ciacòta , nf, nm: ciacotu,
giocotu,
tzacota Definizione
grandhe ispàssiu, befa de erríere meda, bregúngia, cosa chi si narat o chi si faet a ccn. po erríere, po dhu ibregungire; papada manna / fàghere a unu a ciacota = pistàrelu faghíndhelu a befe, abbirgonzare
Sinonimi e contrari
allera,
arréula,
atrecu,
befa,
ciasconu,
cionfra,
deleu,
dríngula,
iscàranu,
iséria,
mofa,
siera
/
badalocu,
bischíglia,
brúglia,
ciasca,
cistu,
inciascu,
tzigota
/
rebbota
Frasi
de tue si faghent ciacota ◊ oh fiza, cumportada ti ses che alivesa in vista a totu: ti esseras retirada pro no dare unu símile ciacotu!
2.
custos giòvanos gighent s'ànima a tzacota e cantant solu candho sunt bufados
Etimo
spn.
chacota
Traduzioni
Francese
plaisanterie
Inglese
joke
Spagnolo
mofa
Italiano
bèffa,
schérzo
Tedesco
Streich,
Scherz.
ciacotài, ciacotàre , vrb: tzacotare Definizione
istare a ciacotos, pigandho a befa, a brulla a ccn., foedhare tanti po istare a chistionu
Sinonimi e contrari
befai,
bufonai,
ciascare,
ciascotare
Frasi
divertide ballendhe e ciacotendhe totu umpare
Etimo
spn.
chacotear
Traduzioni
Francese
railler
Inglese
to play a trick
Spagnolo
mofar
Italiano
burlare
Tedesco
verspotten.
ciacotéri , nm Definizione
chi o chie istat befandho de is àteros
Sinonimi e contrari
befadore,
befajolu,
befarolu,
beferi,
befianu,
befulianu,
brullanu,
bufoneri
Terminologia scientifica
ntl
Etimo
spn.
chacotero
Traduzioni
Francese
farceur
Inglese
joker
Spagnolo
chacotero
Italiano
burlóne
Tedesco
Spaßvogel.
ciacótu ciacòta
ciàcu 1 , nm Definizione s'istògomo de un'animaledhu ancora suendho prenu de late Sinonimi e contrari cracu*, càgliu, ciagu, pazu 1 Frasi sa pòvera carena deperida si est che lana de ciacu pinnicandhe (T.Ziranu).
ciaculitàre , vrb Definizione istare a chistionu Frasi dae ora sos avocados sunt prontos e ciaculitant tra issos cuntentos e briosos.
ciàe , nf: ciai 2 (sa ciai = nr. "saciài")
clae,
crae,
crai,
giae Definizione
genia de aina po apèrrere o serrare su craedhu de un'apertura; aina de tantas genias po istrínghere o illascare bullones, girare tubbos e àteru; foedhu giustu po cumprèndhere o agatare comente si faet una cosa; nau in cobertantza, àtera aina de fàere intrare in calecunu istampu, podere de fàere una cosa / min. craita, craixedha, craedha / sa crae de su codhu = arcu de petorras, s'ossu chi andhat dae sa punta in artu de s'ispíciu, in mesu de petorras, a s'annugradorzu de su codhu: itl. clavìcola; crai de muru = a) ferru chi s'intrat in carchi muru perigulosu cun àteru ferru bullonadu a parte e àtera pro dare fortza a su muru, b) pedra de contonada lassada prus in fora pro tènnere carchi muru de sighire a fàghere; is guàrdias de una crai = sas dentes; crae fémina = crae istampada pro intrare in d-una zenia de agu chi la ghiat; su nasedhu de sa crae = sa tupa, istampu inue in su criedhu s'intrat sa crae
Modi di dire
csn:
fàghere a bídere una crae, a unu = dàreli, fàghereli a bídere carchi proa manna; apicai mali is crais = fàghere contos irballados, fadhíresi faghindhe carchi contu (mescamente pessendhe de aprofitare de carchi cosa o de ccn.); pigai in dónnia crai = nadu de ccn., atacare in donzi cosa, pònneresi a fàghere de totu, donzi faina; no ndhe poder fàghere ne crae e ne tzou (de unu) = no pòdiri arrennèsciri a si ndi pònniri meri, a dhu cumandai a nudha; èssere sas… (ora) in crae = una tzerta ora in puntu; sas craes de su coro = su poderi chi benit de s'istima chi si tenit pro unu; meri de crai = mere de domo, massaja; èssere a ciae e a frísciu = nadu de fémina, àere maridu contaredhu, chi li contat fintzas s'úrtimu sodhu, no li daet fide e li friscat sa cosa; èssere o istare cun sas manos in crae = cun sos pódhighes de una manu intrados apare cun sos de s'àtera
Frasi
no zughet crae e no podet abbèrrere sa zanna ◊ at lassadu sa crae in sa tupa ◊ tanca bèni a crai! ◊ l'at dadu is ciais pro intrare in sa porta ◊ a s'amicu li est dandhe sas crais de sa domo ◊ ant picadu sa crai e ant apertu ◊ boso teneis as clais de su lampu, as clais de su celu
2.
