cambèdha 1 , nf: camedha 2 Definizione donniuna de is duas intacas o melas de su giuale, a manu de pitzu, a una bandha e àtera de sa cama (chi est asuta) ue si passant is loros (deosi totu custu tretu de su giuale arresurtat un'arcu); dhu narant fintzes a s'ischeadura tundha de asuta (cama), sa chi si ponet in su gatzile de s'animale Sinonimi e contrari cambedhadura, intestadura / cama 1 Cognomi e Proverbi smb: Camedda Etimo ctl. camella.
cambedhadúra , nf Definizione donniuna de is duas intacas o melas de su giuale, a manu de pitzu, a una bandha e àtera de sa cama (chi est asuta) ue si passant is loros (deosi totu custu tretu de su giuale arresurtat un'arcu) Sinonimi e contrari cambedha 1, intestadura Etimo srd.
cambédhu cambèdha
cambèra , nf Definizione
camba de pantalone, sa parte de is cambas, donniuna de is perras de is pantalones; is camberas de s'abe: is cambas, is farranchedhas / c. de bértula = camba, fodhe de bértula
Frasi
duas camberas cosidas paris faghent una paja de pantalones ◊ cartzones bene fatos… una cambera che li falat a carcanzos, s'àtera no li cuguzat sos cambutzos!
2.
s'ape est irboitanne frores e portanne chin sas camberas
Cognomi e Proverbi
smb:
Cambera
Etimo
itl.
gambiera
Traduzioni
Francese
jambe du pantalon
Inglese
a leg of the trousers
Spagnolo
pernera,
pernil (m)
Italiano
gamba del pantalóne
Tedesco
Hosenbein.
càmbera càmara
camberàu cambaràu
cambèrghere , vrb Definizione imbèrghere, afundhare o calare a fundhu in calecuna cosa o logu Frasi sas primas abbas camberghent e ammódhigant sa terra (G.Monzitta) Etimo srd.
camberòni cambaròni
càmbia , nf, nm: càmbiu Definizione
su giare o pigare una cosa po un'àtera, po cumbénia de chie giaet e de chie pigat; bestimentu límpiu de si cambiare in dossu / fàghere a càmbiu, unu càmbiu = fai càmbias, cambiai cosa po cosa
Sinonimi e contrari
cambiada,
cuncàmbia
/
tràmmudu
Frasi
ant fatu unu càmbiu: isse at dadu terrinu, cudhu li at dadu bestiàmine ◊ nerit, fadeus càmbias: fusteti mi donat sa cadira sua e dèu dhi dòngiu custa?! (R.Frésia)◊ fatu càmbias de custus fuedhus, is duus si fiant lassaus ◊ fatzu una càmbia cun sa brúscia: chi issa mi sanat, dèu fatzu cojai a fillu miu cun filla sua
Terminologia scientifica
sntz
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
permutation
Inglese
permutation
Spagnolo
permuta
Italiano
pèrmuta
Tedesco
Eintausch.
cambiàda , nf Definizione su cambiare, su fàere cambiamentu Sinonimi e contrari cambiamentu, furriada Etimo srd.
cambiài , vrb: cambiare,
cammiare,
ciambare,
giambare Definizione
giare, nàrrere, fàere àteru, cosa diferente a càmbiu, una cosa in parte de un'àtera, fintzes in su sensu de pònnere bestimentu diferente, pigare àtera abbitúdine, un'àtera filada (e àteru mezu), crèdere in àteru; andhare de unu logu a un'àteru po istare / cambiare dinari = dare moneda russa in càmbiu de minudos, assignos cun moneda currente, fintzas una moneda cun àtera de istadu diferente
Sinonimi e contrari
furriai,
mudai,
tramudai
Frasi
seo semper sa própia e no apo cammiau ◊ no bi càmbiat mai cussu: dortu fit e dortu si che morit! ◊ tui puru depis cambiai, ca no ndi potzu prus de sa strolichéntzia cosa tua! ◊ su tempus a bortas càmbiat de una die a s'àtera ◊ carchi cosa ciambavat peri dae unu vichinadu a s'àteru ◊ e ite n'iscit mamma tua ci càmmias istrada?◊ immoi andaus a si acabbai de cambiai, ca parit chi portu s'inghisciadura!
