sibícua , nf: sícua, sírcua Definitzione silibba, donniunu de is cantos de s'aràngiu, de s'àgiu, de su mandarinu deasi comente funt ispartzios desesi Sinònimos e contràrios cítula, fítula, ispixu, istígia, títaba Ètimu ltn. siliqua.
sibidíglia, sibidíllia sabadíglia
sibièta seglièta
síbile , nf: assíbile Definitzione genia de animale areste, gatagreste o cane de serra Sinònimos e contràrios ansile*, bassili, cassí, grassíbile, ibbirru, ischirru, màrcia 3 Terminologia iscientìfica anra, martes martes latinorum.
sibiriòla seberiòla
sibròne, sibròni , nm: silbone,
silvone,
siprone,
sirbone,
sirboni,
sirvone Definitzione
porcu de sirba, areste o àvrinu: ca est arestosu meda si dhi assimbígiat s'ómine candho no est de cumpangia / sirboni sulàrgiu = s'arratza sarda de su porcrabu; èssiri incilliu che sirboni = de chiza mala abberu, inchietu apunt'a dare a subra; a./c. a bortas narant s. che nm. de persona e dhu faent a cmpl. o. prepositzionale
Sinònimos e contràrios
pocrabu,
surbone
Frases
sas gànnitas de sos canes avisant sos posteris apenas chi pesant a sirvone ◊ pro fàere essire is sibrones betaiat boghes ◊ soe andhau a cassa e apo mortu a sirbone
2.
si bortat che sirbone e nch'essit iscracandhe sa gianna ◊ geo solu no apo cumpresu sas trechetadas de su sirbone sannicanu! ◊ is partidus oi funt andendi che sirboni fertu a balla
3.
a s'ómini sirboni, fémina arrenconada!
Terminologia iscientìfica
anar, sus scrofa meridionalis
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
sanglier
Ingresu
wild boar
Ispagnolu
jabalí
Italianu
cinghiale
Tedescu
Wildschwein.
síca 1 , nf Definitzione
fundhu de mare in artu, ue s'abba est bàscia, bancu de arena inue est fàcile e perigulosu de arrèschere su fundhu de naves o barcas
Sinònimos e contràrios
sicàngia
2.
su letu de su frumi immoi est a sica ca in s'istadi su frumi torrat a coreta
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
bas-fond
Ingresu
sandbank
Ispagnolu
banco,
bajío
Italianu
sécca
Tedescu
Untiefe.
síca 2 , nf Definitzione tempus de sicura, chi no proet, fintzes sidi Ètimu srd.
sicadàtzu , agt Definitzione chi est unu pagu sicau, chentza o cun pagu abba Sinònimos e contràrios sicaditu, sicu Frases in tempus de sciutori custu frumi est sicadatzu Ètimu srd.
sicadínu , agt: sicadrinu,
sicalinu,
sicarinu,
sicatinu Definitzione
nau de ccn. po sa genia de carena, chi portat pagu prupas, chi est fine, cannàile; nau de mata, chi no faet sida meda, chi est coment'e patindho sicore, pagu créschia, chi est sugeta a patire sicore
Sinònimos e contràrios
gàlinu,
iscarridu,
scarritzinu,
schirriolu,
sicanzu
| ctr.
grassu,
introssiu
Frases
sos massàgios, sicarinos, su chito sunt móvidos cun sa bértula a codhu e cun sa soga a chircare sos boes ◊ macari sicatinu potiat che boe e travaglianne si mustraiat su primu de totucantos
2.
is matas sicadinas no faint umbra bona ◊ ispigas sicadrinas chi cuant in sas chesvas sas raigas turmentadas de sidis ◊ chi sa bíngia est bècia si lichidit su fundu seghendindi sa linna sicadina, is cotzinas
Terminologia iscientìfica
zcrn
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
sec,
maigre
Ingresu
wiry
Ispagnolu
enjuto,
seco
Italianu
segaligno
Tedescu
dürr.
sicadítu , agt Definitzione chi sicat o asciutat cun facilidade Sinònimos e contràrios sicadatzu Frases rizolos sicaditos Ètimu srd.
