mendhàu , pps, agt Definizione de mendhare 2. ite chircas, pitzocu chentza sorte chin sos ocros mendhaos de ispera?
mendhèa, mendhèca , nf: mennea,
mennega Definizione
calecuna cosa de male, chi no andhat bene, o fintzes chi no praghet, coment'e abbitúdine esagerada chi giaet importu a cosighedhas de perunu contu, vitziedhu / èssere unu mendheca = àere o zúghere mendheas a meda
Sinonimi e contrari
abbenzu,
abbétia,
arraghèscia,
atema,
crecu 1,
defeta,
insemia,
inzenzu,
iscóticu,
peca 1,
piginu
Frasi
a ndhe li agatades, totu, de mendheas a custa cosa: a pàrrere meu no tenet nudha e mendheosos sezis bois! ◊ no si bidet, ma sa mennega la giughet!◊ donzunu tenet sas mendheas suas!
Cognomi e Proverbi
smb:
Menneas
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
défaut,
caprice,
lubie
Inglese
defect,
whim,
caprice
Spagnolo
defecto,
capricho
Italiano
difètto,
caprìccio,
fìsima
Tedesco
Fehler,
Marotte.
mendhecósu, mendhegósu, mendheósu , agt: mennegosu,
mindiosu Definizione
nau de gente, chi portat o agatat mendheas in totu, cosas chi no dhi cubbant; nau de cosa, chi tenet calecunu pecu, chi bogat difetos; nau de unu trebballu, chi est unu pagu difícile a fàere
Sinonimi e contrari
difetosu,
pecosu
/
arragasciosu,
ifadosu,
inzotosu,
ischitetu,
mendhosu,
mindisiosu,
spedhéntili
/
forrogosu,
spissecu
Modi di dire
csn:
cuba mendheosa = chi tenet difetos (es. arrastu malu, o no istanzat bene); ómine mendheosu = chi tenet gustos unu pagu difítziles, chi no si cuntentat de sas cosas comente las faghent sos àteros ca bi agatat sempre carchi cosa de nàrrere
Frasi
cussu est malu a cuntentare, ca est mendheosu
2.
a ricamare o a iscríere est cosa mendheosa
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
prétentieux,
méticuleux,
défectueux
Inglese
pretentious,
metoculous,
defective
Spagnolo
meticuloso,
pretencioso,
defectuoso
Italiano
pretenzióso,
meticolóso,
difettóso
Tedesco
anspruchsvoll,
sorgfältig,
fehlerhaft.
mendhíca , avb Definizione èssere o istare a m. = a mindigu, a merghinzu, a retentu, in su bisóngiu Etimo srd.
mendhícu, mendhígu , nm: mendigu,
míndhigu,
mindigu,
mindingu,
minnigu Definizione
su èssere in bisóngiu meda de dèpere andhare a pedire; chie andhat a pedire, pòberu chi cricat alemúsina
Sinonimi e contrari
bisognu,
mendighéntzia,
poberesa
/
dimandhone,
pedidore,
pedulianu,
pidore
/
atzicadura,
atzicaria
Modi di dire
csn:
èssiri a mindigu = a mendhica, a merghinzu, a retentu, in su bisonzu, a pagu a pagu (pagu a tropu); zare, dare a mindigu a mindigu = a pagu a pagu
2.
avaru ses? míndhigu moris! ◊ issu agiudat is pòburus mindigus
3.
chi no si biat prus genti iscorriada a mendigu po su pani! ◊ bos rendho tantas gràscias, ma no cantas ndhe meressides, ca totu apo a mindhigu ◊ est a mindigu de alimentu
Traduzioni
Francese
mendicité,
mendiant
Inglese
mendicity,
mendicant
Spagnolo
mendicidad,
mendigo
Italiano
mendicità,
mendico
Tedesco
Betteln,
Bettler.
mendhilicótu , nm Definizione sa melighedha de su lidone Sinonimi e contrari meladidone.
mendhíta , nf: mindhica, mindhita Definizione su chi unu faet de idea sua etotu po si pagare de un'ofesa Sinonimi e contrari bindhita*, vangàntzia Frasi a mimme sa mendhita! ◊ sos mortos de dirgràscia istant iscramandhe mindhita.
mendhítu , agt Definizione chi est pagu, pòberu, mancante Frasi bestint in tunighitas iscollaciadas e coi mendhitas.
mendhósu , agt Definizione
nau de ccn., chi tenet o faet a bíere mendheas, coment'e crisandho sa cosa
Sinonimi e contrari
mendhecosu,
pilingosu,
pullinu
Frasi
no ti cumbenit a fàghere su mendhosu: menzus chi mànighes totu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
délicat,
difficile,
chichiteux (fam.)
