istedhàgia, istedhàja , nf: istedhàrgia Definitzione s’aera comente si biet in notes craras totu istedhos / note istedhàgia Sinònimos e contràrios istedhache Ètimu srd.
istedhàre , vrb: stellai 1 Definitzione prènnere de istedhos, frorigiare de istellas una borderia Sinònimos e contràrios stregliai Frases sa note comintzeit a s'istedhare.
istedhàre 1 istagiài
istedhàrgia istedhàgia
istedhàtzu , nm Definitzione
in su sistema solare, genia de corpus chi no giaet lughe cosa sua ma chi torrat agoa sa lughe de su Sole
Sinònimos e contràrios
pianeta
Frases
lassat s'arrastu me is istedhus e istedhatzus (S.A.Spano)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
planète
Ingresu
planet
Ispagnolu
planeta
Italianu
pianéta
Tedescu
Planet.
istedhàu istedhàdu
istedhiàre , vrb: istidhai,
istidhare,
istidhiare,
istidhigare,
stidhiai Definitzione
calare o fintzes betare a istídhigu a istídhigu, pròere unu pagu, pruschetotu cumenciare a pròere
Sinònimos e contràrios
aciaviai,
arrosinai,
botiare,
cibinare,
modhinare,
plopighinare,
proighinai
/
allardare,
preutire,
untinare
Frases
serra bèni cussu grifoni ca abarrat istidhigandho!
2.
totu su logu istidhiadu est, comente ses coladu cun s'isterzu sucuta sucuta!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
dégoutter,
couler
Ingresu
to trickle
Ispagnolu
gotear
Italianu
gocciolare
Tedescu
tropfen.
istedhighédhu , nm Definitzione min. de istedhu.
istédhu , nm: stedhu Definitzione
astru lughente, inchesu, chi si biet in s'aera iscurigada, unu sole etotu (e dhue ndh'at chi funt meda prus mannos de su Sole) ma deasi atesu chi medas no si arrennescet a dhos bíere a ogu límpiu (e de cussos chi si bient dhue ndh'at medas chi funt galàssias)/ min. istedhighedhu; i. de chenadorzu, de orbèsciri, de prua a terra = itl. Vènere
Sinònimos e contràrios
burtedhu,
iltella,
urtedhu 1
Frases
lughias che istedhu ◊ su mundhu est pienu de Satanassos che istedhos in s'aera ◊ che istedhu giaru in sa funtana lughet s'ispera ◊ intro meu che zuto su lugore de mizas de istedhos de s'aera
2.
torra, bella, a sa fentana, ca un'istedhu ses tue!
Terminologia iscientìfica
astr
Ètimu
ltn.
stella
Tradutziones
Frantzesu
étoile
Ingresu
star
Ispagnolu
estrella
Italianu
stélla
Tedescu
Stern.
istediàli istadiàle
istegàre istecàre
istegiàre , vrb: istrejare,
istresiai,
istresiare Definitzione
pònnere, pigare e trantzire o andhare atesu
Sinònimos e contràrios
allalgare,
astesiai,
illalgare,
issuzire,
istelare,
istesare*,
istesire,
istregire
| ctr.
acoltziare,
acostai,
bènnere
Frases
ih, odheu, mi ndhe istégio!◊ gai arrexonamus istrejendhe sa duda doliana ◊ carchidabat pro istresiare sos gatos ◊ cussu tenit ispédhiu de nc'istresiai de bidha sua (M.Simbula)
Tradutziones
Frantzesu
éloigner
Ingresu
to remove
Ispagnolu
alejar
Italianu
allontanare
Tedescu
entfernen.
istégiu , nm Definitzione istesiamentu / a i. de… = atesu de… Sinònimos e contràrios allargada, istesiada, istéxiu | ctr. acostada, acurtziada Ètimu srd.
istegliéri , nm Definitzione chie portat su late a bidha (in istrègios: lamas, bidones) Frases fachiat s'isteglieri chin su càmiu: garriaiat su late chi li vatuat su pastore e ghiraiat a casifítziu Ètimu srd.
istégliu , nm: istelzu,
istérgiu,
isterju,
isterzu,
istrégiu,
istrezu,
istrexu,
stérgiu Definitzione
upm.: istrègios, donniunu e totu is trastos chi podent serbire a pònnere o pigare cosa aintru
Sinònimos e contràrios
bagàgliu
/
cdh. stégliu,
ttrs. istégliu
Maneras de nàrrere
csn:
istrexu de manígiu = su chi s'impreat die cun die, donzi die; can’e isterzu = (nadu a menisprésiu de unu) arga de muntonarzu, isterzari, farabbutu; fàghere s’isterzu = isciacuai s'istrexu imbrutau papendi o fendi a papai o in àtera faina; nudha est s'istrégiu chi portat!…= (nau de fémina), titimanna meda
Frases
a sa gatu li prenaio s'istégliu a mannicare ◊ sos pastores unu tempus teniant istèrgios de furticu pro múrghere ◊ sos fizos si ant cumpartidu s'isterzu de sa mama ◊ at prenu de abba sa broca e àteros istrègios ◊ ocannu fato binu meda ma no tenzo isterzu!
2.
su maridu nch'est essidu a su tribàgliu e sa pobidha si est posta a fàghere s'isterzu (N.Fadda)◊ candho unu torrat male pro bene est unu cane de isterzu ◊ a ti nàrrere "calledhu de istrégiu" mi paret finas a ti dare onore! ◊ can'e istérgiu su paru de su sardu!…
Ètimu
ltn.
sesterium
Tradutziones
Frantzesu
récipient,
vaisselle
Ingresu
container,
kitchenware
Ispagnolu
recipiente,
vajilla
Italianu
recipiènte,
contenitóre,
stovìglie
Tedescu
Gefäß,
Geschirr.
istégu , nm Definitzione corgiolu, sa tega chi abbarrat apustis bogau su granu, si est laore, o fintzes su corgiolu de frutuàriu sicau che a sa nughe, sa méndhula Ètimu srd.
istéiba , nf Sinònimos e contràrios afuta, aragoni, arrenigna, arrennegu, bischiza, corina, crocone, gormone, grema, mútria.
isteibósu , agt Definitzione chi costumat a si arrennegare, a si pigare tzacu Sinònimos e contràrios arrenignosu, croconosu Ètimu srd.
isteínzu , nm Definitzione lamentu ifadosu, fintzes iscusa chi si bogat tanti po si ndh'essire de un'impíciu Sinònimos e contràrios chensa, arraghèscia, iscóticu, istibba Frases tiu Tonedhu at lassau su costúmene pro sos isteinzos de sa fiza ◊ sa pitzinna at secau s'impromita cun isteinzos e camàndulas.
istelàe , vrb Definitzione illimpiare su tele aprontandho sa terra po dha torrare a prènnere a laore Sinònimos e contràrios immodhitare, irdeleinae Frases po tenne s'arregorta tocat a istelae, a irdeleinae, a iscodionae.