gàpa , nf: capa* Definizione bestimentu, coment'e capoto Terminologia scientifica bst.
gapédhu , nm: capedhu* Definizione pinzos de ómine, a pònnere in conca / min. gapedhedhu Sinonimi e contrari bonete Cognomi e Proverbi smb: Gappeddu Terminologia scientifica bst.
gapèlla , nf: capedha* Definizione in is crésias, unu tretu apartau cun artare e níciu a pònnere unu santu, e fintzes a interrare calecuna persona de importu meda Sinonimi e contrari cresiedha Terminologia scientifica prdc.
gapellànu , nm: capeglianu Sinonimi e contrari preide Terminologia scientifica prf.
gapèta , nf Definizione min. de gapa Frasi in gapeta fis artu che pinnone chi pagura fachias a sa morte.
gapòte , nm: capoto* Definizione
bestimentu grussu, longu, de pònnere in pitzu
Sinonimi e contrari
cabbanu,
caparone
Frasi
fulliau mi so in s'istoja a titillias de fritu e cuzicau mi at chin gapotes e pedhes ◊ su gapote chi ti as fatu ti rughet in palas che pintatu
Terminologia scientifica
bst
Traduzioni
Francese
manteau,
pardessus
Inglese
coat
Spagnolo
abrigo
Italiano
cappòtto
Tedesco
Mantel.
gàra gàla 2
garafína , nf: carrafina*, garrafina Definizione una genia de ampudha a bentre larga, tzugu istrintu e pagu pagu prus largu in s'oru de su tapu (chi est de imbidru etotu) Terminologia scientifica stz.
garàgi, garàgiu , nm: garaxi, garazu Definizione logu po pònnere unu mezu, una màchina Sinonimi e contrari cocera Frasi fraigheint una domo manna chin d-una colte e su garàgiu pro sa màchina ◊ sa màchina cumenti ndi dha bogat de su garàgiu est frisca Terminologia scientifica dmo.
garaítzos , nm pl: ghidaitzos,
ghiraditos,
ghiraitos,
ghiraitzu,
ghiratitzos,
giraditzos,
giraditzus,
giraitzos Definizione
totu s'istentina, nada deosi ca in bentre est totu a lobos, a ghiroes, a tòrronos
Sinonimi e contrari
beraditos,
busellos,
iltentina,
mannaditzus,
stintinigu
Frasi
lestru, cane de isterju, chi za ti coco duos ghiraitos a paca de s'imperju! ◊ is giraditzus dhus impreant po cundiri sa fà, ca is prus grussus non servint po su sàmbini e ne po su sartitzu
Terminologia scientifica
crn
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
intestin
Inglese
the intestines
Spagnolo
tripas
Italiano
gli intestini
Tedesco
Eingeweide (Pl.),
Gedärm,
Gedärme.
garalía gallería
garànca , nf: cadanca*, gradananca Definizione s'erríghine etotu ma créschiu, mannu e prenu de sàmbene; nau de unu, chi est malu a istacare (de su chistionu, de su pedire, de su chi bolet) Sinonimi e contrari arighina, arréxini, tzeca Terminologia scientifica crp.
garànte , agt, nm Definizione chi o chie garantit calecuna cosa, ponet o giaet cosa, faet fiantza, po seguresa de un'àteru Sinonimi e contrari fiantzadore, fiantzeri Etimo itl. garante.
garantíre, garantíri galentíre
garàxi, garàzu garàgi
garbàgliu , nm: carbàgliu*, gorbàgliu Definizione genia de pische de mare Sinonimi e contrari ombrina Terminologia scientifica psc, umbrina cirrhosa.
garbosidàdi , nf Definizione su èssere crabbaos Sinonimi e contrari amànsciu, delicadesa, garbu Frasi is atrus ominedhus, atolondraus de sa garbosidadi, dhi donànt is norabbonas (E.Sanna/M.B.Lai) Etimo srd.
garbósu , agt: grabbosu Definizione
chi tenet crabbu in su fàere: in cobertantza, su contràriu
Sinonimi e contrari
aggrabbadu,
ammodau,
ammodidu,
assetiosu,
imbodau
/
grabbedhu
| ctr.
mabigrabbau,
irgrabbau
Frasi
grabbosu, at porriu unu cantu de sartitza a su cumpanzu ◊ li doe totu sas aberténtzias pro chi facat a bonu e siat grabbosu in locu istranzu ◊ duus púxilis, garbosus e de bonas maneras, iant pediu de podi ammeriai in sa pinnixedha de piturras…
Terminologia scientifica
ntl
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
aimable,
poli
Inglese
polite
Spagnolo
amable,
cortés
Italiano
garbato
Tedesco
liebenswürdig.
gàrbu , nm: crabbu,
grabbu Definizione
su tratu in su fàere, bonu o malu chi siat; nau de cosa, chi si assimbígiat, chi giughet sa bisura de un'àtera
Sinonimi e contrari
amànsciu,
assétiu,
chíschiu,
galania,
tratu
/
cdh. galbu
/
zisa
/
zenia
Modi di dire
csn:
a su grabbu = a cantu parit; èssere a grabbu bonu, malu = istare bene, male; de malu grabbu = de mala manera; èssere de malu grabbu = no zúghere grabbu; a cussu grabbu, a grabbu chi… = a cussu puntu, a puntu de…
Frasi
addaghi sa pessone no at grabbu cun fizos suos e cun sa muzere ti naro chi ti prenat su coro de amargura!
2.
ista sicuru chi su suo za nche lu tirat sèmpere, de unu grabbu o de s'àteru ◊ a su grabbu, zuchent idea de noche imbèrghere a gherrare! ◊ impessu aiant lebau oru de sa cumbeniéntzia, sos ricos si fint boliaos in su grabbu chi lis fit prus in deretu ◊ leat s'imbóligu e lu betat subra de sa mesa a malu grabbu
3.
sas cartzetas chi mi at fatu zughent su grabbu de unu sacone!
4.
e sorres tuas, su pitzinnu, a grabbu bonu sunt?
5.
fachiat sa medichina a cada grabbu de maladia
6.
fit abesu a su malu colare, ma che a sa borta non si fit bidu isporau a cussu grabbu ◊ fint ifustos a grabbu chi gutziaint abba de donni chirru
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
politesse,
amabilité
Inglese
courtesy
Spagnolo
gracia,
cortesía
Italiano
garbo,
garbatézza
Tedesco
Benehmen,
Liebenswürdigkeit.