imbefàre , vrb Definizione pigare o fàere a befa Sinonimi e contrari abbefare, befulare, bufonai Frasi sos parentes etotu los imbefaiant e los cunsideraiant animales ◊ sos dominadores faedhant de nois imbefendhesindhe Etimo srd.
imbefaxólu , agt Definizione chi costumat a pigare a befa Sinonimi e contrari imbefaditu Frasi cussu est buglista e imbefaxolu.
imbegiàre imbecràre
imbegràdu , pps, agt Definizione
de imbegrare; nau de linna, chi est begra, bècia giai in sa mata
Sinonimi e contrari
imbetzau
| ctr.
noàdile
Traduzioni
Francese
vieux
Inglese
old
Spagnolo
añoso
Italiano
annóso
Tedesco
alt.
imbegràre, imbejàre imbecràre
imbeladúra , nf Definizione su imbelare; genia de velu chi si parat ananti de is ogos Sinonimi e contrari annapadura, impannu, incheladura Etimo srd.
imbelàre , vrb: invelare Definizione
pònnere velu o impannu in ogos: nau in cobertantza, no atuire bene, coment’e pigare sa conca cun calecunu sentidu forte / i. a ccn. o calecuna cosa che peta púdida = arròsciri che petza pudéscia
Sinonimi e contrari
abbelare,
afuscai,
annapai,
impannare,
inchelare,
infuscai,
intelai
/
abbaradhare,
abbelare,
inamorai,
indeosare
Frasi
sas làcrimas li ant imbeladu sos ocros ◊ zuchiat sos ocros imbelaos, chene luche ◊ sos aranzolos ballant in pipiristas imbelàndhemi sas pupias chin tadharanos ◊ l'at inveladu e non vidiat nudha
2.
sa carre ch'intendhiat in petus, su sinu nudu in foras de sa camisa isbardelliada, l'at imbeladu (L.Pusceddu)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
voiler,
brouiller,
offusquer
Inglese
to veil,
to dim
Spagnolo
velar,
ofuscar
Italiano
velare,
offuscare
Tedesco
verschleiern.
imbeleàu , agt Sinonimi e contrari imbeladu, incantadu Frasi Mallena si l'aiat pompiau in ocros, a Elias, e fit abbarrada gai, imbeleada (S.Spiggia).
imbelecàre , vrb: imbellecare Definizione
pigare a ingannu, a trampa, cun trogas
Sinonimi e contrari
abbovai,
abbuvonare,
arrebbusai,
coglionai,
colovrinare,
corogliare,
imbaucare,
imbusterai,
imbuvonare,
impastociare,
improsae,
ingannai,
mariolare,
scafai,
trampai
Frasi
isse nos cheret imbellecare!
Etimo
spn.
embelecar
Traduzioni
Francese
embobiner
Inglese
to cheat
Spagnolo
embaucar,
trampear
Italiano
raggirare
Tedesco
betrügen.
imbelécu , nm: imbellecu Definizione
cosa chi si faet a ingannia de s'àteru [Salis, Orgòsolo… 184: ostinazione, comportamento ostinato, idea fissa]; ispàssiu?
Sinonimi e contrari
abberintu,
cumpoltura,
estremagiogu,
imbovu,
ingànniu,
intrània,
mangalofu,
màngana,
tarasca,
tràglia,
tramòglia,
trampa,
trapassa,
transa,
troga
Frasi
libberade sos fideles de totu sos imbellecos! ◊ cussas addescant s'amore cun imbelecu
2.
s'imbellecu prus mannu fit unu ajanedhu chi tiu Bore aiat aproverzadu "Su ritardatàriu"
Etimo
spn.
embeleco
Traduzioni
Francese
escroquerie
Inglese
cheat
Spagnolo
estafa
Italiano
truffa
Tedesco
Betrug.
imbelédhidu , agt Sinonimi e contrari
addeleadu,
ifadosu,
imbeléschidu,
nischitzosu,
pibincosu
Traduzioni
Francese
lassant,
agaçant
Inglese
sickening,
boring
Spagnolo
empalagoso,
fastidioso
Italiano
stucchévole
Tedesco
langweilig.
imbelescàdu , agt Definizione chi est de cumportamentu coment’e imbeléschidu, arestosu, chi si giàgarat Frasi cudhas crabas imbelescadas de s'assustu si fuint che pressighidas Etimo srd.
imbelèschere , vrb: imbilèschere Definizione essire imbeléschidu, ifadosu; su si lassare pigare sa conca de unu sentidu forte mescamente po ómine o fémina / imbilèscheresi a fàchere ccn. cosa = leare un’imbitzu, un’abbitúdine Sinonimi e contrari imbelare, indeosare / imbisciare Frasi su tempus est colandhe e su male imbeleschendhe! 2. tue ses imbeléschiu de Mallena e Mallena est imbeléschia de tene! Etimo ltn. in + vilescere.
