insostrài , vrb Definizione fàere s'isostre, o pitzusostru, a sa domo Sinonimi e contrari assostrai Frasi est una domixedha chi ant ammanniau, insostrau, tassedhau e vardassau Etimo ctl. ensostrar.
instài , vrb Definizione sighire a nàrrere o a dimandhare, a pretèndhere calecuna cosa, fintzes apustis chi s'àteru at foedhau Sinonimi e contrari betiare, insístere Frasi "Insandus contaimidha!", iat instau issa, ispassiosa ◊ "Est filla nostra e depit torrai a domu!", iat instau su babbu (I.Lecca).
insuadúra insoadúra
insuài , vrb: insuare Definizione
nau de is animales fémina, èssere o bènnere in more; nau de gente, pesare burdellu, pònnere avolotu
Sinonimi e contrari
assuae,
impurdedhiri,
ingrilliri,
seguzare
2.
tocat a passai sa boxi e a insuai su logu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
exciter
Inglese
to excite
Spagnolo
excitarse las hembras,
alborotar
Italiano
eccitare
Tedesco
erregen.
insuaméntu , nm: intzuamentu Definizione
disígiu de fémina (o de ómine)
Sinonimi e contrari
ampua,
insoadura,
lusca,
sua 1
/
assuadura,
sciovadura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
désir sexuel
Inglese
lust
Spagnolo
celo,
calentura
Italiano
desidèrio sessuale
Tedesco
Begierde.
insuàre insuài
insuàu , pps, agt: intzuau Definizione de insuai; chi tenet sa gnogna, chi est in calore, fintzes chi tenet un'idea a s'airada (nau de ccn.) Sinonimi e contrari assu 1, birbilliau, impurdedhiu, suadu, suguzadu 2. depit èssi insuau: no abarrat firmu nudha nudha, no fait a dh'aguantai! ◊ insuada de "amor di patria", sa maista fascista fuedhàt mali de s'Inghilterra.
insubbiàre , vrb Definizione imbodhigare s'ordiu in s'insúbbiu o ixubru, po tèssere Sinonimi e contrari assubbiare.
insúbbiu , nm: insubru,
issurbu,
ixubru Definizione
in is telàrgios, donniunu de is duos fusos ue s'imbodhigat s'ordiu (in su de asegus, su prus atesu) e su tessíngiu fatu (in su de ananti, su prus acanta a chie est ciciu tessendho)
Sinonimi e contrari
insúliu,
istrugu,
istubba,
oldiola,
ónsulu,
sdrúbiu,
sólbiu
Frasi
tessendho, s'ixubru de nanti ingrussat, su de apalas ispàciat
Terminologia scientifica
ts
Etimo
ltn.
insub(u)lum
Traduzioni
Francese
ensouple
Inglese
beam
Spagnolo
enjulio,
enjullo
Italiano
sùbbio
Tedesco
Weberbaum.
insúbra , avb: issuba, issupra Definizione sa parte de pitzu, prus in artu, nau fintzes de tempus Sinonimi e contrari apícius, assua, pícius, susu / apustis | ctr. suta Frasi fit picànnelu a lusinga e ghetannesincheli issupra 2. issuba de s'autore de s'innu sardu ant iscritu medas Etimo srd.
insúbru insúbbiu
insucài , vrb: intzucai Definizione andhare, tzucare, su si pònnere in camminu, fintzes cúrrere aifatu po cassare, arrocare Sinonimi e contrari abbiare 1, infusilare, insucai, mòere, tzochiare / perseghire Frasi comenti no at pensau de insucai issa puru a Castedhu!◊ nd'ia arregortu sa bértula e ia insucau a s'istradone a pigai sa corriera 2. su gatu intzucat is topis Etimo srd.
insuciài , vrb Definizione fàere súciu, súchidu, brutu Sinonimi e contrari abbrutai, imbratare | ctr. limpiai, samunae Frasi in dónnia logu dhu'est sa berbè ci insúciat sa corte.
insúdha , nf: intzudha Definizione sa tzudha, su pilu grussu de unos cantu animales; su pilighedhu chi portat sa carena umana candho si intèterat e inartat po su fritu o pauria Sinonimi e contrari artzudha Frasi si bit in s'àiri una frusa de intzudha truncada, comenti ant isparau a su sirboni ◊ bollit lardu cun s'insudha.
insudhídu , pps, agt Definizione
de insudhire; chi portat o tenet sudhos in conca, pentzamentos
Sinonimi e contrari
apensamentau,
apinnicadu,
assudhidu,
orioladu,
pistichinzosu
| ctr.
asseliadu,
trancuillu
2.
insudhidu si li bortat contra invitèndhelu a si aviare, si no cheriat ciafos ◊ insudhidu, achendho sa candhela e miro s'istàntzia… bóida
Traduzioni
Francese
préoccupé
Inglese
anxious
Spagnolo
preocupado
Italiano
impensierito
Tedesco
besorgt.
insudhíre , vrb Definizione
àere o pònnere in sudhos, pistighíngiu, pentzamentos
Sinonimi e contrari
acimbellai,
apinnicare,
assudhire
Frasi
deves fuire sos bios, ca ti podent insudhire e nòghere
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se préoccuper
Inglese
to get anxious
Spagnolo
preocuparse
Italiano
preoccuparsi,
impensierirsi
Tedesco
besorgt sein.
insuíu , agt Definizione chi est in more Sinonimi e contrari aibbadu, allimitu, suadu*, suguzadu / cdh. sualzalitu.
insulài inciulài
insulàre , agt Definizione de s'ísula, chi pertocat a is ísulas.
insuldíre , vrb: insurdire,
issurdire Definizione
pèrdere o fintzes fàere pèrdere sa capacidade de is origas, fintzes pèrdere is atuamentos, istare immadoinaos
Sinonimi e contrari
insurdai,
insurdèssiri
/
ammadainare
Frasi
si depet pònnere ambaghe in orijas pro no ndh'essire issurdidu ◊ sezis buchimannas e ischides boghinare fintzas a insurdire!(G.Addis)
2.
li at iscutu un'isbarriada de fuste a conca chi l'at insurdidu
Traduzioni
Francese
devenir sourd
Inglese
to become deaf
Spagnolo
ensordecer
Italiano
insordire
Tedesco
taub werden.