A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

mendhàu , pps, agt Definitzione de mendhare 2. ite chircas, pitzocu chentza sorte chin sos ocros mendhaos de ispera?

mendhèa, mendhèca , nf: mennea, mennega Definitzione calecuna cosa de male, chi no andhat bene, o fintzes chi no praghet, coment'e abbitúdine esagerada chi giaet importu a cosighedhas de perunu contu, vitziedhu / èssere unu mendheca = àere o zúghere mendheas a meda Sinònimos e contràrios abbenzu, abbétia, arraghèscia, atema, crecu 1, defeta, insemia, inzenzu, iscóticu, peca 1, piginu Frases a ndhe li agatades, totu, de mendheas a custa cosa: a pàrrere meu no tenet nudha e mendheosos sezis bois! ◊ no si bidet, ma sa mennega la giughet!◊ donzunu tenet sas mendheas suas! Sambenados e Provèrbios smb: Menneas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu défaut, caprice, lubie Ingresu defect, whim, caprice Ispagnolu defecto, capricho Italianu difètto, caprìccio, fìsima Tedescu Fehler, Marotte.

mendhecósu, mendhegósu, mendheósu , agt: mennegosu, mindiosu Definitzione nau de gente, chi portat o agatat mendheas in totu, cosas chi no dhi cubbant; nau de cosa, chi tenet calecunu pecu, chi bogat difetos; nau de unu trebballu, chi est unu pagu difícile a fàere Sinònimos e contràrios difetosu, pecosu / arragasciosu, ifadosu, inzotosu, ischitetu, mendhosu, mindisiosu, spedhéntili / forrogosu, spissecu Maneras de nàrrere csn: cuba mendheosa = chi tenet difetos (es. arrastu malu, o no istanzat bene); ómine mendheosu = chi tenet gustos unu pagu difítziles, chi no si cuntentat de sas cosas comente las faghent sos àteros ca bi agatat sempre carchi cosa de nàrrere Frases cussu est malu a cuntentare, ca est mendheosu 2. a ricamare o a iscríere est cosa mendheosa Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu prétentieux, méticuleux, défectueux Ingresu pretentious, metoculous, defective Ispagnolu meticuloso, pretencioso, defectuoso Italianu pretenzióso, meticolóso, difettóso Tedescu anspruchsvoll, sorgfältig, fehlerhaft.

mendhíca , avb Definitzione èssere o istare a m. = a mindigu, a merghinzu, a retentu, in su bisóngiu Ètimu srd.

mendhícu, mendhígu , nm: mendigu, míndhigu, mindigu, mindingu, minnigu Definitzione su èssere in bisóngiu meda de dèpere andhare a pedire; chie andhat a pedire, pòberu chi cricat alemúsina Sinònimos e contràrios bisognu, mendighéntzia, poberesa / dimandhone, pedidore, pedulianu, pidore / atzicadura, atzicaria Maneras de nàrrere csn: èssiri a mindigu = a mendhica, a merghinzu, a retentu, in su bisonzu, a pagu a pagu (pagu a tropu); zare, dare a mindigu a mindigu = a pagu a pagu 2. avaru ses? míndhigu moris! ◊ issu agiudat is pòburus mindigus 3. chi no si biat prus genti iscorriada a mendigu po su pani! ◊ bos rendho tantas gràscias, ma no cantas ndhe meressides, ca totu apo a mindhigu ◊ est a mindigu de alimentu Tradutziones Frantzesu mendicité, mendiant Ingresu mendicity, mendicant Ispagnolu mendicidad, mendigo Italianu mendicità, mendico Tedescu Betteln, Bettler.

mendhilicótu , nm Definitzione sa melighedha de su lidone Sinònimos e contràrios meladidone.

mendhíta , nf: mindhica, mindhita Definitzione su chi unu faet de idea sua etotu po si pagare de un'ofesa Sinònimos e contràrios bindhita*, vangàntzia Frases a mimme sa mendhita! ◊ sos mortos de dirgràscia istant iscramandhe mindhita.

mendhítu , agt Definitzione chi est pagu, pòberu, mancante Frases bestint in tunighitas iscollaciadas e coi mendhitas.

mendhósu , agt Definitzione nau de ccn., chi tenet o faet a bíere mendheas, coment'e crisandho sa cosa Sinònimos e contràrios mendhecosu, pilingosu, pullinu Frases no ti cumbenit a fàghere su mendhosu: menzus chi mànighes totu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu délicat, difficile, chichiteux (fam.) Ingresu fussy Ispagnolu delicado, descontentadizo Italianu schizzinóso Tedescu heikel.

méndhu mèndha

méndhu 1 , nm: ammendhu Definitzione médiu, illébiu / fàchere m. de su male fatu = impudaresindhe Sinònimos e contràrios annunta / impudu Frases ades fatu incapu malu: su nudha no at picadorzu, ma preco a santu Zorzi chi bos diat mendhu e recortorzu securu.

