canàva , nf Definizione logu po chistire provistas Sinonimi e contrari arrebustu, cantina Terminologia scientifica dmo Etimo itl. cànova.
canavàciu, canavàtzu , nm: canoatzu,
cannabatzu,
cannavatzu Definizione
genia de tela grussa, istràciu po frobbire; oros de unu terrenu chentza trebballaos, prenos de malesa
2.
in sa caminera de s'idea agatamos cannabatzos brujados ebbia
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
torchon,
canevas
Inglese
tea cloth
Spagnolo
trapo
Italiano
canovàccio
Tedesco
Geschirrtuch.
canavéri , nm Definizione
chie tenet su manígiu de sa canava
Sinonimi e contrari
arrebusteri,
magasineri
Terminologia scientifica
prf
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
dépensier
Inglese
steward
Spagnolo
despensero
Italiano
dispensière
Tedesco
Verwalter des Lebensmittelvorrats.
canàxu canàgliu
cancagliéri , nm: (can-ca-glie-ri) chincaglieri Definizione chie bendhet cositedhas piticas prus che àteru in giru Sinonimi e contrari tzafanajolu Frasi unu chincaglieri cun casseta bendhiat ispijitos e safatas Terminologia scientifica prf.
cancaíne , nm Definizione càncaru, dolore chi benit a unu músculu chi si càncarat e intostat a cropu (e apustis torrat normale) Sinonimi e contrari càncara, ranchine Frasi istanote mi at bénnidu unu cancaine a s’anca.
càncala , nf: càncara 2 Definizione genia de bobboi chi si atacat e suspit su sàmbene de is animales; persona chi si apicigat a chistionare / sidhau che c. = malu a ispitzigare (nau de genti) Sinonimi e contrari cadanca Frasi no arrennescia a ndi dha scravai: candu si picigat est peus de sa càncara!
cancalléu , nm Definizione
èssere o istare in c. = coment'e in tàntaris, in ballàllara, como orruet posca no orruet, chi si che podet furriare, chi no tenet firmesa, nau de persona puru po contu de cumportamentos e onestade; fintzes istare in pentzos, dudosu
Sinonimi e contrari
ballàllara
/
barabàtula,
bolabbola
Frasi
cussa cosa comente est posta, est in cancalleu, apunta a ndhe rúere!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
instabilité
Inglese
instability
Spagnolo
inestabilidad
Italiano
instabilità
Tedesco
Instabilität.
cancanòi , nm Definizione genia de ferru acancarronau a duas puntas (duos unchinos) intrau in d-una canna po ndhe arretirare su paramitu, piscandho Sinonimi e contrari cancarrone*.
càncara , nf, nm: càncaru,
càncheru,
cànchiru,
càncuru Definizione
ateteramentu de is músculos, male chi faet ateterare e intostare is músculos e faet a dolore forte; maladia chi no lassat fàere giogu a is annoigadòrgios; maladia mala (in cobertantza su bonu male) chi s'isterret in sa carena / fai de su cànchiru a s'arràbiu = andhare de male in peus
Sinonimi e contrari
acrampada,
cancaine,
cancaratzone,
grancu,
ranchine
/
anciulia
/
afrea,
ranchine
/
càntzeru,
cancru
Frasi
de su càncuru a s'arràbiu pagu est sa diferéntzia ◊ si ti benit càncuru a su piscioni, carasiadhu!
2.
su càncaru a sas manos zughet, chi che li est ruindhe totu?!
Terminologia scientifica
mld
Traduzioni
Francese
crampe,
spasme,
ankylose
Inglese
cramp
Spagnolo
calambre
Italiano
crampo,
spasmo,
anchilòsi
Tedesco
Krampf.
càncara 1 , nf, nm: càncaru 1 Definizione
calanchedha o calancolu, su buidedhu de s'ossu de is barras inue funt fichias is dentes = itl. alvèoli dentali; ferros (is mascos cravaos in su muru, is féminas postas a s'apertura) chi aguantant e lassant serrare o apèrrere s'apertura etotu (ghenna, fentana): s'assaedhu chi intrat tra mascu e fémina si narat àscia
Sinonimi e contrari
ampile,
àncara,
unchinu
/
artera,
croco,
frontissa,
grafale,
grifone
Modi di dire
csn:
unguentu de càncaru = pessone limida, susunca; lassare in càncaru a unu, una cosa = lassare in tzàntara, lassare totinduna, de suncuna, in campu e in crachi; istare donzunu in càncaros suos = istare a contu sou, chentza pesare subra de sos àteros, pessarebbei onzunu isse etotu a sos bisonzos suos; èssere in càncaros = èssiri sanu, síncheru; portare sos bratzos che càncaru de ferru = fortes meda, èssere forte (nadu de ccn.)
