càmara , nf: càmbara,
càmbera,
càmera,
càrama Definizione
parte de sa domo lassada mescamente po crocare, ma fintzes a pònnere e chistire provistas, o bona po arretzire un'istràngiu; sa mobbília po un'aposentu; assemblea de deputaos / min. cambaredha 1
Sinonimi e contrari
aposentu,
istànsia
/
saba 1
/
caramoto
Modi di dire
csn:
domos càmaras, aposentu ’e càrama = apusentus de letu; càmbara de filetu = aundi si unit su pisci de piscai; c. mortuària = aposentu de gimitóriu o de ispidali aundi lassant is mortus fintzas a ndi dhus pigai po s'interru
Frasi
bi at domos cun càrama a manca e càrama a destra de sa sala
2.
benniant a libbras, a zuzinas, a chilos, a chentos e a misuras, pro su dinari e pro mutzigaduras de càramas, de órrios, de mesinas
3.
de tzertu a su pedulianu no si lu ponet a corcare in cussos papizones de letos bagianeris chi bi at in sas domos càmaras! (M.Gattu Soddu)
Cognomi e Proverbi
smb:
Camera
Terminologia scientifica
dmo
Etimo
itl.
càmbara, camera
Traduzioni
Francese
chambre
Inglese
room
Spagnolo
cuarto (m),
habitación
Italiano
càmera
Tedesco
Zimmer.
camaràda , nf: cambarada,
cambarara,
camerada,
cumbarada Definizione
chedha manna de gente
Sinonimi e contrari
bricata,
codroxa,
fiotu,
rucrada,
tròpara,
trumada
Frasi
s'impiegau at fatu bruncus trotus candu at biu totu cussa cambarada de genti aspetendidhu ◊ tenit una cambarada de fillus ◊ cambaradas de genti andànt a Núoro, a Castedhu a portai pani a presoni ◊ totu sa cumbarada at bófidu a fàere is ballos
Cognomi e Proverbi
smb:
Camerada
Traduzioni
Francese
groupe,
bande
Inglese
group
Spagnolo
comitiva
Italiano
comitiva,
brigata
Tedesco
Schar.
camarèra , nf Definizione
fémina chi atendhet istràngios mescamente in albergos o àteru deasi
Terminologia scientifica
prf
Traduzioni
Francese
serveuse
Inglese
maid
Spagnolo
camarera (loc. pubbl.),
criada (casa)
Italiano
camerièra
Tedesco
Kellnerin.
camaréri , nm: cambareri,
camerieri Definizione
ómine chi atendhet istràngios mescamente in albergos
Sinonimi e contrari
serbidori,
teracu
Frasi
candu at tocau sa porta est essiu unu cambareri ◊ benit unu camareri e dhi narat: “Ita disígiat, sa Sennora?”◊ su fizu de su re at postu a su camareri pena de molte si no fit beru su chi li naraiat ◊ nos altzaiat sa boghe fintzas unu camareri! (F.I.Mannu)
Cognomi e Proverbi
smb:
Cammareri
Terminologia scientifica
prf
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
garçon,
domestique
Inglese
waiter
Spagnolo
camarero (loc. pubbl.),
criado (casa)
Italiano
camerière
Tedesco
Kellner.
camaríta , nf Definizione losa o tumba antiga, musuleu, domo de gianas, una genia de sepurturas istuvonadas in s'orroca chi faiant in s'antigóriu po dhue pònnere is mortos Sinonimi e contrari bírghine, coronedha, forredhu, forrighesu Terminologia scientifica opan Etimo srd.
camarítu , nm, nf: caramita Definizione buidu o armadiedhu lassau in su muru po arrimare cosa Sinonimi e contrari acajolu, calanca, caramoto, colomberi, magarita, muricone Frasi che ant àpidu sas concas de duos mortos in sas caramitas ◊ porrimindhe s'aiscu dae sa caramita! ◊ in sa caramita nonnu poniat trudhas, padedhas e giogarzos ◊ in su muru de su cubone totu a inghíriu bi fint sas caramitas a pònnere sos trastis Terminologia scientifica dmo Etimo srd.