méndhula , nf: méndua, méndula, ménnula, míndula Definitzione genia de linna chi faet a mata manna e bogat unu frutu a duos corgiolos chi si arregollet sicau, bonu po su chiu maduru, impreau mescamente po fàere druches e de duas calidades principales: druche (manigiada meda) e marigosa (pagu pagu po amaretos) / min. mendhuledha; mendhuledhu = cucuja, sa méndhula candho zughet su chiu maduritu ma sa corza russa galu modhe; sa méndhula (upm) = su frutu; sas méndhulas = sas àrbures de méndhula / partes de sa méndhula: chiu o papu, pizolu, corza russa, corza fine (chi sichendhe si abberit sola e ispítzigat de sa russa); crezes sardas de méndhula durche: arrúbia, basili, bianca, cavaliera, conca de cani, cossu, croxu de ferru, farci, folla de préssiu, frantzesa, ghironi, malíssia/mauríssia, niedha, nuxedha manna, olla, perra, piricocu, ischina de procu, tundha, trexentina, vàrgiu; creze rànchida: pressiana; m. tidéntile = a corza pagu tosta chi faghet a segare fintzas a dentes Maneras de nàrrere csn: iscúdiri, bodhiri, iscroxai, segai, limpiai o ispapai méndula; sa méndula de su gúturu = su fundu de su paladari; secare sa m. chin su culu = èssiri susuncu, limidu a s'úrtimu etzessu Frases sas méndhulas fiorint premediu ◊ un'istria, sentz’e sonu perunu, si est apatada in d-una nai de méndua ◊ ingudheni dhoi at una bia in pesada chi pretzit is olias de is méndulas ◊ sa genti is matas de méndula ndi dhas ant segadas po dhas poni in su fogu e aici non ndi teneus una mancu po fai unu gatou! 2. bi at ménnula a duos chivos ◊ po ndi arragolli s’olia e sa méndua cicàt piciochedhus ◊ si at manigadu pagas méndhulas cun càriga ◊ sa méndhula dha ponent meda po fàere druches ◊ sa méndula de Cibirus fiat totu a duus papus ◊ sa méndhula si segat a martedhu Sambenados e Provèrbios smb: Mendula Terminologia iscientìfica frt, Prunus dulcis Ètimu ltn. amyndala Tradutziones Frantzesu amandier (arbre), amande (fruit) Ingresu almond (tree) Ispagnolu almendro, almendra Italianu màndorlo, màndorla Tedescu Mandelbaum, Mandel.

mendhulàdu , nm: mendulau, mindulau Definitzione logu prantau a méndhulas; mendulau est fintzes late de méndhula cun tzúcuru Sinònimos e contràrios mendhularju Frases s'ortu fiat intr'e su mendulau e s'istradoni ◊ teneus su cungiau a mindulau 2. tèngio mal'ispétzia: faemi unu pagu de mendulau!

mendhulàju , agt Definitzione nau de ccn., chi dhi praghet meda in sa méndhula Ètimu srd.

mendhulàre , vrb Definitzione iscutulare e arregòllere méndhula, incungiare sa méndhula Ètimu srd.

mendhulàrju, mendhulàrzu , nm: mennunàgliu, mendulaxu Definitzione logu prantau a méndhulas Sinònimos e contràrios mendhuladu, mendulari Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu amandaie Ingresu almond grove Ispagnolu almendral Italianu mandorléto Tedescu Mandelbaumgarten.

mendhulatòre , nm Definitzione cricadore de méndhula a ispigadura, de sa chi coígiant is chi dh'arregollent po su mere Ètimu srd.

mendhulàtzu , nm Definitzione abba de méndhula fata cun méndhula posta a modhe in s'abba Ètimu srd.

mendhulédhu , nm: menduledhu Definitzione sa méndhula candho est ancora pitichedha, cun su chiu chi cumènciat a si bíere ma cun su corgiolu modhe modhe Sinònimos e contràrios caughedhu 1, cucuja, mendhulita Frases de is úrtimas dis de abrili is piciochedhus allonghiànt is manus a su menduledhu ◊ sos pisedhos sunt apilliados a su mendhuledhu! Tradutziones Frantzesu amande fraîche très tendre Ingresu unripe almond Ispagnolu almendruco Italianu càtera Tedescu kleine Mandel.

mendhulínu , nm, agt Definitzione genia de druche fatu cun pasta segada cun s'orrosinita a tiras longas longas e atacadas coment'e a frocu, fríssiu in ógiu e isciustu in mele; chi est de méndhula, chi pertocat sa méndhula / ojos mendhulinos = a forma de méndhula Sinònimos e contràrios mandagada, origlieta Terminologia iscientìfica drc Ètimu srd.