2.
no teniast duus annus candu ndi seus cambiaus a innòi ◊ su pastore ch'est ciambendhe su bestiàmine a s'àtera pastura ◊ apenas chi podimus noche cambiamus a sa domo noa ◊ a Fulanu che l'ant cambiadu a triballare in àtera bidha ◊ bae e càmbiadi ca essimus a cumandhu! ◊ innanti mi sàmuno e apustis mi che càmbio ◊ andhendhe a Núoro in trenu, in Macumere si càmbiat
3.
candu dh'apu nau de aici at cambiau de idea
Cognomi e Proverbi
prb:
marxani càmbiat a pilu ma no a trassas
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
changer
Inglese
to change
Spagnolo
cambiar,
trasladar
Italiano
cambiare,
sostituire,
trasferire
Tedesco
wechseln,
versetzen.
cambiàle , nf: cammiale Definizione
genia de cuntratu o de óbbrigu, a pagare una suma a una data fissa, chi su depidore ponet in manos de su chi dha depet arrecire o de unu chi si ndhe podet pagare (es. banca)
Frasi
ant comporadu sa cosa totu a cambiales ◊ candho benint sas cambiales est a pagare! ◊ issu est ancora paghendi su dépidu a cambialis
Traduzioni
Francese
lettre de change
Inglese
draft
Spagnolo
letra de cambio
Italiano
cambiale
Tedesco
Wechsel.
cambiaméntu , nm: cammiamentu Definizione
su cambiare / donai su cambiamentu a unu = dare su càmbiu, andhare a su postu de un'àteru a fàghere sa cosa
Sinonimi e contrari
cambiada,
càmbiu,
giambamentu,
mudamentu,
tramuda
| ctr.
assentamentu
Frasi
nachi semus mezorendhe, ma mi paret chi cambiamentu perunu no bi ndhe at! ◊ tenia unu fígiu cun su male caduncu e po dhu sanare iaus tentau dónnia cura chentza perunu cambiamentu ◊ unu cambiamentu nci biu: in prus de is bratzus a trabballai funt ponendi sa conca puru ◊ imbiau ecini at a cumprendhe eite bolet nae custu cambiamentu!
Traduzioni
Francese
changement,
variation
Inglese
change,
variation
Spagnolo
cambio,
mutación (f),
relevo
Italiano
cambiaménto,
trasformazióne,
variazióne
Tedesco
Änderung,
Verwandlung.
cambiamúda , nm Definizione su cambiare una cosa cun àtera, sa cosa chi si ponet o giaet o faet a càmbiu cun àtera / fàchere a c., cosa de c. Sinonimi e contrari càmbiu Etimo srd.
cambiapàre , nm, avb Definizione
càmbia, cuncàmbia / a c. = a càmbiu
Sinonimi e contrari
cuncàmbia
Frasi
custu cambiapare a mie no mi cumbenit, no!
2.
chie cheret oos friscos, los est bendhindhe comare Fulana pro dogni merce a cambiapare! ◊ ant fatu a cambiapare ozu pro casu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
échange
Inglese
exchange
Spagnolo
intercambio
Italiano
scàmbio
Tedesco
Austausch.
cambiàre cambiài
cambichèdha, cambighèdha , nf Definizione min. de camba, cambedha; min. de camba 2 Sinonimi e contrari ancutza / naighedha.
cambigàna , nf Definizione erba chi faet a cambigiolu longu, fògia chi assimbígiat de forma unu pagu a sa fògia de su tetione, po su prus si che artzat a is muros e in is cresuras e a frutu, chi narant ua de coloras, faet pibionedhos orrúbios matuchedhos chi faent bene po is dolores reumàticos: si pistant, s'istrecant e si frigant che una pumada in sa parte malaidosa o si faent a impacu Frasi de pramutza, totorógiu e cambigana bi ndh'at in donzi crista de andhamenta (N.Pianu) Terminologia scientifica rba Etimo srd.
cambigiólu , nf, nm: cambizola,
cambizolu,
cammiolu Definizione
cambu pitichedhu, ramigiolu
Sinonimi e contrari
allixedha,
arrama,
arrampizolu,
arrampu,
càmbuli,
ratutzu
/
bullone,
pigionatzu
Terminologia scientifica
rbr
Traduzioni
Francese
petit rameau
Inglese
twig
Spagnolo
ramito
Italiano
ramoscèllo
Tedesco
kleiner Zweig.
cambilàrzu , agt Definizione nau de ccn., chi portat cambas mannas, longas, chi est artu Sinonimi e contrari anchilarzu, anchilongu, anchimannu, cambalistone Cognomi e Proverbi smb: Cambilàrgiu Terminologia scientifica zcrn Etimo srd.