Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

insaurràre , vrb: issaurrare Definitzione isciúndhere de saurra (orrosu), pònnere saurra, isciúndhere cun sa saurra Sinònimos e contràrios allentorire, issaghinare Frases custu manzanu chito mi so totu issaurradu colendhe in mesu s'erba Tradutziones Frantzesu mouiller de rosée Ingresu growing of dew Ispagnolu rociar Italianu formarsi della guazza, bagnare di guazza Tedescu Taubildung.

insoràu , pps, agt Definitzione de insorai; isciustu de sudore, colagola de suore Sinònimos e contràrios assorau, sudorau 2. no ndi potzu prus: comenti apu fatu cussu pagu pagu de cosa seu totu insorau! ◊ portat is callenturas e fatuvatu est totu insorau ◊ su molenti est insorau colagola! Tradutziones Frantzesu moite (de sueur) Ingresu bathed in sweat Ispagnolu muy sudado Italianu màdido di sudóre Tedescu schweißgebadet.

intentiedhàre , vrb: intintiedhare, intitibedhare, intitiedhare, intzintziedhare, intzitzivedhare Definitzione pònnere, frigare o picigare tzintziedhu (es. in cara, a carrasegare, a giogu), imbrutare de tzintziedhu Sinònimos e contràrios ammascarai, imberdonare, infodhinai, tintiedhare Frases su fumu de su fogu intitiedhat s'isterzu 2. si divertiat a machine bidendhe sa zente intintiedhada ◊ est totu intitiedhada chi paret essida dae fraile! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu noircir de suie Ingresu to soil with soot Ispagnolu tiznar Italianu sporcare di fulìggine Tedescu mit Ruß beschmutzen.

intúvu , nm Definitzione fragu de inserru, fragu malu chi si dhue faet in logu serrau Sinònimos e contràrios atufamentu, atúfidu, atufori, inserru Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu air vicié Ingresu stale air Ispagnolu aire viciado Italianu ària viziata, odóre di chiuso Tedescu schlechte Luft, muffiger Geruch.

intzodhài, intzodhiài , vrb Definitzione arrennèscere a fàere calecuna cosa, bogàrendhe atzola, intzertare / i. fuedhu = ispirastrare peràula, nàrrere cun craresa, bene, sas peràulas Sinònimos e contràrios acamingiai, ammatzamurrai, incannugai / ispirastrare Frases si no ndi fadeus oi, de custa cosa, no nd'intzodhaus prus ◊ ita totu est su chi ses intzodhendu? ◊ si dh'at nau in tres línguas ma no nd'intzódhiat manc'una! 2. totus fuant prenus de ispantu e no intzodhànt fuedhu ◊ no intzodhat fuedhu, achíchiat e is pagus fuedhus chi narat funt ammesturaus e a truncu de língua Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu embobiner, resoudre Ingresu to hit words Ispagnolu dar en el blanco Italianu venire a capo di qlcs., impastocchiare Tedescu einer Sache auf den Grund kommen.

inzeniàche , agt: inzeniaghe Definitzione nau de ccn., chi s'ingéniat, chi est de ingéniu Sinònimos e contràrios arxentziosu, indelletosu, inzegnistu Frases dogni fizu tou inzeniaghe tribàgliat cun amore su terrinu cun rica passione e fantasia (Budroni)◊ inoghe su piús inzeniaghe ponzat a sos discúidos reparu! (G.Raga) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ingénieux Ingresu resourceful, creative Ispagnolu ingenioso Italianu ingegnóso, dotato di génio inventivo Tedescu erfinderisch.

isaminaméntu , nm: isanimamentu Definitzione ischinnitzu de istògomo de chie est arrefinau de su fàmene, genia de fàmene, de apititu forte o chi s'intendhet forte Sinònimos e contràrios afinamentu, afinu, fàmene, francusina, isanimadura, sfinighimentu Frases sa mammaluca mi gustabat ma apustis mi picabat a isanimamentu ◊ zuto su coro andhendhemindhe de s'isanimamentu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu creux à l'estomac Ingresu pangs of hunger Ispagnolu languidez de estómago Italianu languóre di stòmaco Tedescu Gefühl der Leere im Magen.

iscadrapiàre , vrb: scadrapiare Definitzione fèrrere de fiancu, coment'e a arrasigadura Sinònimos e contràrios arrasciare, arrasicare, ratzigare, saricare Tradutziones Frantzesu frotter Ingresu to graze Ispagnolu rozar Italianu prèndere di strìscio Tedescu streifen.

