trebbàllu trabàgiu
trébbia , nf Definitzione màchina a motore po treulare is laores Frases est sensada sa tràchida de sa trébbia ◊ benit sa trébbia a sa tanca a trebbiare su laore ◊ babbu tou ch'est in sa trébbia ◊ in tempus de guerra su marisciallu nd'iat pigau fintzas una picioca de séix'annus a trabballai in sa trébbia, a óbbrigu.
trebbiànu , nm Definitzione calidade de bide, àghina e su binu chi faet.
trebbiàre , vrb Definitzione triulare laore a màchina Sinònimos e contràrios trauai.
trebbiónzu , nm Sinònimos e contràrios treuladura, treulognu, triulera Ètimu srd.
trebèa , nf, nm: trebei,
trepei,
trobea,
trobei,
trobera,
trobeu,
trobia 1,
tropea,
tropeja,
trubea,
trubia Definitzione
lobu de fune (ma fintzes àteru po acapiare) chi si ponet a is cambúcios de ananti de un'animale iscapu po no s'istesiare, po no si che andhare peri su logu; in cobertantza, genia de ingannu, de dificurtade chi si cuncordat a ccn., o fintzes impedimentu chi poderat a unu che troboiu, de no pòdere andhare a ue o comente bolet; trobea est fintzes calidade de pane grussu fatu a trícia
Sinònimos e contràrios
bilandra,
trobedhabei,
trovone
/
trobedhu
Maneras de nàrrere
csn:
filare sa trobea a unu = arrennèsciri a dhu bínciri cun is trassas; pònnere sa conca a trobea = manera de rúere, de botu e a puntu de che pònnere sa conca in mesu de pes; pessare in trobeas = pessare in su malu, chi bi apat carchi ingannu suta; èssiri trobea mala (nadu de unu) = malu, totu trampas, prenu de rusas, de filedhos
Frases
sos minores in su tusorzu sunt aporrindhe sos trobeos a sos trobeidores ◊ dae no zucher tropea si t'est imbertu s'àinu!
2.
badhu candho, o Sardu, as a pòdere isòrbere sa tropeja arragadhada de sàmbene! (G.Piga)◊ li filo una trobea chi at a tardare a s'ídere istravadu! (Limbudu)◊ at rispostu ridennesinne isse puru chene pessare in tropeas ◊ meritat solamente bàntidu sa fémina chi filat sa trobea a un'iscabulone!
Ètimu
ltn.
*interpedia
Tradutziones
Frantzesu
entrave
Ingresu
hobble
Ispagnolu
maniota,
traba
Italianu
pastóia
Tedescu
Fessel.
trebedhài , vrb: atrobedhai,
trobedhai,
trobedhare,
tropedhai Definitzione
nau de cosa, de chistione, èssere o essire betada apare, difícile, mala a iscapiare o a cumprèndhere; in cobertantza, cuncordare calecuna trampa, fàere cosa ingannandho s'àteru (e fintzes su si che fichire in mesu de calecuna chistione)
Sinònimos e contràrios
abberrisonare,
aggadhionai,
atrepillai,
imbogiare,
intrebedhai,
trabojare,
trobodhicai,
trobullai
/
ingannai,
trampai
Frases
dhis torrànt a sa memória, trobedhaus, is fuedhus de is giornalis chi ligiant ◊ cussu gei no si at a èssi atropelliau, no dh'at a èssi tropedhara sa língua! ◊ portat unu fuetu fatu de colorus e de coas de margiani trobedhadas apari ◊ abbastat unu fuedhu miu po aparixai is cosas trobedharas
2.
coixedha si trobedhat in totu is cosas
Tradutziones
Frantzesu
embrouiller
Ingresu
to tangle
Ispagnolu
enmarañar
Italianu
aggrovigliare
Tedescu
verwickeln.
trebedhósu trabedhósu
trebédhu , nm, nf: trobedha, trobedhu Definitzione su trebedhai, troboidura, in su sensu de cosa chi si faet a ingannu de s'àteru, ma fintzes solu in su sensu de cosa betada apare, dificurtosa; fintzes cosa chi si narat a s'afaiu de s'unu e de s'àteru Sinònimos e contràrios trepoju / abberintu, estremagiogu, imbovu, ingànniu, tràglia, tramòglia, trampa, troga Frases ndi faint, de trobedhus, cussus cunsilleris!…◊ at pótziu fai su trabballu sentza de trebedhu perunu Ètimu srd.
trebèi trebèa
trebeíre , vrb: trebiri,
trobeire,
trobire,
trobiri,
troboire,
tropedire,
tropeire,
tropidire,
tropire,
trubire Definitzione
pònnere sa trobea a un'animale iscapu po chi no s'istésiet; in cobertantza, pònnere dificurtades, giare istrobbu, camminare a trebballu che troboios / trebiri a pei trevessu = a pes fadhidos (acapiandho sa trobea a unu pei de ananti e a unu de s'àtera bandha de apalas)
Sinònimos e contràrios
atarvai,
atropezare,
impeigonae,
introbeare,
trobeare,
trovonare
| ctr.
istrobeire,
istrobejare
Frases
chi ti trobint sos tuos, nessunu ti che istrobit! ◊ su pobidhu ballandho pariat unu pagu troboiu ◊ troboimi a manos e a pes e betamince a mesu de is meos!◊ tziu mi at imparau a troboire is angiones
2.