sicadórgiu, sicadórzu, sicadróxu , nm: sicadroxu Definitzione
logu inue si ponet cosas a sicare, o aparíciu, impiantu, po sicare cosa
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
séchoir
Ingresu
dryer
Ispagnolu
secadero
Italianu
essiccatóio
Tedescu
Trockenraum,
Trockner,
Trockenanlage,
Darre.
sicadrínu sicadínu
sicadróxu sicadórzu
sicàdu , pps, agt: sicau,
sigau Definitzione
de sicare
Sinònimos e contràrios
sicu
2.
toca, immoi donamí a bufai ca portu sa buca e su gúturu sicaus che sa linna! ◊ ita annada de caristia: su logu est totu sicau!
Tradutziones
Frantzesu
séché,
desseché
Ingresu
barren,
dried (up)
Ispagnolu
seco
Italianu
seccato,
disseccato,
inaridito
Tedescu
getrocknet,
ausgetrocknet,
ausgedörrt.
sicadúra , nf Definitzione
su sicare
Sinònimos e contràrios
sicamentu,
siconzu 1
Frases
fiant mortas in pagu tempus e sentza de pòdiri isciri de ita mali moriant, a sicadura
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
séchage
Ingresu
exsication
Ispagnolu
secado
Italianu
essiccazióne
Tedescu
Trocknung.
sicàgna , nf: sicàngia 1,
sicanna,
sicànnia,
sicanza Definitzione
tempus tropu longu chi abbarrat chentza pròere, su no pròere a tempus tropu
Sinònimos e contràrios
ansura,
asciotura,
asciutore,
sicatzone,
sicoi,
sicúmene
Frases
sos terrinos sunt pragaos de sicannas ◊ tra sas sicagnas e su luminu tet èssere sa Sardigna unu desertu ◊ cussu laore chi aus betau est faendhe frundha mala cun totu custa sicagna! ◊ ocannu est annada de sicàngia
Ètimu
itl.
seccagna
Tradutziones
Frantzesu
sécheresse
Ingresu
drought
Ispagnolu
sequía
Italianu
siccità
Tedescu
Dürre.
sicài , vrb: sicare,
sicari Definitzione
bènnere mancu s'abba (o fintzes àteru deasi), pèrdere, bogare o fàere pèrdere s'abba fintzes a essire asciutu, nau mescamente de erba e matedu chi morit ca no podet fàere chentza abba; nau de funtanas, acabbare de bogare abba, nau de animales de múrghere, acabbare de bogare late; nau cun arrennegu, iscúdere a forte de fàere abbarrare cun calecunu arremu coment'e cancarau, retesu, de no ndhe serbire prus / pps. sicadu, sicu
Sinònimos e contràrios
sciutai
/
cancarare
Frases
si s’annada sighit cust'isciutori est sichendu fintzas s’erba po su bestiàmini, is trigus funt totus cobomaus ◊ s'avra mi che at sicau s'ortu: mi podeis giare unu pagu de pisu po s'ierru?◊ su sole forte sicat sa cosa prantada, si no est abbada ◊ in istiu s'erba in Sardigna sicat totu ◊ su sàmbene si mi sicat in sas venas ◊ in sos ispinatzos si bi iferchiat sa figu a sicare ◊ in s’istari is carrúcius bècius si sicant e funt bellus mera po su forru
2.
si ch'est sica s'abba de s'isseta ca a custas oras la serrant ◊ sas berbeghes candho sunt próssimas si che sicant ◊ sicada si est sa rica funtana chi bundhaiat abbas a toroju (G.Ruju)◊ sas berbeghes si sicant fintzas pro maladia
3.
ti sico sas manos, si ti lompo a t'iscúdere! ◊ li deviat sicare sa manu de bi la cancarare pro vida!
Ètimu
ltn.
siccare
Tradutziones
Frantzesu
dessécher,
sécher
Ingresu
to dry (up)
Ispagnolu
secar
Italianu
seccare,
inaridire
Tedescu
trocken,
dörren.
sicalínu sicadínu