imbeléschidu , pps, agt: immeréschidu Definizione
de imbelèschere; nau de unu, chi giaet ifadu meda, botosu, malu a peleare
Sinonimi e contrari
addeleadu,
apigonau,
ifadosu,
imbelédhidu,
nischitzosu,
pibincosu
2.
as tanta imbeléschida mania de fàghere su chi no ischis! ◊ finindhela, imbeléschidu! ◊ pisedhu imbeléschidu: no istat mai frimmu! ◊ no pensao a símiles rigores de males imbeléschidos gasie, bàtimu túsciu e tales marigores (P.Casu)◊ si li giompo la boco: est imbeléschida! ◊ zòvanu immeréschidu, apenas cojuadu l'at lassadu sa muzere
Terminologia scientifica
ntl
Traduzioni
Francese
lassant,
insupportable
Inglese
boring,
insufferable
Spagnolo
fastidioso,
pesado
Italiano
noióso,
insopportàbile
Tedesco
langweilig,
unerträglich.
imbèlghere , vrb: imbèrghere,
imbrèghere,
impèrghere Definizione
intrare a mesu de s’abba o de àtera cosa un’istrégiu (o fintzes is manos, sa pàlia) po ndhe pigare a umpridura a meda, o fintzes intrare un’àtera cosa; andharesindhe, essire a calecunu logu a manera de no si pòdere bíere, nau fintzes de su sole chi si che intrat su merie, e fintzes lòmpere, imbàtere a unu logu o a un’iscopu; pigare in su sensu de fàere andhare; in cobertantza, papare, pigare a meda (e coment’e aprofitandho), ingòllere calecunu male / pps. imbérghiu, imbertu, imbértidu
Sinonimi e contrari
aciufae,
aputare
/
aciurrufae,
collire,
ingòllere,
úmprere
/
cuare,
dogare,
frànghere,
infusilare,
intrae,
intzudhire,
iscumpàrrere,
ispígnere,
sparessi
Modi di dire
csn:
imbèrghere sa mesura medindhe trigu, olia, àteru; imbèrghere su zuo, sa robba, unu fiadu a unu pàsculu, imbèrghere su pugnale; imbèrghere su malu = collire male, bundhos
Frasi
allughie sos sírios de sa pache pro che imbèrghere a fundhu sa píchida fiaca de su ghenese! ◊ si est imbérghidu in mesu de cussu mare ◊ dhue fut su lanne a imbrèghere a pala!
2.
inoghe tocat a s'imbèrghere, sinono est male pro nois! ◊ abbellu abbellu su sole si est imbertu ◊ su fizu si li fit imbertu dae sos poderes de campagna e no bi cheriat torrare ◊ sa luna chin s'istedhu a prope si che sont imberghendhe supra de su monte ◊ dae su die chi si che sunt imbertos in cussos calancones no si sunt bidos piús ◊ ti chirco e no ti acato: ube che ses imberta? ◊ sa sue si ndhe pesat e s'imberghet in mesu de sa malesa
3.
sa mama che l'aiat imbertu a malaboza a intro de s'iscola, ma su pitzinnu no bi cheriat andhare!
4.
it'est su male chi as imbertu? ◊ ndhe fit imberghendhe maladia ◊ arratza de cristianu chi as imbertu!…◊ currendhe a tota fua si at imbertu sa malasorte sua (Grolle)◊ sas cantones de como parent irfumentu de majarzas pro zente chi at imbertu ària mala!
5.
za imberghet, como, cun totu cussos milliones chi li ant dadu!…◊ sos chi naro deo intro de una pischina imberghendhe sa luna no bi afogant ca che pisches de vàglia restant frantos (P.Giudice Marras)
6.
pigat a letu a palu fatu che molente in maju e comintzat a imbèrghere cun sa muzere!
Etimo
ltn.
immergere
Traduzioni
Francese
se plonger,
disparaître,
se dissiper
Inglese
to plunge,
to fade away
Spagnolo
sumergir,
hundir,
desaparecer
Italiano
immèrgere,
dileguarsi
Tedesco
tauchen,
verschwinden.
imbéliu , nm Definizione burdellu, tzarra, chistionu de medas ifadosu.
imbellecàre imbelecàre
imbellécu imbelécu
imbelleitàre, imbelletài , vrb Definizione
giare o pònnere su belletu; pònnere belleis, prendhas, carrigare de belleis, ammontare cun arte ccn. cosa po dhi giare un’àtera apariéntzia
Sinonimi e contrari
arrossetai
2.
sacrificada note e die che teraca, pagos mamentos li restaiat pro si pòdere imbelleitare
Traduzioni
Francese
farder,
orner de clinquant
Inglese
to make up
Spagnolo
maquillar,
engalanar
Italiano
imbellettare,
inorpellare
Tedesco
schminken,
beschönigen.
imbelletaméntu , nm Definizione su imbelletare, nau fintzes in su sensu de cambiare sa cosa a manera de pàrrere prus bella a ingannu.