alabàtu 1 , nm: alapatu 1,
lampatzu* 1 Definizione
pedra buida, tuvuca, ue abbarrat s'abba
Sinonimi e contrari
lutone 1,
presete
Frasi
alapatos bulluzaos
Traduzioni
Francese
cuve,
cavité
Inglese
basin
Spagnolo
cuenca
Italiano
cónca,
cavità
Tedesco
Becken,
Höhle.
alabatzàu , agt Definizione chi est coment'e fatu a un'alabatu, nau de persona chi portat sa gobba Sinonimi e contrari aggobbedhau, inconchedhadu, incrubedhau, paligrobedhatzu, tónchinu 1.
alabbàstru , nm Definizione
genia de màrmuri
Terminologia scientifica
mnr
Traduzioni
Francese
albâtre
Inglese
alabaster
Spagnolo
alabastro
Italiano
alabastro
Tedesco
Alabaster.
alabínna , nf: alapinna,
lapinna Definizione
css. cosa po fàere de aprigu, furriare su bentu; muru de pedra o de sida chi si faet ananti de su barracu po furriare su bentu / fàghere alabinna a unu, a una cosa
Sinonimi e contrari
acóstiu,
paramuru
Frasi
tiu Antiogu cun ojos de braja intrat in s'alabinna a petus chíbberu ◊ su pastore iscampiabat sa conca dae s'alapinna e ghetabat duas boches
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
abri
Inglese
shelter
Spagnolo
amparo,
abrigo
Italiano
riparo
Tedesco
Schutz.
alàbri , nm, agt: alalpe,
alarpe,
alarpi,
alarpu Definizione
pigione papadore de petza; ómine furuncu; sa giustítzia / acudire che alalpes = ghetaisí a calecuna cosa po ndi aprofitai
Sinonimi e contrari
achiladori
Frasi
che alarpu at aggarrau unu cropu de sartitza e istichiu in buca! ◊ sos puzones in binza fint manicandhe che alarpos ◊ deretu si est ghetatu che alarpe, currenne a chentu e unu cantu, a reghepedhe (G.Albergoni)◊ s'alarpu at lantau unu puzone chin sas ungras a unchinedhu
2.
sunt in chirca de notíscia cussos alarpes cronistas
3.
est currendhe su bentu alarpu de sos mannos
Terminologia scientifica
anar
Etimo
spn.
alarbe
Traduzioni
Francese
harpie,
rapace
Inglese
harpy,
predacious
Spagnolo
rapaz
Italiano
arpìa,
rapace
Tedesco
Harpyie,
gierig.
alàbu , nm: allabu Definizione
cosas de bonu chi si narant de unu coment'e bantandhodhu
Sinonimi e contrari
alabansa
Frasi
impleadu est su pensamentu meu pensendhe in sos alabos de ti dare ◊ torra a cuili, pegus arestau: ti ant a colliri in meriagu bélidus de allabu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
louange,
éloge
Inglese
praise
Spagnolo
alabanza
Italiano
lòde
Tedesco
Lob.
alacàgliu, alacàju , nm: allacaju,
allecaju,
lacaju* 1 Definizione
genia de serbidore de unu tempus, oe nau a disprétziu; una calidade de pische (su mascu)
Sinonimi e contrari
manècia 1
/
conchemallu 1
Frasi
tzertos domant su cadhu assennènneli chin d-una fruntza, àteros ponent un'alacàgliu pro li cúrrere ifatu a l'iscútere chin d-unu ramu
Etimo
ctl.
alacaio
Traduzioni
Francese
laquais
Inglese
lackey
Spagnolo
lacayo
Italiano
lacchè
Tedesco
Lakai.
alacàsu , nm Definizione iscova de argiolas o mundha domos, una genia de erba linnosa, fragosa, bona po iscobarzolas e po fàere fràmula po auscare porcos Sinonimi e contrari alluevogu 1, bronzedhu, calacasu, cocici, locasu*, luchitu, lucrexu, mummueu, olocasu, ossassi, spinedopis, vratacasu Terminologia scientifica rbl, Stachys glutinosa.
