prunus cerasus
Traduzioni
Francese
cerisier,
cerise
Inglese
cherry-tree,
cherry
Spagnolo
cerezo,
cereza
Italiano
ciliègio,
ciliègia
Tedesco
Kirschbaum,
Kirsche.
cariàsa 1 , nf Definizione
orrugu, unu mesu metro, de fuste grussu, istampau a una parte ue portat una codriola a lobu: serbit a mantènnere su cuadhu a sa lavra de pitzu (chi istrinta essit tundha) po chi abbarret firmu a dhu ferrare
Sinonimi e contrari
cabussoni 1,
carighinu,
cugurra 1
Frasi
unu tazu de istranzos, de foras e de intro, nos ant tentu che cadhu in domadura e bene astrintu sa cariasa a birgonza e turmentu (G.Fiori)◊ su mere fit muntenindhe su cadhu cun sa cariasa e su frailarzu lu fit ferrendhe
Terminologia scientifica
ans
Traduzioni
Francese
tord-nez
Inglese
barnacles
Spagnolo
acial,
badal
Italiano
torcinaso
Tedesco
Maulknebel.