afavaméntu , nm Definitzione
genia de neghe ereditària de un'organísimu, in su sàmbene mescamente de medas Sardos (dhi fartat in parte o deunudotu s'enzima nau G6PDH); su male de sa fae, disturbu de su àere papau fae chi podet bènnere a is chi tenent custa farta: si distruent is gróbbulos orrúbios de su sàmbene
Sinònimos e contràrios
afavadura,
afavonzu
/
cdh. afaamentu
Terminologia iscientìfica
mld
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
favisme
Ingresu
favism
Ispagnolu
favismo
Italianu
favismo
Tedescu
Fabismus.
afavàre : afaàre
afavàu afavàdu
afaxàre , vrb Definitzione àere afaxu, pentzare, immaginare coment'e incantaos Frases su pesu de totu custu l'intendhiat che crastu mannu subr'a isse e afaxaiat tantu pro andhare, coment'e a fuire (E.Giordano).
afàxu , nf Definitzione genia de pentzada, su istare pentzandho a is cosas, una genia de ammaju, incantu, ispantu Sinònimos e contràrios atraéntzia Frases sa mannària de s'iscuru, sa mannària de su mare… e isse minoredhu chi fit isfidendhe totu, ite afaxu!…
afeadòre , agt Definitzione chi faet légiu, feu, chi istrópiat Ètimu srd.
afeadúra , nf Sinònimos e contràrios afeamentu Ètimu srd.
afeài , vrb: afeare Definitzione
fàere a feu, fàere feu fintzes in su sensu de fàere disonore a calecuna cosa, tocare a brutesa; nàrrere cosa a briga, a disprétziu
Sinònimos e contràrios
abbaunzare,
abborresci,
ghelestiare,
grisai 1
/
imbratare
/
briare,
certai,
disalabai,
infeire,
irzenzare,
menispresiare
Frases
est preíderu isse puru, ma acumbessat e afeat sa lege chi l'at fatu a preíderu!
2.
totu mi ant afeadu su cantare daghi mi ant bidu chi póveru so
Ètimu
spn.
Tradutziones
Frantzesu
barbouiller,
salir,
blâmer
Ingresu
to soil,
to blame
Ispagnolu
afear,
ensuciar
Italianu
imbrattare,
biasimare
Tedescu
beschmutzen,
tadeln.
afeaméntu , nm Definitzione su afeare Sinònimos e contràrios afeadura Ètimu srd.
afeàre afeài
afebbràre , vrb: afrebbare Definitzione pònnere sa callentura, fàere bènnere o pònnere sa callentura Sinònimos e contràrios incallenturire, infrebbare Ètimu srd.
afebbràu , pps, agt: afrebbadu,
afrebbau Definitzione
de afebbrare, afrebbare; chi est tempus meda a callenturas; chi est de animale chi portat callentura
Sinònimos e contràrios
acaenturau,
frebbosu,
infrebbadu
| ctr.
irfrebbau
2.
custu late no est bonu ca est afrebbadu
Tradutziones
Frantzesu
fébricitant
Ingresu
feverish
Ispagnolu
calenturiento
Italianu
febbricitante
Tedescu
fiebernd.
afecàu , agt: afexau Definitzione nau de ccn., afexiau, chi est pudésciu de feghe, chi at bufau, chi s'imbriagat fatuvatu Sinònimos e contràrios afegonadu, fegone, imbreacone 2. mancai siast afexau biu ca de sa funtana passas atesu! Terminologia iscientìfica ntl Ètimu srd.
afedài, afedàre , vrb: fedare* Definitzione
fàere fedu, fígios; pesare animales a séberu; foedhandho de animales, fintzes betare su fedu (angiones, crabitos) a súere a is mamas
Sinònimos e contràrios
afigiare,
agnare,
fizolare
/
arratzare
/
achisciare
Frases
custa mallora gei afedat: est fintzas acanta de angiai! ◊ si mullint is pegus chi ant afedau
2.
semus afedendhe sa robba
Terminologia iscientìfica
vda
Tradutziones
Frantzesu
mettre bas,
faire ses petits (animaux)
Ingresu
to litter
Ispagnolu
parir
Italianu
figliare
Tedescu
Junge werfen.
afède , nf: fede Definitzione s'anedhu de is isposos Sinònimos e contràrios anedhu, manafidi, maninfiore, matzete Ètimu srd.
afegàre , vrb: afexiai, avexiai Definitzione in cobertantza, fàere a feghe, imbriagare, bufare binu a tropu Sinònimos e contràrios abbinai, afegonare, ammuscai, infegare Frases nci depit bolli mera a coglionai a tui, candu cumèncias a ti afexiai!… 2. est sempri imbriagu, avexiau de su binu Ètimu srd.
afegonàdu , pps, agt Definitzione
de afegonare; nau de unu, chi est sèmpere bufau, imbriagu
Sinònimos e contràrios
afecau,
apiriciolau,
fegone,
imbreacone
Tradutziones
Frantzesu
ivre,
aviné
Ingresu
drunken
Ispagnolu
borracho
Italianu
avvinazzato
Tedescu
betrunken.
afegonàre , vrb Definitzione
bufare binu meda (o àteru cun àrculu), èssere giau a su binu, imbriagare fatuvatu
Sinònimos e contràrios
abbinai,
afegare,
infegare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
s'enivrer
Ingresu
to become gipsy,
to get drunk
Ispagnolu
emborracharse
Italianu
avvinazzarsi,
ubriacarsi
Tedescu
sich betrinken.
afeidài , vrb Definitzione conciare, únghere cun ógiu de olia su tzafaranu innanti de dhu pònnere a assoliare po dhu turrare a sole Ètimu itl. affaità.