dòaxi dòagi
dòba dòa
dobbàda , nf Definizione
cropu prus che àteru giau de malesaura
Sinonimi e contrari
abbrúnciu,
addóbbida,
atumbada,
atzapulada
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
coup accidentel
Inglese
casual stroke
Spagnolo
golpe accidental
Italiano
cólpo accidentale
Tedesco
zufälliger Schlag.
dobbàre , vrb: addobbai* Definizione fèrrere a cropu, iscúdere; giare cropos, pigare a cropos, giare surra Sinonimi e contrari abbanzare, acorpai, addibbai, arropai, atripai, ildobbare, isciúdere, magiare, sussare Frasi comintzeint a tichirriare de non tzirigare sa conca e de dobbare su restu a mortinu caite gai aiat cumandhadu sa reina (T.Pinna).
dòbbaru , nm: dròbbalu,
tòparu* Definizione
s'istentina grussa, is budhales, timpirichedhos (nau fintzes po bentre); in cobertantza, persona lègia / torrare su dròbbalu a ccn. = tzatzare
Sinonimi e contrari
bòllaras,
budhales,
cordule,
erca,
fodhale,
stròpalu
2.
- Ite ti ndhe paret de custu bellu dòbbaru? - No apo bidu mai un'animale piús feu!
Terminologia scientifica
crn
Traduzioni
Francese
gros intestin
Inglese
large intestine
Spagnolo
intestino grueso
Italiano
intestino crasso
Tedesco
Dickdarm.
dòbbe , nm: dobbo Definizione
su cropu o sonu surdu chi faet una cosa orruendho a terra; cropos a meda iscudendho a ccn. po calecuna cosa chi at fatu / dare, leare, buscare, collire d.
Sinonimi e contrari
addobbu,
apiossa,
arropu,
banzu 1,
cabossa,
carda,
mazadina,
piritzofu,
pista,
surra
2.
che unu macu est essidu bochindhe a dobbes de fuste anades e dindos ◊ oe che leas dobbe, si no l'agabbas!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
coups,
rossées
Inglese
blow,
stroke
Spagnolo
choque,
paliza
Italiano
percòssa,
bòtta
Tedesco
Schlag.
dobbería , nf Definizione
orruga de is conciadores e logu inue si bendhent o si cònciant is pedhes
Etimo
spn.
adoberia
Traduzioni
Francese
magasin de fourrures
Inglese
furrier's,
fur dressing
Spagnolo
curtiduría,
tenería
Italiano
pelliccerìa
Tedesco
Kürschnerei,
Pelzwarenhandlung,
Pelzgeschäft.
dóbbia , nf Definizione foedhu chi acumpàngiat númene de cosa matuca meda (madura), nau prus che àteru a ispantu Sinonimi e contrari bete, beterone, debbe, debberone, dòbboro Frasi dóbbia de péssighe, de méndhula, de síndria.
dobbidàre , vrb: dubbidare,
dubbitai Definizione
tènnere bregúngia, àere duritu, istare in pentzos, in su dúbbiu
Sinonimi e contrari
duritare
/
dudai
Frasi
chie dóbbidat patit ◊ miseràbbile, tandho sa gútia intro de muru ses tue: mancu pro babbu tuo dóbbidas!
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
douter
Inglese
to doubt
Spagnolo
dudar
Italiano
dubitare
Tedesco
zweifeln.
dobbidósu , agt Sinonimi e contrari bergungiosu, chixinedhu, cocode, frigonzosu, gosilànimu, timiditu.
dòbbo dòbbe
dòbbo 1 , nm: dubbu, dupu, tupu Definizione genia de cropu e sonu chi faet coment'e de cosa orruta a istràmpidu; fintzes tochedhu o cropu a sa genna po bòllere intrare Sinonimi e contrari dubba, sciotada / tochédhidu Frasi pariat sanu che pische, l'est bénnidu su male e dobbo a terra! 2. mi est partu de intèndiri unu dubbu in sa genna Cognomi e Proverbi smb: Dobbo Etimo srd.