camaròne , nm: camerone Definizione
fràigu, logu mannu meda, serrau, inue podet càbere gente meda o fintzes po butega, a trebballare, a chistire o arrimare cosa
Sinonimi e contrari
magasinu,
salone
Terminologia scientifica
dmo
Traduzioni
Francese
grande chambre,
grande pièce
Inglese
large room
Spagnolo
quarto grande
Italiano
cameróne
Tedesco
großes Zimmer.
camasínu , nm: comasinu,
gamasinu Definizione
logu, a bortas mannu, in sa domo po arrimare e chistire provistas o àteru
Sinonimi e contrari
macasinu*
Frasi
bois sentza comasinu ne provistas e ne oro ne palatos e in coro sezis allegros continu (A.Murone)◊ at unu camasinu de trigu deghe boltas piús mannu de su meu ◊ sos sótzios aiant incomintzadu a trabagliare su late in d-unu camasinu
Terminologia scientifica
dmo
Traduzioni
Francese
cave à provisions
Inglese
cellar
Spagnolo
almacén
Italiano
cantina,
magazzino
Tedesco
Keller.
camàulu, camàuru , nm Definizione genia de ammontu (de ómine) po conca (calat de pus in origas e dhas ammontat) Frasi su padrighedhu faghiat curiosidade a lu bídere acontzèndhesi su camàuru isbambiadu chi li coberiat sa chériga 2. sentidos vagabbundhos che metèoras in s'infinidu camàuru biaitu sunt giampanados isetos austidos (C.De Martis) Terminologia scientifica bst Etimo itl. camauro.
càmba , nf: camma Definizione
in sa carena, s'arremu longu chi, de su brúciu de su pei a sa nàdiga (in is animales a bàtoro peis, is cambas de ananti de su pei a sa pala), dh'aguantat prantada e dhi permitit de camminare: si narat mescamente de sa parte de mesu, tra su pei e su benugu, ca si dintinghet in còscia de su benugu a sa nàdiga / min. cambedha, cambichedha
Sinonimi e contrari
anca
Modi di dire
csn:
sa serra de sa c. = s'ala de dainanti totu comente andhat s'ossu (cannedha) de su benugru a su cambutzu; sa prupa de sa camma = su piscioni o pische de sa c.; cambas de fusu, de isticu = ancas de frustigu, fines meda; istai, rèzere in cambas = istare ritzu, abarrai istrantaxu; èssere de cambas lestras = chi caminat meda; èssiri mortu de coru e de c. = mortu e cossumidu, chi no bi la faghet prus; ghetare c. a unu = fàghere, bínchere; pònnere, pònniri c. (nadu de cosas de manigare)= dare sustàssia, fortza, fàghere crèschere; ghetare camba a ccn. = bíncherelu, colarechelu in carchi faina
Frasi
candu bufu meda no mi arreu in cambas ◊ portat is cambas sciàcula sciàcula ◊ dh'at donau una scofada de pei a sa serra de sa camba ◊ oe so totu sa die in cambas
2.
a mimme no mi ghetant camba in sos tusorjos
3.
a ti ndhe ponet, de camba, manighendhe cuss'erba: màniga casu, màniga, chi ti daet fortza!◊ dh'apu fatu era a papai ma… ndi dhu ponit de camba!…
Cognomi e Proverbi
smb:
Camba, Cambuzza
Terminologia scientifica
crn
Etimo
ltn.
camba
Traduzioni
Francese
jambe
Inglese
leg
Spagnolo
pierna
Italiano
gamba
Tedesco
Bein.
càmba 1 , nf Definizione
pesada de una cantone; versu, parte de calecuna cosa prus manna
Sinonimi e contrari
pesada 1
Modi di dire
csn:
c. de lítera, de líbberu = una parte de una lítera, de unu líbberu (itl. capìtolo); cambas de sa murra, de su zogu a cartas = partida; c. de bestiàmine = sa parte chi unu ponet a cumone cun àteros; pàschere a c. = leare su bestiàmine a rugos, o unu per borta, a pàschere in logu inue bi at laores a manera de no fàghere dannu; no èssiri bellu mancu a c. (o cambaredha) de impicai = bonu a nudha
Frasi
a dontzunu potent pònnere camba de cantzone ◊ in sas cantones de como sas cambas no sunt chepare: una est longa, una curtza
2.
mutetu cun isterrimentu, coberimentu, a duas, tres, bàtoro cambas
3.
leghèndhesi una camba de su libbredhu nche li torrabant a mente tzertas cosas
4.