si tropedit nandhe duos favedhos ◊ mi as fatu trobiri s'arregionamentu e immoi no arrenèsciu a ti dhu ispiegai
Ètimu
ltn.
interpedire
Tradutziones
Frantzesu
entraver
Ingresu
to shackle
Ispagnolu
trabar
Italianu
impastoiare
Tedescu
fesseln.
trebesài, trebessài, trebetzàe , vrb Definitzione pònnere in mesu, prus che àteru in su sensu de fàere andhare male calecuna cosa Sinònimos e contràrios atruessai, tramesai Frases naramí tui chi no funt trebesandisinci is dimónius in mesu: un'iscomíniga in totu! ◊ e bai in sa furca, si funt trebessaus in mesu is dimónius!
trébi , nm, nf: trébie,
trébida,
trébide,
trébidi,
trébini,
trébiri,
trémini,
trémmini,
trépide,
tríbida,
tríbide,
trípide Definitzione
trastu de ferru, coment'e unu cricu tundhu cun tres peis, po pònnere sa padedha cun su fogu asuta; genia de tribidedha po pònnere is mariposas; in is costumas de sa gente, sa trípide est un'ispétzia de comunella inter is obreris erederis chi faent sa festa a unu santu / treminedhu = sa rolliana de is orrodas de carru
Sinònimos e contràrios
brandali
/
cdh. tríbita,
ttrs. tríbida
Maneras de nàrrere
csn:
pònnere cosa a tríbide = a tres a tres e che a sos pes de una tríbide, fintzas in su sensu de meda, tropu; passare su tempus in trípides = no bídere s'ora de…, èssiri furighedhosus
Frases
at postu sa tríbide in su fogu e una padedha de cosa a còghere ◊ a calincunu testimóngiu dh'ia a fai ponni su culu in su trébini, po dhu fai cantai! ◊ tréminis e cardiga funt impai in sa giminera ◊ sa pingiada ancora in trèbinis est!
2.
pigai s'iscàtula de is mariposas e liai unus cantu trébinis, po su mortu ◊ cussus trébinis comporaus no faint, bòinti fatus de fenu!
Sambenados e Provèrbios
smb:
Trebini
Ètimu
ltn.
*trepine(m), tripede(m)
Tradutziones
Frantzesu
trépied
Ingresu
trivet
Ispagnolu
trébedes
Italianu
treppiède
Tedescu
Dreifuß.
trebiàli , nm, agt: trepejale,
tribbiali,
trobeale,
trobiabi,
tropeale,
tropearzu,
tropejale,
trubiali Definitzione
ufradura a cambúcios a fortza de portare trobeas; maladia a peis chi faet andhare is animales a tzopu e pèrdere is unghedhas; gente de trobeas o chi ponet trobeas, de trassas malas, dannàrgiu, malu, falsu, de no si ndhe pòdere fidare ca istat cuncordandho calecuna cosa a dannu de s'àteru
Sinònimos e contràrios
catanzu,
farabbutu,
lacasinarju,
sacajale,
tascaresu,
traitore,
trobearzu,
truntzedheri
2.
sos porcos moriant de tropeale, de nodisu, de pigota, de bucamala, de fogale
3.
issu est unu trebiali malu ◊ cussu tropejale de Musolinu nos at cambiatu sos lúmenes ◊ fit unu trepejale e imbolicosu ◊ trepejales, si no fint donatos de oro e de prata nche bortaiant sa cara ◊ su marissallu e su brigadieri aiant istigadu e porrogadu, ma onzi cosa andheit a favore de sos trobeales e los lasseint andhare ◊ su papàile dat s'imméntrigu, nostru trobeale
Terminologia iscientìfica
mld, ntl
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
celui qui porte atteinte (à)
Ingresu
snarer,
tempting
Ispagnolu
maquinador
Italianu
insidiatóre
Tedescu
Nachsteller.
trébida trébi
trebidàlgiu, trebidàrgiu, trebidàrzu , nm: trebidraxu,
trepidarzu,
tribidalzu,
tribidarzu,
tripidàgliu,
tripidàrgiu,
tripidarju Definitzione
genia de trébide fata, in su sartu, cun tres pedras postas a triàngulu po pònnere su cadhàrgiu o àteros istrègios mannos in su fogu, fintzes àteru fatu a bisura de trébide; genia de sótziu a tres
Sinònimos e contràrios
cadharzu
/
cdh. tribitàgiu
Frases
at fatu unu trebidarzu de orroca pro pònnere su cadharzu ◊ sos pes suos parent tribidalzos, de cantu sunt mannos ◊ agiusta su trebidàlgiu e pone fogu pro fàghere s'arrescotu!
2.
sos piores sunt preparandhe una bella festa, comente ant fatu semper custos tripidarjos
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
trépied
Ingresu
trivet,
tripod
Ispagnolu
trébedes,
trípode
Italianu
treppiède,
trìpode
Tedescu
Dreifuß.
trebidàrzu 1 , nm Sinònimos e contràrios linnàgliu.
trébide, trébidi trébi
trebidràxu trebidàrzu
trebidròxa , nf Definitzione unu bratzu de linna o de ferru po firmare is gerdas (cubas) a su carru; fintzes trobea Ètimu srd.