cólica, cólicu , nf, nm Definizione mali masculinu, punta de dolore forte de no dhu pòdere aguantare chi benit mescamente a bentre, o fintzes a is errigos, a su figau Sinonimi e contrari francosina, passacólica, stratzonis Terminologia scientifica mld.
coligóli , nm Definizione animaledhu cun su corgiolu tundhu a bisura de caragolu; a logos est sa cosa chi arregollent is piciochedhos andhandho de domo in domo a carrasegare Sinonimi e contrari cocoi, sintzigorru Frasi fintzas dogna coligoli s'ispassillat allirgau (Gd.Piras) Terminologia scientifica crp.
coligóli 1 , nm Definizione
genia de mustajone o mamutzone po giagarare crunculleos e àteros pigiones (e fintzes mamutzone de carrasegare)
Sinonimi e contrari
furriadolza,
mustagione,
tzacarradroxa
Frasi
a carrasegare fiat bestiu de coligoli ◊ pighiaus su coligoli a sos ballos
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
épouvantail à moineaux
Inglese
scarecrow
Spagnolo
espantajo
Italiano
cacciapàsseri
Tedesco
Vogelscheuche.
colimínzu , nm: colominzu,
columinzu,
culiminzu,
culuminzu Definizione
su puntu prus artu de su barracu, de sa teulada, ischinale de teulada (a logos fintzes sa biga de s'ischinale); sa essia de su fumu de sa forredha, in sa teulada
Sinonimi e contrari
cucumenale,
pinnacúcia,
pópula,
sima
/
fomajou
Frasi
sos columinzos sighiant a rupiare fumu atoscadu
2.
fumat dae su columinzu su foghile
Terminologia scientifica
dmo
Etimo
ltn.
*culmineum
Traduzioni
Francese
cheminée,
faîte (de toîture)
Inglese
chimneypot
Spagnolo
chimenea
Italiano
comìgnolo
Tedesco
Schornstein.
cólimu , agt: cólumu,
cúlumu Definizione
chi est a oros, prenu prenu, nau de istrègios o misuras; cosa a meda / avb. a cólimu = a oros, prenu prenu de no bi càbere àteru: nadu de mesura podet èssere prena a cucurru (diferente de a oros, a rasu)
Sinonimi e contrari
acucuradu,
pienu
/
muntone
Frasi
a sos proite dubbiosa isetat una risposta cóluma de sustàntzia ◊ su mundhu est cólumu de peleas
2.
sas lúscias las ant pienadas a cólumu ◊ su trenu passat sempre a cólumu de zente ◊ s'arveghe zughet sas titas a cólumu de late
3.
sufrit unu cúlumu ispaventosu de males
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
plein
Inglese
full
Spagnolo
colmo
Italiano
cólmo
Tedesco
voll.
colíru chibíru
colíssa coléssu
colissài colessài
colivetài calafatài
colizòne , nm: corigioni,
corizone,
curizone Definizione
sa parte prus méngius de su linu, sa chi tessent a tela, a pannos, a lentzolos, e fintzes sa parte prus bona de sa lana; su coro, is fogighedhas prus modhes de erbas acupadas (latuca, càule), fintzes su nasedhu, sa parte de mesu ue su frutuàriu (es. pira, mela e àteru) portat su sèmene / su corizone de s'ijerru = su grofu de s'ierru
Sinonimi e contrari
coramedhu
/
cdh. curicioni
Frasi
su corizone si trataiat pro su tessinzu a telarzu de sas telas fines
Terminologia scientifica
rbr
Etimo
ltn.
carilione(m).
Traduzioni
Francese
partie fine du lin
Inglese
fine part of linen
Spagnolo
parte sutil del lino
Italiano
parte fine del lino
Tedesco
feiner Teil des Leinens.
còlla , nf: coza Definizione
in sa carena de su mascu, genia de búscia ue portat is butones e fintzes is butones etotu
Sinonimi e contrari
cogionera
Terminologia scientifica
crn
Etimo
ltn.
colea
Traduzioni
Francese
scrotum,
testicules
Inglese
scrotum
Spagnolo
testículos,
escroto
Italiano
scròto,
testìcoli
Tedesco
Hodensack.
còlla 1 , nf Definizione genia de cosa apicigosa (prus che àteru lícuida o cagiada) po mantènnere atacaos impare materiales o orrugos de materiales fintzes diferentes Sinonimi e contrari cola Etimo itl. colla.
colladórgiu , nm Sinonimi e contrari acóbiu, acotu, corcadorju*, dormitógliu, giachidorzu.
collàna , nf: conalla Definizione
genia de cosa (tira de pedhe, filera de frores o prendhas intraos in d-unu filu) chi si ponet in su tzugu e si lassat pèndhere in petorras (sa de is animales, si est de pedhe, abbarrat giusta, larga cantu bastat po no dhis nòghere)
Sinonimi e contrari
buturada,
cannaca
/
collete,
collu
/
cdh. cudhana
Frasi
is burricus no pretendant de èssi a conalla coment’e is meris!
Terminologia scientifica
prd
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
collier
Inglese
necklace
Spagnolo
collar
Italiano
collana,
collare
Tedesco
Kette,
Halsband.
collanàdu , agt Definizione chi portat collana, chi est postu de collana Sinonimi e contrari acannacau, collaradu Frasi sa bracutza mia est collanada Etimo srd.
collaràdu , agt Definizione chi portat collana, guturada Sinonimi e contrari acannacau, collanadu Frasi a sos duos innóchidos si lis presenteit unu becu mannu, niedhu che carvone e collaradu de biancu Etimo srd.
collàre , vrb Sinonimi e contrari colcare* Frasi si abbarro collau no m'isbarro sa manu… ◊ sos pastores collavant in foras, timendhe sos ladrones.
collàrgiu , nm Definizione trastu de barracu, de cuile, genia de cullera fata de sa punta de unu corru de pegus de bulu, o de mascu brebeghinu Sinonimi e contrari cogalzu*, cragallu, giogalzu Terminologia scientifica ans.