A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

addaenànte, addaenànti , avb, prep: addainanti, addainnantis, addananti, addenanti, addiannantis, adenantis, daenante Definitzione logu: ue si abbàidat; tempus: avb. tempus apustis, su chi depet o depiat bènnere, prep. innantis, tempus innantis / addainanti meu, tou, sou = prus a innantis de a mimi, de tui, de issu; prus addainanti, tempus addainanti = itl. in séguito Sinònimos e contràrios ananti / innantis | ctr. addaesegus, aissegus, incuadas Frases candho caminas abbàida addainanti ◊ su logu chi naras tue ch'est addainanti: no bi semus galu assupridos 2. abbaidaiant addainanti de a issos ◊ prego imbenujadu addainanti a s'altare ◊ addenanti a sos ojos mi est passada che istinchidha de fogu ◊ addainanti meu no bi cherzo a neune ◊ s'imbenujeit addananti sou ◊ nàralis chi benzant addaenante meu! 3. custu l'at nadu addainnantis de mòrrere ◊ a tempus addainanti faghimus custu puru Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu en avant, avant Ingresu ahead Ispagnolu adelante Italianu avanti Tedescu vorn, später (Adv.), vor (Präp.).

addaeségus , avb, prep: addaisecus, addaisegus, addausegus, addesegus, addiassecus Definitzione unu tretu apalas, unu tanti de tempus apustis de un'àteru / a. meu, tou, sou, e totu deasi Sinònimos e contràrios acoacò, aissegus, apabas, daesecus, incuadas, indissecus, insegus | ctr. addaenanti, ananti Frases pedalendhe a tota fua, a cudhu mi lu lasso addausegus ◊ custu pabilu est iscritu addaisegus puru 2. addaesegus meu nudha lasso, si no postas de pè in su terrinu ◊ lemis sa calada addesegus de crésia Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu derrière Ingresu before, back Ispagnolu atrás, detrás Italianu diètro Tedescu hinten (Adv.), vergangen (Adv.), hinter (Präp.).

addagalàre , vrb Definitzione cricare de fàere, su si pònnere a fàere, provare.

addàghi , cng: dachi Definitzione a daghi, candho: inditat su tempus de duos fatos acapiaos apare ma chi benint innanti s'unu e luego aifatu s'àteru Sinònimos e contràrios candho / sicomente Frases addaghi no ndh'at pótidu piús s'est frimmadu ◊ addaghi ant a torrare fizos tuos, Sardigna mia, sonamus a festa! (F.Sechi)◊ addaghi ndhe ant batidu su mortu, no l'ant fatu bídere mancu a sa mama ◊ addaghi ses istracu, pàsadi! ◊ addaghi mi ponzo a pompiare mi si ponet su tudhu! (G.Ruju)◊ addaghi mànigo andho a campu 2. addaghi cherias gai, nadu l'aeres! ◊ addaghi no ndhe podes, aite ti pones a fàghere cosa gai?! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu quand Ingresu when Ispagnolu cuando Italianu quando, poichè Tedescu wenn, weil.

addagnài , vrb: addannae, addannai, addannare, addanniai, dannai Definitzione fàere dannu, dannos; fàere male, guastu / denti addagnada = mantzada Sinònimos e contràrios guastai, indomaxai, nòcere, scalabrai | ctr. sanare Frases sa cilixia at addagnau su trigu ◊ su píbiri no pistis, chi addagnat a su nasu! ◊ custus drucis no addànniant is cascialis Ètimu spn? Tradutziones Frantzesu endommager Ingresu to damage Ispagnolu perjudicar, dañar Italianu danneggiare Tedescu beschädigen.

addagòne , nm: dagone Definitzione leputzone, gurtedhu mannu de manigiare in coghina o in macellu Sinònimos e contràrios ispadinu Terminologia iscientìfica ans Ètimu srd.

addainànti, addainnàntis addaenànti

addaisécus, addaiségus addaeségus

addajàre adasiài

addàju , avb, nm: addàsiu Definitzione (narant fintzes adhaju) chentza presse; abbitúdine, manera de fàere is cosas chentza presse Sinònimos e contràrios abbellu / apódhiu, dasiore, immajonu Frases su massaju recuit istracu, addaju addaju 2. fai sa faina cun addàsiu Sambenados e Provèrbios prb: chini errat po pressi si pentit bèni addàsiu Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu lentement Ingresu slowly Ispagnolu despacio Italianu adàgio Tedescu langsam.

addanànti addaenànti

addannadúra , nf Definitzione su addannare Sinònimos e contràrios danneficu, dannu, iscalabru Ètimu srd.

addannàe, addannài, addannàre addagnài

addannàre 1 , vrb Definitzione fàere sufrire, sufrire etotu.

addanniài addagnài

addàre , vrb: dae 1 Definitzione pruschetotu dhu narant de is pipios in su sensu chi si lassant pigare in bratzos fintzes si dhos pigat gente chi no connoschent / addare a ccn. cosa = pentzai, atuai, fai atentzioni a una cosa Frases custa criadura si addaet: andhat cun chie li porrit sas manos a la leare 2. deo mi aio su contu tiradu: Chissai chi mancu si abbizet de nudha! Invece, belle e maca, bi at addadu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se donner Ingresu to allow oneself Ispagnolu darse Italianu concèdersi Tedescu sich überlassen.

addarédhu , avb Sinònimos e contràrios acoacò, addaesegus, aissegus, daesecus, incuadas, insegus.

addaréssu , nm Definitzione cosa chi si pentzat de fàere Sinònimos e contràrios dissignu, idea, ordiminzu Frases tiu Giommaria si l'at pensada ca s'addaressu fut de l'isparare ◊ una vorta ant fatu s'addaressu de fàchere un'issorrobbatóriu.

addascàre , vrb: addescare Definitzione giare a papare ponendho in buca sa cosa a unu pipiu, a unu chi no podet papare a solu (ma si narat fintzes de chie papat cun dificurtade manna, apenas arrennescet o no arrennescet a papare a solu); pònnere o betare s'addescu, sa brovenda a is animales Sinònimos e contràrios aescai, abbrovendhae, imbuconai Frases atzegadu, si de tzibbu un'aizu che ingullias fit de àteras manos addescadu ◊ a chie los addescat, lendhe s'addescu aggantzant a sa manu ◊ sa mama addescat sos puzonedhos minudos in su nidu ◊ su maritu addescaiat sos minores ◊ unu malàidu grave mancu a si addescare si abbalet ◊ Nennedha est addascandhe su late a su piticu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu nourrir à la petite cuillère Ingresu to feed Ispagnolu dar de comer Italianu imboccare, nutrire Tedescu in den Mund stecken, füttern.

addasiài, addasiàre adasiài