finidu su recatu in paberile, sa tentorja mi la paschio a camba in bidatone ◊ antigamente su pastorigare fit a giúghere a camba sos masones
Traduzioni
Francese
couplet,
strophe,
vers
Inglese
strophe
Spagnolo
estrofa
Italiano
stròfa
Tedesco
Strophe.
càmba 2 , nf Definizione
donniunu de is cambos o bratzos prus mannos, grussos e longos, de una mata manna; su cambighedhu de s'erba; una parte no precisa de su tàgiu
Sinonimi e contrari
artzali,
branca,
bratu,
nae,
perra,
trassali
/
cambu
Modi di dire
csn:
c. de fae, de fiore = cambu; una c. de bértula = unu fodhe; c. de fogu = una parte de su fogu fuidu chi ch'essit a un'àtera bandha; c. de riu = parte de unu riu o unu riu chi si distinghet de, o abbojat a, un'àteru, itl. affluènte; c. de mare = tretu astrintu de mare chi che intrat in sa terra; c. de mare (in suspu) = meda; c. de abba = brussu, vena manna, bundhante de abba chi essit in sas funtanas o colat in unu logu; linna de c. = a nae
Frasi
zughet onzi camba, cuss'àrbure, chi betat un'àinu de linna! ◊ comente ant pudadu ndhe l'ant segadu sas cambas dae rughes ◊ ite bellu puzone chi s'est faghindhe nidu cun tres cambas de fenu…
2.
azis a pentzare ca ne porto una camba de bértula!
3.
in cussa funtana bi essit una camba manna de abba ◊ sunt sos trainos che cambas de mare ponindhe in disisperu sas persones
Terminologia scientifica
rbr
Traduzioni
Francese
grande branche
Inglese
big branch
Spagnolo
rama
Italiano
gròsso ramo d'àlbero
Tedesco
großer Zweig.
cambàbi , nm Definizione pane de símbua trebballau a punta de unga e duos cocòis chi a logos giaent a s'ofertóriu in sa missa is isposos cojuandho (s'àtera parte de s'oferta est su binu).
cambàdu , pps, agt Definizione de cambare; chi est agoa, abbarrau prus agoa andhandho aifatu de àtere, chi dh'ant lassau agoa 2. sos àteros che fint prus addainanti: deo fia cambadu ca mi so tratesu a fàghere cosa ◊ cust'irvéllia est cambada: sunt sas noe e faghet sas oto!
cambàle, cambàli , nm: cammale,
gambale Definizione
genia de pinzos grussu, prus che àteru de pedhe, chi si ponet in cambas a usu de cambera tra benugu e cambúciu, apertu in su costau a sa parte de fora inue est abbutonau a lobos de corria chi intrant unu in s'àteru, o fintzes cun butones, a isteca; is costaos de unu sedhatzu / unu c. de linna = una camba de àrbure
Frasi
fit un'ómine a cambales e a pantalones a isporta ◊ tenet cosinzos e cammales ◊ is cambalis furint incones de pedhe ci imbusciànt is cambas, dhus impreànt po andari a cuadhu
Terminologia scientifica
bst
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
houseau
Inglese
legging
Spagnolo
caña
Italiano
gambale
Tedesco
Gamasche.
cambàli 1 , nm Definizione corona de frores cun prendhas de oro chi si ponet a is giòvonos fidantzaos mortos innanti de isposare.
cambalistòne , nm: cambaristone Definizione nau de ccn., chi portat cambas longas meda Sinonimi e contrari anchilarzu, anchilongu, anchimannu Terminologia scientifica zcrn Etimo srd.
cambamílla camamílla
càmbara càmara
càmbara 1 , nf, nm: càmbaru 1 Definizione
genia de animaledhu (upm) de mare, longhitu, de tantas calidades, chi assimbígiat unu pagu a su pibitziri, francudu, a corgiolu fine in colore de orrosa o orrúbiu
Sinonimi e contrari
cànfara 1,
canfaredha
Frasi
candu in s'ierru calada su frúmini, in su stani si piscada macioni, anguidha e càmbara
Terminologia scientifica
crx, penaeus longirostris, p. kerathurus, aristeus antennatus, aristeomorpha foliacea, sicyonia carinata
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
homard
Inglese
crawfish
Spagnolo
gamba
Italiano
gàmbero
Tedesco
Krebs.