Inglese
fussy
Spagnolo
delicado,
descontentadizo
Italiano
schizzinóso
Tedesco
heikel.
méndhu mèndha
méndhu 1 , nm: ammendhu Definizione médiu, illébiu / fàchere m. de su male fatu = impudaresindhe Sinonimi e contrari annunta / impudu Frasi ades fatu incapu malu: su nudha no at picadorzu, ma preco a santu Zorzi chi bos diat mendhu e recortorzu securu.
méndhula , nf: méndua,
méndula,
ménnula,
míndula Definizione
genia de linna chi faet a mata manna e bogat unu frutu a duos corgiolos chi si arregollet sicau, bonu po su chiu maduru, impreau mescamente po fàere druches e de duas calidades principales: druche (manigiada meda) e marigosa (pagu pagu po amaretos) / min. mendhuledha; mendhuledhu = cucuja, sa méndhula candho zughet su chiu maduritu ma sa corza russa galu modhe; sa méndhula (upm) = su frutu; sas méndhulas = sas àrbures de méndhula / partes de sa méndhula: chiu o papu, pizolu, corza russa, corza fine (chi sichendhe si abberit sola e ispítzigat de sa russa); crezes sardas de méndhula durche: arrúbia, basili, bianca, cavaliera, conca de cani, cossu, croxu de ferru, farci, folla de préssiu, frantzesa, ghironi, malíssia/mauríssia, niedha, nuxedha manna, olla, perra, piricocu, ischina de procu, tundha, trexentina, vàrgiu; creze rànchida: pressiana; m. tidéntile = a corza pagu tosta chi faghet a segare fintzas a dentes
Modi di dire
csn:
iscúdiri, bodhiri, iscroxai, segai, limpiai o ispapai méndula; sa méndula de su gúturu = su fundu de su paladari; secare sa m. chin su culu = èssiri susuncu, limidu a s'úrtimu etzessu
Frasi
sas méndhulas fiorint premediu ◊ un'istria, sentz’e sonu perunu, si est apatada in d-una nai de méndua ◊ ingudheni dhoi at una bia in pesada chi pretzit is olias de is méndulas ◊ sa genti is matas de méndula ndi dhas ant segadas po dhas poni in su fogu e aici non ndi teneus una mancu po fai unu gatou!
2.
bi at ménnula a duos chivos ◊ po ndi arragolli s’olia e sa méndua cicàt piciochedhus ◊ si at manigadu pagas méndhulas cun càriga ◊ sa méndhula dha ponent meda po fàere druches ◊ sa méndula de Cibirus fiat totu a duus papus ◊ sa méndhula si segat a martedhu
Cognomi e Proverbi
smb:
Mendula
Terminologia scientifica
frt, Prunus dulcis
Etimo
ltn.
amyndala
Traduzioni
Francese
amandier (arbre),
amande (fruit)
Inglese
almond (tree)
Spagnolo
almendro,
almendra
Italiano
màndorlo,
màndorla
Tedesco
Mandelbaum,
Mandel.
mendhulàdu , nm: mendulau, mindulau Definizione logu prantau a méndhulas; mendulau est fintzes late de méndhula cun tzúcuru Sinonimi e contrari mendhularju Frasi s'ortu fiat intr'e su mendulau e s'istradoni ◊ teneus su cungiau a mindulau 2. tèngio mal'ispétzia: faemi unu pagu de mendulau!
mendhulàju , agt Definizione nau de ccn., chi dhi praghet meda in sa méndhula Etimo srd.
mendhulàre , vrb Definizione iscutulare e arregòllere méndhula, incungiare sa méndhula Etimo srd.
mendhulàrju, mendhulàrzu , nm: mennunàgliu,
mendulaxu Definizione
logu prantau a méndhulas
Sinonimi e contrari
mendhuladu,
mendulari
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
amandaie
Inglese
almond grove
Spagnolo
almendral
Italiano
mandorléto
Tedesco
Mandelbaumgarten.
mendhulatòre , nm Definizione cricadore de méndhula a ispigadura, de sa chi coígiant is chi dh'arregollent po su mere Etimo srd.
mendhulàtzu , nm Definizione abba de méndhula fata cun méndhula posta a modhe in s'abba Etimo srd.
mendhulédhu , nm: menduledhu Definizione
sa méndhula candho est ancora pitichedha, cun su chiu chi cumènciat a si bíere ma cun su corgiolu modhe modhe
Sinonimi e contrari
caughedhu 1,
cucuja,
mendhulita
Frasi
de is úrtimas dis de abrili is piciochedhus allonghiànt is manus a su menduledhu ◊ sos pisedhos sunt apilliados a su mendhuledhu!
Traduzioni
Francese
amande fraîche très tendre
Inglese
unripe almond
Spagnolo
almendruco
Italiano
càtera
Tedesco
kleine Mandel.
mendhulínu , nm, agt Definizione genia de druche fatu cun pasta segada cun s'orrosinita a tiras longas longas e atacadas coment'e a frocu, fríssiu in ógiu e isciustu in mele; chi est de méndhula, chi pertocat sa méndhula / ojos mendhulinos = a forma de méndhula Sinonimi e contrari mandagada, origlieta Terminologia scientifica drc Etimo srd.