doloràre , vrb Definition provare dolore, sufrire, patire dolore Synonyms e antonyms penai, penoriare, sufrire Sentences gi ne tenes it'e dolorare!…
dolòre, dolòri dabòri
dolorías , nf pl Definition
is dolores de candho sa fémina ndh'est faendho su fedu
Synonyms e antonyms
penas,
pispinidura
Etymon
ctl.
doloria
Translations
French
douleurs de l'accouchement
English
labour pains
Spanish
dolores
Italian
dòglie
German
Wehen (Pl.).
dolorída , nf Definition
punta de dolore forte / èssere a doloridas = tènniri puntas de dolori
Synonyms e antonyms
astile
Scientific Terminology
mld
Translations
French
douleur,
douleur aiguë
English
stitch pang
Spanish
punzada
Italian
fitta
German
Stich.
dolorósu , agt Definition
chi dolet, chi dispraxet meda; chi sentit dolore
Synonyms e antonyms
ispaborzosu
/
cdh. dulurosu,
ttrs. dururosu
/
dobidori,
dolimosu
2.
sa mama fit dolorosa pro su fizu incravadu
Translations
French
douloureux
English
painful
Spanish
doloroso
Italian
doloróso
German
schmerzhaft,
schmerzlich.
dolorzósu , agt Synonyms e antonyms dolimentosu Sentences su trau tandho at pensadu dolorzosu a sas tancas birdes inue at sartiadu sas tràilas suas Etymon srd.
dolósu , agt Synonyms e antonyms dolimalzosu, dolimentosu Sentences custa mammai iat istugiau in sa memória medas contos e fut dolosa contandhodhos, pariat de dhos bívere in cussos tempos (I.Patta).
dolotiósu , agt Definition chi sentit dolore, dispraxere mannu Synonyms e antonyms addoloridu.
dóltu , agt, nm: dortu,
toltu* Definition
chi no andhat a línia dereta, no tenet línia dereta; nau de gente, chi no ndhe faet una a deretu, bona, bene, o, nau de cosa o de chistione, chi no est su giustu, no est sa beridade, no est su chi andhat bene
Synonyms e antonyms
atrotoxau,
bistónchinu,
fàlchinu,
fortzicau
/
cumbessu,
istolatzadu,
locu,
rebessu,
traessu
| ctr.
deretu,
ténneru
/
arraxoni,
giustu
Idioms
csn:
d. che anca de cane = totu atrotiau, trotu meda; nae dorta (nau in cobertantza de ccn.)= trevessu, chi no ndi fait una giusta; andhare, segare, fàghere a d., a d. e a rugadis = a egas e a ogas, in manera contrària a su zustu; andhare in d. = in contràriu, comente neune si disiziat; pretare su d. = abbetiai pretendendi de tènniri arrexoni fintzas candu est craru ca no si ndi tenit
Sentences
s'ómine fit betzu, dortu e tzumbosu chi pariat una nae de chercu ◊ sa domita est ammuntada cun téulas dortas e male assentadas
2.
in custu mundhu finas in su dortu at sempre resone su piús forte ◊ de cosas dortas subra de sa terra che ndh'at chena contu ◊ maridu e muzere s'istimaiant, ma cussideraiant iscàndhulu a pretare su dortu e no su èssere de idea diferente
3.
su tempus mi est andhendhe sempre in dortu! (G.Ruju)
Translations
French
de travers,
idiot
English
crooked,
foolish
Spanish
torcido,
necio
Italian
stòrto,
stólto
German
krumm,
dumm.
dólu , nm: addolu Definition
prus che àteru, dispraxere, sentidu chi si provat po sa suferéntzia de un'àteru, candho ndhe paret male; dolore etotu, male, siat de sa carena e siat de s'ànimu
Synonyms e antonyms
apiadamentu,
dolentia,
feritza,
làstima,
piaidade
/
dabori
Idioms
csn:
tènnere o àere d. = èssiri dolidori pro unu; d. de coro = disprexeri mannu, secacoro; b'at de ndh'àere d. sas pedras = zente de lastimare abberu (sa pedra no zughet coro modhe!); a d. mannu, a d. mannu meu, tou, sou, nostru, issoro = pro malasorte mia, tua, sua, cun dolore o dispiaghere meu, tou, sou, e gai; pàrrere d. = pàrriri mali, dispràxiri; bestiri de d., ponni d. = pònnere su lutu, fàghere su corrutu; èssiri a dolus o patiri dolus = zúghere o sentire dolores
Sentences
àendhe dolu de onzi patidore! ◊ candho mai carchi cabadhari no ndhe at a àere dolu e ti nche picat?! ◊ bidèndhemi atristadu, finas sas pedras túnciant pro su dolu ◊ chi ti conto su contu ti ponis a dolu! ◊ sos tuos ant a bènnere pianghendhe e fatèndhedi su dolu ◊ su cundennau a s'impicu fachiat dolu a sas predas
2.
po mimi est dolu de coru a ci dhu pedri (A.Garau)◊ no azungas dolore a su dolu! ◊ su dolu est tropu forte: pessighidu mi at s'ira tua ◊ no si pigheis dolu de coru po su cras, poita su cras at a tenni is tribbulias suas (Ev)
3.
