fiagadòre, fiagadòri , agt, nm: fracadore, fragadori Definizione chi o chie est sèmpere fraga fraga, pigandho arrancu; fintzes chi dhi essit fragu (es. melone o àteru deasi) Sinonimi e contrari fiaghinu, fracheri, nuscadore / fiagosu Etimo srd.
fiagadúra , nf Definizione su fragare Sinonimi e contrari fiagamentu Etimo srd.
fiagaméntu , nm Definizione
su fragare
Sinonimi e contrari
fiagadura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
action de flairer
Inglese
smelling
Spagnolo
olfateo
Italiano
odoraménto
Tedesco
Riechen.
fiagàre , vrb: fracare,
fragai,
fragare Definizione
pigare fragu, is fragos, arrancu; in cobertantza, cricare ccn. cosa; bogare o lassare andhare fragu
Sinonimi e contrari
acarigai,
annajare,
annàsere,
arrancai 1,
arrastai,
fraghigiai,
nuscai
Modi di dire
csn:
andai fraga fraga = furitendu, arrotza arrotza, chirchendhe a s'airada, che cane in catza (ma nau de is piciocos chi currint aundi dhui at piciocas); cosa chi fragat = una chistione pro un'àtera, zenia de iscusa, de iscóbiu; fragai che pubusa = èssere púdidu a tzutzu
Frasi
su cane giraiat fiaghendhe su rastu e s'aera ◊ fiat fraghendi in dogna logu a càrigas obertas che cani de cassa ◊ mi ant dadu unu fiore pro mi lu fiagare
2.
sannoris a crobbata e a cicia arrólliant de contonada in contonada, cichendu, fraghendu…
3.
mi praxint custas arrosas ca frangant ◊ custa cosa fragat de casu ◊ est aici brutu chi fragat de aillargu
4.
custa est cosa chi fragat, gopai: no est po sa saludi ma po fai càncua farrassa manna chi funt circhendu!
Etimo
ltn.
fragrare
Traduzioni
Francese
flairer
Inglese
to smell,
to exhale
Spagnolo
oler,
olfatear,
oler
Italiano
fiutare,
odorare,
emanare odóre
Tedesco
riechen.
fiaghínu , nm, agt Definizione
su pigare dónnia arranchighedhu; chi o chie est sèmpere fraga fraga e pigat dónnia arrancu, o fintzes unu chi cricat féminas
Sinonimi e contrari
fiagadore,
fiagosu
Terminologia scientifica
ntl
Traduzioni
Francese
curieux,
coureur (de filles,
de jupons)
Inglese
hyperosmia,
curious,
ladies'man
Spagnolo
hiperosmia,
curioso,
mujeriego
Italiano
iperosmìa,
curióso,
donnaiòlo
Tedesco
Hyperosmie,
Neugierige,
neugierig,
Schürzenjäger,
weibertoll.
fiagòre , nm Definizione fragu malu, púdidu Sinonimi e contrari pudescioi Etimo srd.
fiàla , nf Definizione genia de istugighedhu o ampudhitedha de imbidru, serrau deunudotu, cun meighina o àteru aintru.
fiàma , nf: fiamma,
frama,
framma Definizione
fogu tenendho, fràmula; bandheredha longa e istrinta chi si ponet in pitzu de is àrbures de su naviu; sa parte segante de una lepa / èssere totu fogu e frama (nadu de unu fàghere, de abbitúdine) = no bastai ni birdi e ni sicau, isperditziai sa cosa, imperaidha chentza de régula
Sinonimi e contrari
fiaca 1,
fiara,
fràmbula,
gliama,
pampa
Frasi
bi fit sa framma de una candhela ◊ forsis, a sa calura chi tenias, brujendhe in sas fiamas ti creias ◊ sa chimuzia sica, si l’atzendhes, petzi faghet frama, una tenta, e no abbarrat nudha
3.
candho sa fiama est bene tirada, si tribàgliat chin sa lima pro l'ilgrussare e li dare una fromma galana
Cognomi e Proverbi
smb:
Fiammas
Etimo
ltn.
flamma
Traduzioni
Francese
flamme
Inglese
flame
Spagnolo
llama
Italiano
fiamma
Tedesco
Flamme,
Wimpel.
fiamàche , agt Definizione nau de su fogu, chi est a fràmula, faendho fràmula, inchesu Frasi su sole a s'arvéschia est ruju che unu focu fiamache (I.Camarda).
fiamarída , nf: fiammarida,
framarida,
frammarida Definizione
fogu tenendho a meda chi faet unu sonu a tzacurradas mescamente candho abbruxat matedu friscu, cun fràmula arta meda; in calecunu logu frammarida dhu narant a su panarighe
Sinonimi e contrari
cadharida,
fracarida,
pampada
/
panarighe
Frasi
framaridas de fogu mi essint dae pes! ◊ sas framaridas si ndhe intendhiant a bidha, de cantu fit andhendhe su fogu in logu de malesa ◊ bidiaimus sas framaridas a dedie dae tesu: conta tue ca ndhe fit brusiendhe de bene de cosa, cussu fogu!…
Etimo
ctl.
flamarida
Traduzioni
Francese
flambée,
jet de flammes
Inglese
burst of flame
Spagnolo
llamarada
Italiano
fiammata,
vampata
Tedesco
Aufflammen.
fiàmbre , avb Definizione a f. = fritu / petza arrustia papada a fiambre = manigada frita Etimo spn. fiambre.
fiàmma fiàma
fiammarída fiamarída
fiamòre , nm: framori Definizione
sentidu delicau e forte de istima; genia de arrancu o de abbentada de fragu chi essit a calecuna cosa
Sinonimi e contrari
amore,
ardúriu
/
fiadu 1
Modi di dire
csn:
èssere in fiamores = èssere indiosau; bènnere in fiamore = bènnere in more, nadu de animales
Frasi
sos fiamores de sa pitzinnia
2.
su fiore isparghet su fiamore sou totu a inghíriu ◊ at próidu e dae sa terra paret chi pighet un'agru fiamore, fiagu de tempus chi andhat sempre ◊ cun fiamore a boghe manna isclamo: Segnore, ti pedo amore pro custu mundhu! (G.Porcheddu)
3.
sas sues pro bènnere in fiamore no istant abbaidendhe sas istajones
4.
dh'apu nau, dèu, ca cussa portat calincunu framori mau, su s'intendi mali!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
amour
Inglese
falling in love
Spagnolo
enamoramiento
Italiano
innamoraménto
Tedesco
Sichverlieben.
fiancàda , nf Definizione is costaos de totu una bandha de calecuna cosa Sinonimi e contrari costazera.
fiancàglia , nf Definizione sa petza de is fiancos de is animales pangaos Sinonimi e contrari coltazu, fianchéglia, fiancale / ttrs. fiancàgliura Etimo srd.
fiancài , vrb Definizione afortigare is fiancos de arcos e bòvidas.
fiancàle , nm Definizione su costàgiu, su fiancu de s'animale bochitu po petza Sinonimi e contrari coltazu, fiancàglia, fianchile Frasi sa peta bona est sa de su fiancale Terminologia scientifica crn.
fiancàrbu , agt Definizione si narat de cuadhu o de boe chi portat mància de colore biancu in su fiancu Etimo srd.
fianchéglia, fianchíglia , nf Sinonimi e contrari fiancàglia, fiancale, fianchile Etimo srd.