A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

nèi! nè!

néidu nébidu

neigàdu , agt Definitzione chi tenet neghe, mantza, calecunu guastu Sinònimos e contràrios neciadu, nesicau Frases si andhat a triballare a logu istranzu no at a istentare a torrare neigadu e piús póveru de como!

nelbiàdile nebriàdile

nelvatúra , nf: nerbiadura, nerviadura Definitzione is nérbios de totu sa carena, deasi comente essint e s'isterrent de su crebedhu o de su meudhu de s'ischina fintzes a lòmpere a totu is arremos e céllulas; fintzes genia de filighedhos o venas, mescamente in sa fògia, de erbas e matas Terminologia iscientìfica crn, rbr Tradutziones Frantzesu ensemble des nerfs, innervation Ingresu nervation, nerves Ispagnolu nervios, nervadura Italianu nervatura, innervazióne Tedescu Nervensystem, Nervatur.

nélviu nébriu

nelvosísmu , nm: nervosismu Definitzione su èssere annervaos, acanta a no padire àteru o de prus, in pentzamentu, prontos a si tzacare e arrennegare po pagu

nelvósu , agt, nm, nf: nerbosu, nervosa, nervosu, nerviosu Definitzione de is nérbios, chi pertocat is nérbios; genia de arrennegu, de tzacu, coment'e candho si perdet sa passiéntzia o s'istat in pentzamentu, a pistighíngiu po calecuna cosa e no si padit àteru ifadu Sinònimos e contràrios latranghigultzu, nevrile / annervadura, tzérrima | ctr. pascenscile / pascénscia Maneras de nàrrere csn: céllula nervosa = sa chi tenet s'impreu de retzire, muntènnere e porrire a sas àteras céllulas nervosas totu sos sinnales chi benint de carchi parte de sa carena: est fata coment'e a rampu a manera de si tènnere o aggantzare e colare sos sinnales cun medas àteras; massa nervosa = totu sas céllulas de su cherbedhu; èssere nervosu = de pagu bàlia, chi agguantat pagu, de paga passéssia (si lu tenet de naturale); paràula, oratzioni nervosa = prena de fortza Frases dioi si lamentat avrinada chin sa nervosa, mischina! ◊ oi su nervosu mi dhu scupu cun bosatrus, si no dh'acabbais! ◊ su gafè ti movet sa nervosa, no ndhe bufes! Ètimu itl., spn. Tradutziones Frantzesu nerveux, irritation Ingresu nervous, irritability Ispagnolu nervioso, nervios, irritación Italianu nervóso, irritazióne Tedescu nervlich, nervös.

nélvu nébriu

nembròte! , iscl: nembrotze Definitzione foedhu de avertimentu: arguai a tie!, mighi!…, marranu! Sinònimos e contràrios arguai!, enombrotze!

nembrotéri , nm Definitzione its Frases a s'abberta de sa catza, sos nembroteris current, totu armados, sonniendhe colpos bene cumbinados…◊ su sero torrat dogni nembroteri gàrrigu de fera e d'istracúmene.

nembròtze! nembròte!

nemenàxu , nm Sinònimos e contràrios briminaxu, gennile, lemenalzu*, terminaxi.

nemígu , agt, nm: anemigu, enemicu, inimicu*, nimigu Definitzione chi o chie est contràriu e bolet su male de s'àteru e cricat de si dhu fàere puru; númene chi si giaet a su dimóniu, chi prus de dónnia àteru tenet fama de bòllere su male Sinònimos e contràrios disinimigu / arremínciu, demóniu | ctr. amicu Frases dèu si naru: Istimai fintzas is nimigus!(Ev) 2. su nemigu no m'ingannit ni a s'ora de sa morti ni a s'ora de sa fini!