dòbboro , nm Definizione cosa manna, orrugu mannu, mannatzu: foedhu chi acumpàngiat númene de cosa matuca meda, nau prus che àteru a ispantu Sinonimi e contrari bete, debberone Frasi dòbboro de fémina ch'est!
dobère , nm: dovere,
doveri Definizione
sa cosa chi si depet fàere ca est giusta, sa chi andhat bene, bisòngiat, ca est de fàere, o ca est a óbbrigu; cosa de fàere, cosa de importu, giusta, chi andhat bene e po cussu bolet fata
Sinonimi e contrari
cumandhu
Modi di dire
csn:
cumprire a su dovere = fai su doveri; fàghere una cosa a dovere = bene, comente si tocat; dovere de no pòdere transire = de fàghere assolutamente, cumandhu, óbbrigu de no ndhe pòdere fàghere a mancu
Frasi
custas cosas s'intendheus in dovere de dhas pònnere in iscritu po dhas lassare comment'e errichesa pruschetotu po is giòvonos ◊ nois semus in su dobere nostru ◊ deo como lu saldo in totu e in pertotu e gai cumpro a su dovere ◊ bae a fàghere su dovere! ◊ sa fémina finas chi no est isposada a doveri depit allogai totu!
Traduzioni
Francese
devoir
Inglese
duty
Spagnolo
deber
Italiano
dovére,
incombènza
Tedesco
Pflicht,
Verpflichtung.
dobidòri , agt, nm: dolidore,
dolidori,
dolirori Definizione
chi o chie sentit làstima o dolore, si ponet is cosas a coro, faet sa caridade; is parentes de unu mortu, is chi ant tentu su dannu (in dibbatimentu, sa parte dolidora = sa persona oféndhia); genia de bregúngia chi si sentit, una genia de timoria o dispraxere a fàere calecuna cosa / sos coros dolidores = cussus chi sentint dolori po ccn.
Sinonimi e contrari
dispiàchidu,
dolentziosu,
dolimentosu,
dolimorjosu,
dolorzosu,
dolosu
/
duritu,
regrésciu
Frasi
so forsis su revudu de custa umanidade dolidora?
2.
candu no nci at dobidori in sa famíglia est unu disisperu! ◊ totu sas dolidores retzint sos acunnoltos e gighent sos fiores a sos moltos issoro
3.
seis malus chi apetigais is deretus de is pòberus chena de nisciunu dolidori!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
désolé,
regret
Inglese
afflicted,
regret
Spagnolo
dolido,
doliente,
remordimiento,
pesar
Italiano
dolènte,
rammàrico
Tedesco
betrübt,
Betrübnis.
dobòri dabòri
dochiméntu , nm: documentu Definizione
paperi iscritu chi acrarit ccn. cosa; css. cosa chi assegurat unu fatu / bogare dochimentos = bogare de busaca o batire presentare unu d. pro lu mustrare, fintzas fàghere cópias de dochimentos costoidos in d-un'ufítziu
Frasi
su primu papiru totu iscritu in limba sarda est su "Documentu de su Zuighe Torgotóriu" ◊ sos documentos no sunt bundhantes e calchi borta mancant finas sos registros de sos municípios
Traduzioni
Francese
document
Inglese
document
Spagnolo
documento
Italiano
documénto
Tedesco
Dokument.
dócia , nf Definizione
aparatu po si samunare in dossu cun s'abba chi calat de artu o manigiada de àtera manera
Traduzioni
Francese
douche
Inglese
shower
Spagnolo
ducha
Italiano
dóccia
Tedesco
Dusche.
docubàju , nm: tocubaju Definizione ixorbedrama, aparicíu inue si ponet sa madassa po fàere is lòmboros Sinonimi e contrari acrolaju*, bíndhalu, chíndhalu Terminologia scientifica ts, ans.
documentài, documentàre , vrb Definizione assegurare una cosa, unu fatu, unu diritu cun documentu, bogare e batire documentos.