A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

cazadúra cagliadúra

cazagàza cagiagàgia

cazàre cagiàre

cazàre 1 , nm Definitzione su fodhe ue su pegus piticu portat su càgiu Sinònimos e contràrios cracale, giagale Ètimu srd.

cazàri, cazàrju , nm Definitzione istrégiu (de ortigu) a pònnere su càgiu Frases trastos de pinneta: tasca, lama, corcàrgiu, cazari, barile, bértula, istrale, lapiolu, múrica… Ètimu srd.

cazentàda caentàda

cazentàre caglientài

cazènte callènte

cazéntu , nm Sinònimos e contràrios alore, caentu*, caldumu, cheghentu | ctr. friscura

cazinàre , vrb Definitzione fàere sa cosa a unu martitzu, a papinu, tropu modhe e isfata, cagiada a fortza de cotura Sinònimos e contràrios spuentai Ètimu srd.

cazòsa , nf: gazosa Definitzione genia de bufóngiu fatu cun abba, tzúcuru e anidride carbónica.

càzu càllu

cèa , nf: chea, cheja, gea Definitzione terrenu in paris, friscu e bonu, prus che àteru in logu bàsciu chi faet a badhe; tretu in paris, fatu a pratza o unu pagu a fossu, po dhue fàere crabone e fintzes su muntone de sa linna de fàere a crabone; calanca, fossighedhu, fossu, a logos fintzes losa, su chi si faet in campusantu po pònnere unu mortu Sinònimos e contràrios badhe / crabonalza, fogàgia, piatza 1 Maneras de nàrrere csn: sa chea de s'oju = sa calanca de s'ogru; chea de su batile = su fossitedhu de su batile; a pasare a sa chea! = apustis mortu, candho unu ch'est in sa fossa; acadhare sa chea = assentare sa linna pro la carrarzare e pònnere fogu faghindhe carbone Frases apu sonnau de cantai ispantus de ceas in frori ◊ chi no fessit ca ti apu isposau dèu fiast ancora pascendi procus me is ceas! ◊ si bidiat sa luxi de su soli calendi peri is costeras e in sa cea ◊ fiat una cea prena de matas e de tupas ◊ sa crésia de Sacàrgia est in d-una bella cea inghiriada de montixedhus (B.Erdas)◊ mama mea annaiat a messare e marrare in cussas chejas de sa màrghine 2. custos parisedhos sunt totu cheas chi che ant fatu faghindhe carbone ◊ ite cheas mi atzendhes in carres! ◊ sa linna si coghet a carbone in sa chea 3. preparesint una chea manna e in cue che ponzesint sa morta e l'assacarresint de terra ◊ custu santugristos est a lu pònnere in sa chea mia, candho apo a èssere mortu ◊ irforrade medas chejas in custa vadhe: si ant a prenare de abba! Terminologia iscientìfica slg Ètimu srdn. Tradutziones Frantzesu fossé, plaine encaissée, charbonnière Ingresu ditch, charcoal pit, plain Ispagnolu foso (m), zanja, carbonera Italianu fòsso, pianura incassata, carbonàia Tedescu Graben, Kohlenmeiler.

cèa 1 , nf: gea* 1, zea Sinònimos e contràrios aeda, beda, biarava Terminologia iscientìfica rbzc, Beta vulgaris.

cèbera , nf: sèbera, tèpera, tzèpara* Definitzione pedra, logu pedrosu.

cecíre , vrb: cicie, cicire, setzire, tzetzire Definitzione pònnere, istare cun is nàdias postas (in terra, in d-una cadira, a cuadhu, e àteru); orrúere o calare bene (nau de bestimentu), de manera chi una cosa si adatat, o istat firma / pps. ceciu, ciciu; a sa cicida = istendhe sétidos Sinònimos e contràrios seciai, sècere, sèdere | ctr. pesare, stantarxai Frases cicidi ca mi faes cumpangia! ◊ mi cècio inoghe ◊ mancat su tempus de si cicire e iscríere ◊ baie e ciciesi, ca seo intrandho!◊ si est torrau e cicie in sa cadira 2. a piciochedhos andhaiaus a brinchidare in is muredhos e giogare a "sa ladedha" cicios in terra ◊ sa bona parte dha fàcio ciciu mancari in secidórgiu cammiau (I.Casula)

cécula , nf Definitzione tretu tundhu in conca, túndhiu, chi portànt is preides unu tempus / èssere in c. = portai sa c. Sinònimos e contràrios chérica, chirighia, créchia, lériga Frases gasi sias in cécula!…

cedàda , nf Sinònimos e contràrios acaida, cagliada, citida | ctr. faedhada Ètimu srd.

cedàe, cedàre , vrb: chedare Definitzione sessare, tasire de foedhare, chellare Sinònimos e contràrios acaidare, assamudare, cagliai, citire | ctr. faedhare Frases no fut a dhu murrungiare e méngius si si fut chedau ◊ chedaeosi, dimónios!◊ furint atremenandho is piciochedhos a si cedae a sa muda.

cèdere , vrb: cèdiri, tzèdere* Definitzione pèrdere is fortzas, lassare andhare, no aguantare prus, lassare bínchere s'àteru o un'àtera fortza Sinònimos e contràrios ammollai, arrèndhere, indugi, iscapae Frases a fuire cun tegus no apo a cèdere, ca solu su dh'intèndhere mi est fastígiu, e méngius est chi Deu mi ndhe let! (A.Barra)◊ a isse li aviant cédidu terrinu Tradutziones Frantzesu céder Ingresu to give Ispagnolu ceder Italianu cèdere, soccómbere Tedescu erliegen.