sibícua , nf: sícua, sírcua Definizione silibba, donniunu de is cantos de s'aràngiu, de s'àgiu, de su mandarinu deasi comente funt ispartzios desesi Sinonimi e contrari cítula, fítula, ispixu, istígia, títaba Etimo ltn. siliqua.
sibidíglia, sibidíllia sabadíglia
sibièta seglièta
síbile , nf: assíbile Definizione genia de animale areste, gatagreste o cane de serra Sinonimi e contrari ansile*, bassili, cassí, grassíbile, ibbirru, ischirru, màrcia 3 Terminologia scientifica anra, martes martes latinorum.
sibiriòla seberiòla
sibròne, sibròni , nm: silbone,
silvone,
siprone,
sirbone,
sirboni,
sirvone Definizione
porcu de sirba, areste o àvrinu: ca est arestosu meda si dhi assimbígiat s'ómine candho no est de cumpangia / sirboni sulàrgiu = s'arratza sarda de su porcrabu; èssiri incilliu che sirboni = de chiza mala abberu, inchietu apunt'a dare a subra; a./c. a bortas narant s. che nm. de persona e dhu faent a cmpl. o. prepositzionale
Sinonimi e contrari
pocrabu,
surbone
Frasi
sas gànnitas de sos canes avisant sos posteris apenas chi pesant a sirvone ◊ pro fàere essire is sibrones betaiat boghes ◊ soe andhau a cassa e apo mortu a sirbone
2.
si bortat che sirbone e nch'essit iscracandhe sa gianna ◊ geo solu no apo cumpresu sas trechetadas de su sirbone sannicanu! ◊ is partidus oi funt andendi che sirboni fertu a balla
3.
a s'ómini sirboni, fémina arrenconada!
Terminologia scientifica
anar, sus scrofa meridionalis
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
sanglier
Inglese
wild boar
Spagnolo
jabalí
Italiano
cinghiale
Tedesco
Wildschwein.
síca 1 , nf Definizione
fundhu de mare in artu, ue s'abba est bàscia, bancu de arena inue est fàcile e perigulosu de arrèschere su fundhu de naves o barcas
Sinonimi e contrari
sicàngia
2.
su letu de su frumi immoi est a sica ca in s'istadi su frumi torrat a coreta
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
bas-fond
Inglese
sandbank
Spagnolo
banco,
bajío
Italiano
sécca
Tedesco
Untiefe.
síca 2 , nf Definizione tempus de sicura, chi no proet, fintzes sidi Etimo srd.
sicadàtzu , agt Definizione chi est unu pagu sicau, chentza o cun pagu abba Sinonimi e contrari sicaditu, sicu Frasi in tempus de sciutori custu frumi est sicadatzu Etimo srd.
sicadínu , agt: sicadrinu,
sicalinu,
sicarinu,
sicatinu Definizione
nau de ccn. po sa genia de carena, chi portat pagu prupas, chi est fine, cannàile; nau de mata, chi no faet sida meda, chi est coment'e patindho sicore, pagu créschia, chi est sugeta a patire sicore
Sinonimi e contrari
gàlinu,
iscarridu,
scarritzinu,
schirriolu,
sicanzu
| ctr.
grassu,
introssiu
Frasi
sos massàgios, sicarinos, su chito sunt móvidos cun sa bértula a codhu e cun sa soga a chircare sos boes ◊ macari sicatinu potiat che boe e travaglianne si mustraiat su primu de totucantos
2.
is matas sicadinas no faint umbra bona ◊ ispigas sicadrinas chi cuant in sas chesvas sas raigas turmentadas de sidis ◊ chi sa bíngia est bècia si lichidit su fundu seghendindi sa linna sicadina, is cotzinas
Terminologia scientifica
zcrn
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
sec,
maigre
Inglese
wiry
Spagnolo
enjuto,
seco
Italiano
segaligno
Tedesco
dürr.
sicadítu , agt Definizione chi sicat o asciutat cun facilidade Sinonimi e contrari sicadatzu Frasi rizolos sicaditos Etimo srd.