Issu si at ingortu is dolus nostus e atuau is maladias nostas (Ev)◊ dh'apu donau una pumada po su dolu a sa pala ◊ cun is dolus ti at pigau su scimprori ◊ tropu est su dolu e no potzu prus bivi!
4.
s'errore nostru sichit, a dolu mannu! ◊ so totu s'annu mandhighendhe olzatu, a dolu mannu! ◊ a dolu de sas coltzas netas mias, chi mi ant a pesu in domo! ◊ is fillus oi no si ponint dolu mancu candu morint su babbu e sa mama
5.
mi ndh'est pàssidu dolu a lis dare sa cosa menzus ◊ fut dudosedhu si fai s'úrtima oferta, ma dhi pariat dolu de coru ◊ dolu ti est parindhe a ti ndhe pesare?! ◊ mi est parindhe dolu a essire cun custu fritu!
Etymon
ltn.
dolus
Translations
French
compassion,
pitié,
affliction
English
pity,
distress
Spanish
compasión,
aflicción
Italian
compassióne,
pietà,
afflizióne
German
Mitleid,
Leid.
dólu 1 , nm Definition su dolare Synonyms e antonyms doladura Etymon srd.
dólu 2 , agt: addolu 1 Synonyms e antonyms ficadu, istantàrgiu, ritzu Sentences certosunos fuant dolos inie.
dòma , nf Definition
sa domadura de is animales ancora chentza pònnere a trebballare
Synonyms e antonyms
domadura
Idioms
csn:
pònniri in domas unu purdedhu = dàrelu pro lu domare; pàrriri unu cuadhu in domas = rebbellu, chi si fúrriat pro donzi cosa, chi no bàliat a si lassare cumandhare; intrare in d. (nadu de animale) = èssere a tretu o de tempus de comintzare a domare
Sentences
andai abbellu abbellu, ca portu unu pudhechedhu intra domas!
Etymon
srd.
Translations
French
domptage,
dressage
English
taming
Spanish
doma,
domadura
Italian
domatura,
addomesticaménto
German
Zähmung.
domadòre, domadòri , nm Definition
chie domat animales e, in cobertantza, unu chi arrennescet a dominare o bínchere un'àteru
Synonyms e antonyms
domajolu,
scussadori,
scusseri
/
cdh. dumadori
Sentences
su domadore famadu pérdidu at sa valentia: mi l'at postu in marrania su pudhedru candheladu (G.A.Cossu)◊ fit domadore bonu: a su pudhedru lu batiat a masedia fintzas si cadredhaiat!
Translations
French
dompteur
English
tamer
Spanish
domador
Italian
domatóre
German
Dompteur,
Bändiger.
domadúra , nf Definition su domare, totu su chi si faet po abbituare un’animale a istare a manu de sa gente / leare banzu che àinu in d. = pigai surra manna Synonyms e antonyms doma, dumada, scussamentu / cdh. dumatura, ttrs. dumada Sentences s'ómine picat duas domaduras: una dae sa mama candho l'est pesandhe minore, s'àtera dae sa muzere candho est mannu ◊ unu tazu de istranzos de foras e de intro nos ant tentu che cadhu in domadura (G.Fiori) Etymon srd.
domài , vrb: domare Definition
abbituare un'animale a istare a manu de sa gente, prus che àteru po si ndhe serbire a trebballare, portare càrrigos, pònnere mente a unu cumandhu
Synonyms e antonyms
addonnare,
ammasedae,
iscussare
Sentences
no mi sèghero chi so dego s'istripile de Zudas, sa calabrina rude mala a domare!
Etymon
ltn.
domare
Translations
French
dompter
English
to tame
Spanish
domar
Italian
domare
German
zähmen.
domajólu , agt Synonyms e antonyms domadore Etymon srd.
domànda dimàndha
domandadòri , nm Definition chie domandhat: si narat mescamente de chie andhat a dimandhare fémina a cojuare po àtere Synonyms e antonyms paraímpiu Etymon srd.
domandài, domandhàre dimandhàre