A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

recàpidu , nm: arrecàpidu* Sinònimos e contràrios arracatu, provistas Frases su sàbudu mandàt su connau a bidha po portai recàpidu: pani, ingaúngiu, legúmini e trigu po su semíngiu.

recapitài, recapitàre , vrb Definitzione portare ccn. cosa a ue unu si agatat.

recàpitu , nm Definitzione logu, domo ue unu si agatat e podet èssere cricau e agatau.

recasciài , vrb: arrecasciai* Definitzione aconciare unu muru béciu torrandho a nou unu tretu, una foga, fintzes cartzare unu muru, aciúnghere muru de fundhu, de asuta a tretu tretu.

recatài , vrb rfl: arrecatai* 1 Definitzione fàere su giuditziosu.

recatàju , agt, nm Definitzione chi o chie no lassat nudha inue passat, chi si che furat dónnia cosa Sinònimos e contràrios furànciu, furuncu, mostrengheri Ètimu srd.

recataméntu , nm Definitzione su si recatai, su istare unu pagu coment'e duritosos Sinònimos e contràrios discrutzu, refrenu, regrésciu Frases "Fuedhant sa buca e is ogus", m'iat iscoviau una dí chi iat allentau su recatamentu de sempri Tradutziones Frantzesu retenue Ingresu self-restraint Ispagnolu recato Italianu risèrbo, ritégno Tedescu Zurückhaltung.

recatósu , agt Definitzione logu chi dhue creschet erba meda, chi dhue at recatu, pastura meda 2. in sas badhes profundhas de su coro unu bàllizu recatosu e netu pro tene…(J.Pira) Ètimu srd.

recàtu , nm: arracatu, errecatu, ricatu Definitzione provistedha de cosas de papare: pane, pasta, ingaúngiu, alegúmenes, e àteru, o fintzes erba, pàsculu (foedhandho de bestiàmene); totu su necessàriu po fàere una cosa (cosire unu bestire, iscríere) Sinònimos e contràrios bustu, màndhicu, mucitura, papai 1, pàsculu / arrecàpidu Frases nues de espe e musca si sunt gherrendhe su recatu ◊ pònemi su recatu pro una chida, ca intro a robba! ◊ dogni astore est in chirca de recatu ◊ fut pastore chentza terra po recatu ◊ cun su ricatu in buca est mortu de su fàmine! Ètimu spn. recato Tradutziones Frantzesu nourriture, provision Ingresu food, supply Ispagnolu comida Italianu cibo, provvista Tedescu Kost, Vorrat.

rèce , nf: arretza, erressa, reta, rete, retza Definitzione genia de tessíngiu lascu prus che àteru po piscare (ma fintzes sa de is campos de giogare a bòcia po serrare sa porta a parte de apalas, o po serrare logu, o téssia prus a cracu meda fintzes po segare su bentu e aprigare, e àteru); in cobertantza, cosa o trassa chi serbit a cassare a unu no tanti cuncordu po calecuna cosa; puntu, bòcia intrada in rete in su giogu a fúbbalu; línias e cundhutos chi serbint a ispràghere in logu mannu o portare calecuna cosa / genias de retza: po cassai pisci, pillonis, conillus; retza tunda = retza chi, ghetada in s'àcua, si oberit e, arribbada a fundu, si serrat e inserrat su pisci; àtera genia de retzas: elétrica, ídrica, telefónica, de su gasu, e oe internèt Sinònimos e contràrios arraciallu, filau, ganghiledhu, óbiga Maneras de nàrrere csn: parare sa retza = pònnere sa retza a manera de poder tènnere sa fera; pigai a retza = cassai; intrai in sa retza = abarrai ingannaus Frases no resessiant a ndhe tirare sa retza de cantu fit piena de pische ◊ ant lassadu retes e barcas ◊ ghetaidhoi sa retza ca dhoi at pisci meda! ◊ cun sas retas a pala Pep'Iscedhu si aviat a piscare ◊ is piscadores fuant betanno is reces a mare 2. malaita belosia chi ponet s'ómine in retza! ◊ in sas retzas de amore tenzo su coro inserradu (P.Mossa) Terminologia iscientìfica ts, ans Ètimu itl. rezza Tradutziones Frantzesu filet Ingresu net Ispagnolu red Italianu réte Tedescu Netz, Tor.