alacúcu , nm: alicucu, aligucu Definizione pedra tundha de erriu Sinonimi e contrari biscacu, caróngiu, códua, cogólidu, ladhia, lecucu*, lódhuru.
aladérri, aladérru aivérru
aladràu , nm: ladrau* Definizione isciustura manna, cun abba meda fintzes apaulada, e mescamente ammesturada cun terra; ludu ledreledre Sinonimi e contrari allagarzu, lodu, ludrina, modhaca, molma.
alàdu , agt Definizione chi portat is alas Sinonimi e contrari aludu.
alaepèdhe , nm, nf: alebedhe,
alibedhe,
alipedhe Definizione
pilloni annapau, de noti, de su tiàulu o sóriche càmpinu o pinnàdigu, tzuntzurredhu, genia de animaledhu (de tantas calidades), múrinu o fintzes in colore de castàngia, chi essit a denote ebbia (no biet in sa lughe): assimbígiat unu pagu a is pigiones ca portat una genia de alas e andhat a bolu, ma est unu mammíferu e faet su fedu che a custos; papat bobbois chi essint a denote
Sinonimi e contrari
arratapignata,
cincidedhu,
cixinedhu,
impedhone,
murredhu,
napone,
napurredha,
pibiristedhu,
pinnedhu,
pistedhu,
ragabedhe,
rundedhu,
satzamurredhu,
terriolubedhe,
tuturedhu,
tzintzuredhu
Frasi
candho fia su re de sos puzones, sas alipedhes mi batiant gríglios, bermes, tintirriolos e muscones ◊ sas alaepedhes volant a torchietes
Terminologia scientifica
anar, pipistrellus pipistrellus, rhinolophus ferrumequinum, myotis myotis, eptesicus serotinus, nyctalus noctula, barbastella barbastellus, plecotus austriacus
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
chauve-souris
Inglese
bat
Spagnolo
murciélago
Italiano
pipistrèllo
Tedesco
Fledermaus.
alaésu , agt, nm Definizione chi o chie est de Alà.
alaghinzàdu , nm Definizione laghinza, sa parte de su tàgiu chi no at angiau e no est bogandho late Sinonimi e contrari bagadiàrgiu Frasi ndhe tèngio batórdighi de alaghinzadu Etimo srd.
alaghinzàrzu , nm: lachinzaju Definizione pastore chi càstiat, contivígiat su bestiàmene chi no at angiau Sinonimi e contrari agnonàrgiu, bagadriaxu, laghinzaresu Frasi alaghinzarzu de pagu balia, sos pastores ti giughent a errisu (L.Pisano).
alagràssu , nm Definizione genia de caragantzu Terminologia scientifica rba Etimo srd.
alagúrtza , nf Definizione calidade de tunnina Terminologia scientifica psc.
alagústa , nf: alegusta,
aligusta,
aliusta,
arigusta,
legusta Definizione
genia de animale de mare, a corgighedhu grussu (prus che àteru de mesania, e orrúbiu (mescamente cotu), totu a farrancas longas (genia de cambas, chimbe a cada fiancu), e coment'e duos corros longos longos (antennas) cricau che licantzadoria: faet abbitu in logu de orroca a baranta e chimbanta metros suta ma si faet crèschere fintzes in logu fatu apostadamente (marrufu)/ aligusta de terra = pibitziri
Frasi
ita iast a bolli a ti fai, alagusta?! ◊ cussa genti no si acuntentat de papai matzamurru: bolit aligusta ◊ in sos traghinos si podet piscare s'ambidha, no s'aligusta!
Terminologia scientifica
crx, palinurus vulgaris
Etimo
itl.
aligusta
Traduzioni
Francese
écrevisse
Inglese
lobster
Spagnolo
langosta
Italiano
aragòsta
Tedesco
Languste.