2.
póveru e mischinu chie no istat in càncaru sou! ◊ ista in càncaros tuos! ◊ est ómine antzianu, ma in càncaros!
3.
cun càncaros sas carres ndhe ant tiradu a pículos e a cantos mannos ◊ poltat sos bratzos parent càncaros de ferru!
4.
addaghi intendhet sas campanas lassat totu in càncaru e essit dereta
Etimo
ltn.
canchalus
Traduzioni
Francese
alvéole
Inglese
alveolus
Spagnolo
alvéolo
Italiano
alvèolo
Tedesco
Alveole.
càncara 2 càncala
cancaràdu , pps, agt: cancaratu,
cancarau,
cancurau Definizione
de cancarare; chi portat sa manu o àteru arremu chentza ndhe pòdere bàlere, chentza fortza, acancarronau; nau de un'arremu fintzes candho est informigau, coment'e dormiu o immarriu de comente fut postu ora meda / trigu, orzu cancaradu = cun s'ispiga dórchida conca a terra
Sinonimi e contrari
aggrammiadu
Frasi
lampu, s'iscrossa chi mi at dadu, sa currente, mi at cancaradu sa manu! ◊ ohi, ohi, mi at cancarau totu sa camba!
2.
bogadiche su vísciu de pedire e ista cun sas manos cancaradu! ◊ cussu dranghilloi mannu ciai podiat andai a isperdiai, ca no est cancarau! ◊ bai a castiai, ca no portas mancu is cambas cancaradas! ◊ che fui cancurau de su fritu! ◊ nois semus cancaratos dae su fritu, chin su pilu erpilatu ◊ sa vida fut disumana, cancaraos de fritu, chin apititu e gana!◊ portaiaus is cambas cancaradas a fortza de abarrai sétzius in màchina
Traduzioni
Francese
engourdi,
transi
Inglese
numbed
Spagnolo
entumecido,
aterido,
agarrotado
Italiano
intirizzito,
rattrappito
Tedesco
erstarrt,
steif.
cancaradúra , nf Sinonimi e contrari
cancaramentu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rétraction,
engourdissement,
contraction
Inglese
numbing
Spagnolo
entumecimiento
Italiano
rattrappiménto
Tedesco
Versteifung.
cancarài , vrb: cancarare,
cancherai,
cancherare,
cancheriare,
chencheriai,
cranculae,
cranculai Definizione
fàere a cancarrone o intostare de su fritu; fàere dòlere meda cun ccn. iscutulada forte o faendho isfortzu, tocandho
Sinonimi e contrari
abbidhiritzai,
acancarronae,
aggrancare,
ateterigare,
cancaritare,
ingortigai,
inteterighedhare
/
achirdinae,
agiatzare,
ammarmurai,
astragare,
belare,
cascarare 1,
marmurizai
/
aggangrenare,
agghegiare
Frasi
su trigu cheret messadu innantis de si cancarare
2.
si lu torras a tocare ti càncaro sa manu! ◊ su fritu mi est cancarendhe sas manos ◊ cudha bòcia de ortigu cranculàt su pei, tirendu! ◊ messendu a fraci crànculat su bratzu
3.
itzi chi si lu giughent cua cua prite no lis canchériet sa bua nisciunu, candho su chi est cunsiderat (G.Sini)◊ no dha chencherist sa ferira!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rétracter,
engourdir,
transir
Inglese
to numb
Spagnolo
entumecer,
agarrotar,
helar
Italiano
rattrappire,
assiderare,
intirizzire
Tedesco
steif werden.
cancaraméntu , nm Definizione su cancarare Sinonimi e contrari cancaradura, aggangrenadura Etimo srd.
cancaràre, cancaràri cancarài
cancaràtu cancaràdu
cancaratzòne, cancaratzòni , nm Definizione dolore mescamente a is músculos, ateteramentu e fintzes paràlisi Sinonimi e contrari acrampada, càncara, ranchine / addoliadura, artrosos, dólima, indolorimentu / paralisia Terminologia scientifica mld.
cancaràu cancaràdu