rechèdere, rechèdiri , vrb: arrachèdiri, errechèdere Definitzione andhare bene meda, fàere bene, pràghere, nau mescamente de cosa de papare, alimentu chi asséliat unu bisóngiu coment'e chi siat própriu cussu su chi bolet o pedit un'organísimu; foedhandho de unu dolore passau, torrare, dòlere torra Sinònimos e contràrios cufàchere, piàchere | ctr. nòcere Frases cussa no est cosa chi mi rechedet: donzi borta chi ndhe mànigo mi faghet male ◊ su tempus at ifriscadu e daghi si che intrat su sole rechedit su fogu 2. su dolori mi rechedit Ètimu itl. richiedere.

rechènte , agt: reghente Definitzione chi est fatu de pagu, a friscu, chi est de pagu tempus, fintzes de is tempos nostos Sinònimos e contràrios modernu, nobu | ctr. anticu Frases custu dannu est reghente: ch'est fintzas s'ormina frisca ◊ sas cosas prus reghentes si connoschent menzus ◊ cussos sont fufurajos naschitos de rechente ◊ tropu rechente e dolorosa fit s’iscadhura de sa malasorte chi custos corvos aiant batúu a domo issoro Ètimu ltn. recente(m) Tradutziones Frantzesu récent Ingresu recent Ispagnolu reciente, fresco Italianu recènte Tedescu jüngst.

rechèrrere , vrb Sinònimos e contràrios chilcare, pedie.

rechèsta , nf: renchesta, rinchesta Definitzione su rechèdere in su sensu de pedire, dimandhare ccn. cosa / èssere a renchesta (nau de faina) = a mesincumentu, a mesurenchesta, sentza de acabbai Sinònimos e contràrios dimandha, percunta, perrogu, preguntada Ètimu srd.

rechéstu , pps Definitzione de rechèdere, rechédidu.

réchia , nf: arréchias Definitzione pasu, paghe; pregadorias po s'ànima de is mortos Sinònimos e contràrios arresetu, assébiu, pasa 1 / rechiemeterna Frases sa gherra de sa vida no at réchia mai 2. réchias e fiores pro sos moltos Ètimu ltn. requie(m).

rechiài , vrb Definitzione nàrrere, rasare, cantare is réchias Ètimu srd.

rechiamàre , vrb Definitzione torrare a pigare a unu a sordau, a su servítziu chi fut faendho innanti, pruschetotu po gherra.

rechiemetèrna , nf Definitzione requiem aeternam, genia de pregadoria chi si narat po is mortos Sinònimos e contràrios réchia Frases cun s'avolotu de totu cussa genti, in campusantu, no arrennescis a nai mancu una rechiemeterna.

rechíglia, rechíllia , nf: arrelíchia, richíllia, relica, relíchia Definitzione css. arremu chi abbarrat de unu santu o cunsiderau che santu, o cosa chi dhi est aparténnia e at manigiau issu, tenta in contu coment'e sagrada, e fintzes calesiògiat cosa chi s'istimat meda o chi si chistit coment'e cosa de importu (e deosi nau fintzes a befa)/ carculare a unu che r. = meda Sinònimos e contràrios cdh. rilica, ttrs. riríchia Frases che relíchias santas dent èssere postas in tecas de oro ◊ duas giòvanas ant tentu s'atrevimentu de pediri is relíchias de is duus santus po dhas portai a sa parróchia nosta 2. cussu fizu l'at che richíllia ◊ sa luche est birtude, richíllia de su coro, cossolu! (F.Satta) Terminologia iscientìfica prdc Tradutziones Frantzesu relique Ingresu relic Ispagnolu reliquia Italianu relìquia Tedescu Reliquie.