sicadórgiu, sicadórzu, sicadróxu , nm: sicadroxu Definizione
logu inue si ponet cosas a sicare, o aparíciu, impiantu, po sicare cosa
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
séchoir
Inglese
dryer
Spagnolo
secadero
Italiano
essiccatóio
Tedesco
Trockenraum,
Trockner,
Trockenanlage,
Darre.
sicadrínu sicadínu
sicadróxu sicadórzu
sicàdu , pps, agt: sicau,
sigau Definizione
de sicare
Sinonimi e contrari
sicu
2.
toca, immoi donamí a bufai ca portu sa buca e su gúturu sicaus che sa linna! ◊ ita annada de caristia: su logu est totu sicau!
Traduzioni
Francese
séché,
desseché
Inglese
barren,
dried (up)
Spagnolo
seco
Italiano
seccato,
disseccato,
inaridito
Tedesco
getrocknet,
ausgetrocknet,
ausgedörrt.
sicadúra , nf Definizione
su sicare
Sinonimi e contrari
sicamentu,
siconzu 1
Frasi
fiant mortas in pagu tempus e sentza de pòdiri isciri de ita mali moriant, a sicadura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
séchage
Inglese
exsication
Spagnolo
secado
Italiano
essiccazióne
Tedesco
Trocknung.
sicàgna , nf: sicàngia 1,
sicanna,
sicànnia,
sicanza Definizione
tempus tropu longu chi abbarrat chentza pròere, su no pròere a tempus tropu
Sinonimi e contrari
ansura,
asciotura,
asciutore,
sicatzone,
sicoi,
sicúmene
Frasi
sos terrinos sunt pragaos de sicannas ◊ tra sas sicagnas e su luminu tet èssere sa Sardigna unu desertu ◊ cussu laore chi aus betau est faendhe frundha mala cun totu custa sicagna! ◊ ocannu est annada de sicàngia
Etimo
itl.
seccagna
Traduzioni
Francese
sécheresse
Inglese
drought
Spagnolo
sequía
Italiano
siccità
Tedesco
Dürre.
sicài , vrb: sicare,
sicari Definizione
bènnere mancu s'abba (o fintzes àteru deasi), pèrdere, bogare o fàere pèrdere s'abba fintzes a essire asciutu, nau mescamente de erba e matedu chi morit ca no podet fàere chentza abba; nau de funtanas, acabbare de bogare abba, nau de animales de múrghere, acabbare de bogare late; nau cun arrennegu, iscúdere a forte de fàere abbarrare cun calecunu arremu coment'e cancarau, retesu, de no ndhe serbire prus / pps. sicadu, sicu
Sinonimi e contrari
sciutai
/
cancarare
Frasi
si s’annada sighit cust'isciutori est sichendu fintzas s’erba po su bestiàmini, is trigus funt totus cobomaus ◊ s'avra mi che at sicau s'ortu: mi podeis giare unu pagu de pisu po s'ierru?◊ su sole forte sicat sa cosa prantada, si no est abbada ◊ in istiu s'erba in Sardigna sicat totu ◊ su sàmbene si mi sicat in sas venas ◊ in sos ispinatzos si bi iferchiat sa figu a sicare ◊ in s’istari is carrúcius bècius si sicant e funt bellus mera po su forru
2.
si ch'est sica s'abba de s'isseta ca a custas oras la serrant ◊ sas berbeghes candho sunt próssimas si che sicant ◊ sicada si est sa rica funtana chi bundhaiat abbas a toroju (G.Ruju)◊ sas berbeghes si sicant fintzas pro maladia
3.
ti sico sas manos, si ti lompo a t'iscúdere! ◊ li deviat sicare sa manu de bi la cancarare pro vida!
Etimo
ltn.
siccare
Traduzioni
Francese
dessécher,
sécher
Inglese
to dry (up)
Spagnolo
secar
Italiano
seccare,
inaridire
Tedesco
trocken,
dörren.
sicalínu sicadínu