sédhu 1 , nm Definizione genia de sàrtidu Sinonimi e contrari bótiu, brínchidu, brínchili, brincu, sàltidu, sédhida Frasi s'isbrillu candho brincat ghetat sedhos.
sedhúciu, sedhútzu , nm Definizione trastighedhu chentza pala fatu po cicire una persona, bàsciu; fintzes sedha de pònnere a su molente, a su cuadhu Sinonimi e contrari banchitu, iscannedhu, scannúciu / sedhatza Frasi si est sétziu in d-unu sedhutzedhu de ortigu 2. fae su ci boles, ciai no ti pòngio ne giuali e ne sedhúciu!
sèdi sàidu
sèdi 1 sède 1
sédichi , agt, nm: seghi,
segi,
séichi,
séige,
séighi,
séixi,
sexi Definizione
agt. e nm. de cantidade (in números àrabbos 16, in números romanos XVI)
Etimo
ltn.
sedecim
Traduzioni
Francese
seize
Inglese
sixteen
Spagnolo
dieciséis
Italiano
sédici
Tedesco
sechzehn,
Sechzehn.
sedidórgiu, sedidórzu secidórgiu
sedídu , agt, nm: assididu,
sididu,
sidiu,
sititu Definizione
chi o chie tenet gana o bisóngiu de bufare; chi tenet calecunu disígiu o bisóngiu mannu
Sinonimi e contrari
assidigadu,
assidigorzadu,
assuglitu,
insidiu
/
disigiosu,
inganatzidu
Frasi
torra che prima, funtana istasida, a consolare sa zente sedida! ◊ acurtziaiat sas laras a s'abba, sididu ◊ candu ti eus biu sidiu ti eus donau a bufai
2.
passat sidida de basos e de amore
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
assoiffé
Inglese
thirsty
Spagnolo
sediento
Italiano
assetato,
sitibóndo
Tedesco
durstig.
sedíle, sedíli , nm Definizione trastu o logu fatu adatu de pòdere cicire mescamente in màchinas; pedra manna, lada o picada (o fintzes fatu de àteru materiale e genia), posta a cicidórgiu Sinonimi e contrari muredha Frasi candho ti acotas in su sedile, in màchina, pensa a sa vida tua e a s'anzena, ca ti podes bisestrare!
sédina, sédine, sédinu , nf, nm: sétina Definizione
fune fata cun pilu de cuadhu; greme papadore o greme solitàriu; a logos est sa tega (su pígiu de fora) de su greme de sa seda, genia de lanedha chi si filaiat puru
Sinonimi e contrari
cànnabu,
fune,
soca
/
alisanzedhas,
édina
Frasi
babbu m'iscudet cun su sedinedhu
3.
de su punzu chi li at dadu nch'est fertu tres sédinas allargu
Terminologia scientifica
crp, taenia solium
Etimo
ltn
s(a)eta
Traduzioni
Francese
ténia
Inglese
tapeworm,
taenia
Spagnolo
tenia
Italiano
tènia
Tedesco
Bandwurm.
sédiu , nm: assétiu*,
sétiu 1 Definizione
nau de sa cosa, manera de istare, betu de èssere posta (coment'e a cicidura), de cicire bene (o fintzes bene arrexonada, giusta): nau de bestimentu, de orrobba o cosas deasi, portare calecuna pinniga; nau de su cumportamentu de ccn., manera de fàere crabbada, giusta, o fintzes chi no giaet cunfiantza, chi si credet meda
Sinonimi e contrari
betu,
ségiu
/
galania,
garbu,
tratu
Modi di dire
csn:
tènniri, leare o pònnere sétiu = zúghere betu, èssere fatu de una manera chi setzit bene, chi istat bene postu, chi andhat bene, chi torrat paris, chi tenet fundhóriu; torrai a sétiu is cosas = pònnere a postu; pòniri su logu a sétiu = remonire su logu; no ndi fai una in sétiu = no ndhe faet una bene, faet totu chentza critériu, chentza arrexonare
Frasi
ti moes chirchendhe sédiu nou ◊ custa perda no portat sétiu ◊ su chi ses nendi tui no tenit sétiu ◊ su brúciu de su gorfu portat su sétiu ◊ sa piciochedha no est papendi in sétiu, totu porcherias
2.
no tenis sétiu, tui ses tonta e ti lassas imbovai!
Traduzioni
Francese
rangement,
mise en ordre,
position
Inglese
good order,
posture
Spagnolo
orden,
postura
Italiano
assètto,
positura
Tedesco
Ordnung,
Haltung.
sedósu , agt Definizione chi sufrit de sedas, chi portat sedas, tzacaduras in sa pedhe Etimo srd.
sèdra , nf: serda Definizione orrughedhu de lardu o de petza o pedhutu chi abbarrat candho s'iscàgiat s'ógiu porchinu Sinonimi e contrari belda, gedra*.
sédula , nf Definizione genia de arrecia, parte de unu documentu chi s'istacat e si chistit coment'e arrecia; a logos, lítera anónima.
sedúsi , vrb Definizione incantare cun calecunu ispediente, cumbínchere a unu a cosas pagu de bonu Sinonimi e contrari abbuvonare, ammelai, imbuvonare Etimo spn. seducir.
sèe sàidu
sèere sèdere
sèga , nf Definizione aina segante a dentes a bisura de serracu, ma cun sa lama larga totu cantepare e poderada istirada in d-unu bastimentu a ue si pigat sa ferramenta a una manu po segare linna; prus che àteru si narat in cobertantza po pugneta / manigare a segas = in famíglia, papare unu como unu posca, a pasias e no totus impare Sinonimi e contrari serra 1 / púlica 1.
segabbértula , nm Sinonimi e contrari bertulàriu, bertuleri Etimo srd.
segabétza , nm Definizione tàula de picare o segare petza Sinonimi e contrari pistalaldu.