a su muru tzumbosu si li podet intrare una crae pro no che rúere
3.
no po mi vantai, ma si mi arremangu dhi ammostu una crai! ◊ tocant e dhi imponint una crai e dhi domandant una cosa credendi chi no dha iscièt ◊ de custu no fait a ndi fai ni crai e ni aciou ◊ as apicau mali is crais si ses aspetendi chi dha fatza dèu cussa cosa! ◊ pómpio s'ora e fint sas duas in crae ◊ si est bona meri de crai at a fai domu ◊ si sos tuos no mi volent, cun tegus restant sas crais!◊ boso mi furrieis sa crae de su coro a forte, Signore!
Terminologia scientifica
ans
Etimo
ltn.
clave(m)
Traduzioni
Francese
clef
Inglese
key
Spagnolo
llave,
clave
Italiano
chiave
Tedesco
Schlüssel.
ciafalòni cefagliòni
ciafaràda, ciafaràdu , nf, nm Definizione
cropu de manu giau a trempas
Sinonimi e contrari
bussinada,
cabbessu,
ciafarotu,
ciafu,
irbatulada,
irbirroncu,
iscantargiara,
iscaputzone,
istuturada,
istuturrone
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
gifle
Inglese
slap in the face
Spagnolo
bofetón
Italiano
ceffóne
Tedesco
Ohrfeige.
ciafarétzu , nm Definizione
cosa fata male, a improdhu; chistionu a s'afaiu
Sinonimi e contrari
abbaunzu,
aciorodhu,
alleghinzu,
ammammungiadura,
coredhu,
impiastru
/
bodheta,
contuliu,
istrísina,
naravèglia
Etimo
ctl.
safareig
Traduzioni
Francese
potin,
commérage
Inglese
gossip
Spagnolo
chisme
Italiano
pettegolézzo
Tedesco
Klatsch.
ciafaròtu, ciaferòto , nm: sciaferotu Definizione
cropu de manu giau a trempas
Sinonimi e contrari
bussinada,
cabbessu,
ciafu,
irbatulada,
iscantargiara,
iscantulada,
iscaputzone,
istuturada,
istuturrone,
mofada,
sporsugada
Frasi
mi donat unu ciafarotu, po chistione de féminas, e dèu ndi dhi torru set'òtu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
gifle
Inglese
slap
Spagnolo
bofetón
Italiano
sganascióne
Tedesco
Ohrfeige.
ciafíta , nf Definizione in is iscarpas est una tira de pedhe a sa parte de sa punta (runcale), chi arresurtat asuta de ue si faet s'acapiadura Sinonimi e contrari limbassa, oriciola.
ciafitàre , vrb Definizione
pigare a iscantarzadas, a ciafos, a bussinadas
Sinonimi e contrari
ilciafitare,
irbirroncare,
iscarigai,
istuturronare,
scantergiai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
gifler
Inglese
to slap
Spagnolo
abofetear
Italiano
schiaffeggiare
Tedesco
ohrfeigen.
ciafítu , nm Definizione min. de ciafu.
ciàfu , nm: isciafu,
tzafu Definizione
cropu forte giau a trempas cun sa manu isparta / min. ciafitu; ciafu de nia = froca, tàpile de froca, solla
Sinonimi e contrari
bussinada,
iscantargiara,
iscaputzone,
iscatulada,
iscavanada,
istetulada,
istuturada,
mantuada
Frasi
no isco proite no lu fato chi no ti leo a ciafos! ◊ l'inviteit a si aviare in lestresa, si no cheriat ciafos e faladas de pè
Etimo
itl.t
ciaffo
Traduzioni
Francese
gifle
Inglese
slap
Spagnolo
bofetón,
bofetada (f)
Italiano
schiaffo
Tedesco
Ohrfeige.
ciagàdu , agt, nm: giagadu Definizione chi est cagiau; su late mortu cun su càgiu Sinonimi e contrari cagiau | ctr. soltu Etimo srd.
ciàganu , nm: giàcanu*, zàcanu Sinonimi e contrari dreghestanu, monaghile, monasígliu, sagrestanu.
ciàgu , nm: giagru Definizione su late chi su pegus piticu (crabitu, angione) portat in s'istogomedhu candho dhu bochint e chi serbit, saliu e sicau, a mòrrere su late po dhu fàere a casu; su fodhe puru ue su pegus portat su càgiu / cherrerebbei istògomo e c. = aguantu mannu fintzes po cosas chi faent a gana lègia Sinonimi e contrari càgiu, càgliu, cracu*, pazu 1 / cracale, istògomo 2. fit zente capatze de ódios chi no finiant mai e issa no fit abesa a totu cussu ca bi cheriat istògomo e ciagu (S.Saba) Terminologia scientifica crn.
ciài céi