nemmàncu , cng, avb: nimmancu Definitzione coment'e cng. aciunghet unu foedhu po significare chi mancat cussu puru; coment'e avb. giaet prus fortza a un'àteru avb. de nega Sinònimos e contràrios mancu | ctr. finces Frases dh’apo a crede chi no eis inténdhiu nemmancu is trumbas de su postale?!…◊ candu si chistionat de custas cosas depis tenni s'arbítiu de no dha nomenai nimmancu, a sa bonànima de mamma! 2. issu cheriat bèndhere e tue depias comporare, non fis nemmancu furandhe! Ètimu itl. nemmanco Tradutziones Frantzesu non plus Ingresu neither, nor Ispagnolu ni, tampoco, ni siquiera Italianu neppure, nemméno Tedescu nicht einmal, auch nicht.

nèmmos , prn: nemos, nemus Definitzione peruna persona, genia de prn. in parte de css. númene de persona, pentzandho is personas però coment'e manc’una, farta de totus, foras totugantas (a bortas si narat coment'e nm.)/ Mussi Nemmos = unu chi est acoment'e nisciunus, fatu e lassau Sinònimos e contràrios nensunu, nesciune, neune | ctr. totugantos, totus Frases cue nemos ofendhet a nemos ◊ creia ca no nc'iat nemus! ◊ no bi at nemos in domo ◊ candho andho a letu porto sos pes fritos e no dhue agato a nemos po mi dhos callentare! ◊ fut amigu cun totus e nemus teniat segretus cun issu 2. candho fipo minore dego, su sindacau fit in colore de cane fughindhe: bi fit, ma comente a tziu Nemmos ◊ cussu est unu nemmos! Ètimu ltn. nemo Tradutziones Frantzesu aucun, personne Ingresu nobody Ispagnolu nadie Italianu nessuno Tedescu niemand.

nemonàda , nf: nomanada, nomenada, numenada, numenata Definitzione su nàrrere unu númene o numenare a ccn. o fintzes calecuna cosa; cosa chi ischint o chi narant in medas de unu, siat in bonu e siat in malu Sinònimos e contràrios incionada, lúmena, lumenada, nada, nomena, sonedhu Frases cussu tenit sa nemonada de una cunduta bona ◊ de trabballai no ndi boint intendi mancu sa nomanada! ◊ dae candho si est tucadu no si ndhe at intesu prus mancu numenada ◊ cun sa nomenada chi tenit, custa domu, no nci benit nemus! 2. cussa est genti de nomenada mala, lègia, bona Ètimu ctl. nomenada Tradutziones Frantzesu réputation Ingresu reputation Ispagnolu nombradía, fama, reputación Italianu nomèa Tedescu Ruf.

nemonài , vrb: nomenai, nomenare, nominai, nominare, nomonai, numenare Definitzione nàrrere su númene de ccn. in su chistionu, nàrrere coment'e cosa o persona connota; giare un'incàrrigu a numenatis Sinònimos e contràrios arranomonai, arremonae, fentomare, mantovare Frases no mi dha nomenis, cussa cosa!◊ su pejus est istau de no chèrrere prus intèndhere de numenare a Deus ◊ si bivu mi disígias, si mòrgiu mi nomenas! ◊ no fait mancu a dhus nomonai ca parit narendu fuedhus maus! ◊ fiat nomenendu una bidha mai inténdia ◊ is mandronis fuant connotus e nemonaus a befa (A.Boi)◊ custu codhu dh'eus a nemonai de imou a innantis "Candelaris" Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu nommer Ingresu to name, to appoint Ispagnolu nombrar Italianu nominare Tedescu nennen, erwähnen, ernennen.

nèmos nèmmos

némula , nf Definitzione erba chi faet frores asulos, prantada puru; àteras calidades: némula areste o istellada (Anemone hortensis), némula areste groga (Anemone palmata) Sinònimos e contràrios frantzesíglia Terminologia iscientìfica rba, Anemone coronaria Ètimu itl. anèmola Tradutziones Frantzesu anémone Ingresu anemone Ispagnolu anémona coronada Italianu anèmone Tedescu Anemone, Buschwindröschen.