iscalàncu , nm: iscallancu Definitzione imbaga o iscuta de tempus; a logos, diferéntzia de artària tra unu paris e un'àteru Sinònimos e contràrios àchiu, iscuta Tradutziones Frantzesu moment de libre Ingresu spare time Ispagnolu ratos perdidos Italianu ritàglio di tèmpo Tedescu Freizeit.

iscalmentàre , vrb: iscammentare, iscarmentai, iscarmentare, isclamentare, iscramentai, iscrammentai, iscrammentare, isgramentare, scramentai Definitzione currègere su cumportamentu imparandho de unu male, de cosa chi est costada meda, de unu dannu po dh’àere provau; pigare assíchidu Sinònimos e contràrios iscadhai, spriai / asciuconare Frases onzi die a campu che lu leo: daghi iscarmentat a triballu as a bis chi li benit sa gana de istudiare! 2. intendhimus chi s'iscrammentat sa robba: currimos e agatamos s'anzone iscannadu dae su grodhe Sambenados e Provèrbios prb: chini est iscrammentau de s'àcua budhia timit sa frida puru Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu décourager Ingresu to discourage, to desist Ispagnolu escarmentar Italianu scoraggiare, desístere per effètto di esperiènza forteménte negativa Tedescu entmütigen, ablassen.

iscàza , nf Definitzione scherda, liesca, arrogalla de pedra, pedrighedha prus matuca de sa giarra, ma prus pitica de sa pedra bona a fàere muru, sa chi abbarrat in sa cava, a meda, bona solu a prènnere buidos Sinònimos e contràrios ischerda / arrogu, bículu, matzagani Frases a manu a manu chi artziamus sa traessa, collide iscaza e betade a reprenare! 2. ómines cantos sunt, un'iscaza de machine l'at ognunu ◊ iscazas de ammentu pigant a fiore in s'ispuma de su tempus ◊ mi est tocada in sorte un'iscaza de tempus Ètimu itl. scaglia Tradutziones Frantzesu fragment de pierre Ingresu fragment Ispagnolu china, lasca Italianu framménto, pezzame di piètre Tedescu Bruchstück, Steinhaufen.

ischíu 2 , nm: ischivu 1, isciu, iscivu, scivu* Definitzione genia de istrégiu, de linna o de terra, a pònnere cosa (impastare sa farra); segundhu su logu, su brasciolu a crocare su pipiu Sinònimos e contràrios cartina, cóncula, cunculina, ischivedha, tavania, tina Frases fiat una fémina cumpensada dae su profeta apenas arriviu pustis d'àere s'oferta ripagada aumentandhe sa farra in s'ischiu ◊ bi teniat una moitzola e unu isciu 2. pro drommire su pitzinnu abbarrai oras intreas tunchiandhe afaca a s'ischiu Terminologia iscientìfica stz Ètimu ltn. scyphus Tradutziones Frantzesu récipient en terre cuite, baquet Ingresu vat Ispagnolu artesa Italianu bacino di terracòtta, mastèllo Tedescu Tongefäß, Bottich.

isconchinàda , nf: isconchinata Definitzione isconchiada, móvia de conca coment'e abbasciandhodha o incrubandhodha a una parte; decisione pagu cunsiderada, cosa fata comente benit a conca Sinònimos e contràrios conchinada, conchizada, iscónchiu, sconchiada / aconcada, acucada Frases sa mamma, comente videt sos pitzinnos a isconchinatas, che los mandhat a letu 2. isconchinadas ndhe aiat fatu prus de una e su babbu no fit meda cuntentu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu action hasardée, inconsidérée Ingresu rash action Ispagnolu el mover la cabeza, chifladura Italianu cólpo di tèsta, azióne avventata Tedescu Kopfstoß, unbesonnene Handlung.

iscrèdere , vrb: iscrèere, iscrètere, iscrèiri, iscrere, scrèiri Definitzione prnl., lassare o acabbare de crèdere, no crèdere prus a sa cosa chi unu est ibertandho, no crèdere ca si biet sa cosa comente est / pps. iscréditu, iscréitu, iscrétidu, iscrétiu / iscrei a unu = fai a manera chi no pentzit prus a sa cosa chi fiat abetendi Sinònimos e contràrios disaprensionai, discrèiri Frases mi fia iscreindhe candho apo bidu chi fizis istentendhe ◊ bah, dèu mi ndi andu, ca madiru miu si at a èssiri giai iscrétiu! ◊ aspetamus galu, ca mancari siat tardu no est ora de iscrèdere ◊ passeit unu bellu pagu de tempus e incumintzeit a s'iscrètere ◊ su mardiedu si depit portai aillargu de is angionis istitaus po si nd'iscrei 2. dónnia tantu mannant a calicunu a s'iscrèere, a preguntare, a ischire sas intentziones de cudhos malintrannados 3. cussa est cosa chi naraus a is piciochedhus po ndi dhus iscrei de bolli benni a Castedhu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ne plus attendre après avoir vainement attendu Ingresu to give up weating vainly (after a long time) Ispagnolu descreer Italianu sméttere di aspettare dópo aver attéso invano Tedescu nach einer langen Wartezeit, das Warten ablassen.

iscrúfulu , nm Definitzione su iscrufulare Sinònimos e contràrios cróchidu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu éclatement d'une bagarre Ingresu burst of laughter Ispagnolu estallido de risa Italianu scòppio, bòtto di risa Tedescu vor Lachen platzen.

iscúgia 1 , nm, nf, avb: ascuse, iscuja 1, iscuju, iscusi, iscúsia, iscúsiu, iscússiu, iscusu, iscuxu, scusi 1 Definitzione sa cosa chi si narat a s'àteru acanta a s'origa, chentza chi mancu s'intendhat sa boghe, a manera de no dh'intèndhere is àteros chi funt acanta / a s'i. = manera de fuedhai a boxi bàscia de no s'intèndiri si no si fuedhat in s'origa, fintzes a cua, chentza chi dhu potzat biri e mescamente intèndiri un'àteru; a iscusi miu = chentza ndhe ischire nudha deo, a cua dae me Frases si totu sos iscúsios si fint naraos a forte, aiamus disizau d'èssere surdos! ◊ nesi a s'iscuxu, pustis a boghe alta ◊ aferrat su camareri a su bultzu e a s'iscuja li porrit cosa a orijas ◊ ti lu naro a s'iscúgia ◊ mi at mutiu e a s'iscúsiu mi at nau una cosa ◊ fipo ridendhemila a s’iscússiu ◊ lis daent a s'iscuxu consizos malos 2. dh'as fatu a iscusi miu ◊ nara! nara! o cosa a iscusi est? ◊ a s'iscusi dh'istimu ◊ bido inimigos dendhe a s'iscuxu consizos de cundennados ◊ bufat binu a iscúsia de sa mama ◊ bi l'at nadu a iscuju dae íscios Sambenados e Provèrbios prb: mali fatu a iscusi, a claru gei essit Ètimu ltn. absco(n)se Tradutziones Frantzesu à voix basse, en cachette Ingresu softly, in secret Ispagnolu en voz baja, a escondidas Italianu sottovóce, di nascósto Tedescu leise, heimlich.

ispèra 1 , nf: spera 1 Definitzione ràgiu de sole, filighedhu de lughe, súlidu de bentu lébiu lébiu: in is negas, nudha, mancu pagu pagu Sinònimos e contràrios luche / frina Frases sos ojos apenas iscanzados lassant passare un'ispera de lughe ◊ s'úrtima ispera de sole innantis de iscurigare 2. si sedent in carrera ue giòvanos bi at e antzianos a leare s'ispera (A.Casula) 3. est nighedha sa note, chene trata de luna: no si biet ispera! ◊ no bi at mancu un'ispera in cussu logu: su bestiàmine est morindhe de su fàdigu Ètimu ltn. spera Tradutziones Frantzesu rayon de lumière, rayon de soleil, souffle de vent Ingresu sunbeam, glimmer of light, breeze Ispagnolu rayo de sol, soplo de viento, brizna Italianu filo di luce, ràggio di sóle, àlito di vènto Tedescu Lichtbündel, Sonnenstrahlen, Windhauch.

ispinasànta , nf: spinasanta Definitzione ispina de Cristus, linna ispinosa chi faet a tupa Sinònimos e contràrios funegristi, prunagrista, spinagristi 1 Terminologia iscientìfica mt, Lycium europaeum Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu épine du Christ Ingresu european wolfberry Ispagnolu cambrón Italianu spina di Cristo Tedescu dorniger Jasmin.

ispótigu , agt Definitzione chi est de ccn. e suo ebbia tanti de si ndhe pòdere serbire chentza impedu perunu de parte de nemos Sinònimos e contràrios dispóticu Frases custos sunt totu terrinos ispótigos Ètimu itl. spotico Tradutziones Frantzesu propriété absolue Ingresu freehold property Ispagnolu de exclusiva propiedad Italianu di assoluta ed esclusiva proprietà Tedescu Alleineigentum.

istampína , nf Definitzione provas de istampa, de imprenta proadita Tradutziones Frantzesu morasse Ingresu proof Ispagnolu galerada Italianu bòzza di stampa Tedescu Korrekturen.

«« Torra a chircare