puntorzàre puntorjàre
puntórzu puntógliu
puntósu , agt Definizione nau de ccn., chi acostumat a fàere puntíllias Sinonimi e contrari abbetiosu, dirbetosu, impuntilladore, puntigliosu Terminologia scientifica ntl Etimo spn. puntoso.
puntósu 1, puntózu puntógliu
puntríga , nf Definizione genia de erba, de diferentes calidades ma totu prenas de puntighedhas piticas chi punghent e faent a iscrafíngiu e ispirtidura Sinonimi e contrari boltíula, ociada, oltija, picianti, pistígia, pitziadroxu, pitziafui Terminologia scientifica rba, Urtica atrovirens, U. dioica, U. pilulifera, U. urens Etimo srd.
puntrongiàna , nf Definizione
s'abe reina, nada deosi ca atzitzat is àteras abes a trebballare
Terminologia scientifica
sbs
Etimo
ltn.
punctorium
Traduzioni
Francese
abeille reine
Inglese
queen bee
Spagnolo
abeja reina
Italiano
ape regina
Tedesco
Bienenkönigin.
puntróxu , nm Definizione cordonitu po cosire sa collana a is animales.
púntu , nm Definizione fundhighedhu de prantàgia, fundhu síngulu de cosa (ebrúgiu) de prantare Sinonimi e contrari fundhu Frasi dàdemi chentu puntos de chibudha, chentu de latuca e chentu de sèllere ◊ est vintza de tremitza puntos de vite.
púntu 1 , nm Definizione
singiale iscritu tundhu minudedhedhu chi si faet solu ponendho a incracadura sa punta de sa pinna in pitzu de sa cosa (paperi o àteru) chentza dha frigare: est unu de is elementos fundhamentales de sa giometria (impare a sa línia e a su pianu) e pigau deosi si cunsiderat chentza mannària peruna; si narat in su sensu de logu po unu tretu precisu, unu tretu sinnalau, e in su sensu de tempus po unu mamentu o iscuta, ora distinta; si narat fintzes in su sensu de gradu, posidura – e po cussu fintzes mannària, graesa – de calecuna cosa in d-una genia de iscala, genia de gradu fintzes de sa boghe e de is sonos segundhu ue si ponent in s'iscala musicale (artu, bàsciu); in s'iscritura si manígiat po significare sa serrada de unu períodu cun d-una e mescamente prus de una propositzione: candho si ndhe ponet duos subràbari /:/ bolet nàrrere chi su chi sighit est un'elencu, una lista, o un'ispiegatzione de su chi est iscritu in sa propositzione fintzes a is duos puntos (in cust'úrtima possibbilidade, sa prop. apustis de is duos puntos arresurtat indipendhente); custos duos puntos etotu in matemàtica funt su símbulu de sa divisione, ispartzidura de sa cantidade iscrita a manca in tantas partes cantu narat sa cifra a destra (divisore)/ min. puntighedhu = pintirinu, mància pitichedhedha
Sinonimi e contrari
mamentu,
ora,
tretu
Modi di dire
csn:
dare su p. = fàghere o pònnere carchi cosa a manera chi pendhat a un'ala (es. pamentu, cabertura, surcu); èssere o torrare a malu p. = a tretu de istare male, malegontzu, malibigau; èssere a p. de mortu = a malu tretu de ndhe mòrrere, azummai morindhe; in p. de morte = morindhe, candho unu est apunt'a mòrrere; batire o èssere a s'úrtimu p. = chentza fortzas o àteru, de no ndhe pòdere prus; agt. + fora 'e puntu = agt. + a s'úrtimu etzessu; puntu chi…(+ vrb.) = apenas chi…, comente… (+ vrb.); andaisindi de p.: si narat de pistola o de iscupeta pagu segura chi si che isparat; p. de tíbbia = pitzianti, aguza; p. de tzinta = istampixedhu aundi si fait intrai su pitzianti; avb.: a p. crú = totinduna, de un'improntu
Frasi
candho si agabbat de iscríere si ponet su puntu ◊ su faedhonzu in suspu o lassadu a rugos rechedit tres puntos in s'iscritura ◊ pro inzertare una línia bi bastant duos puntos, tres po inzertare unu pianu
2.
a custu puntu no ispetamus prus e andhamus ◊ in cale puntu ch'est essidu fora de istrada? ◊ a puntu a s'iscuta at bidu una fémina ◊ a sa mama in puntu de molte li giureit chi andhaiat a chilcare su babbu ◊ acontessit in d-unu puntu su chi no acontessit in d-un'annu (A.Porqueddu)◊ est sa una e cincu in puntu
3.
cantos granos de trídicu ti ponimus in conca apas puntos de bona sorte! ◊ pro che pèrdere su puntu de s'onore menzus cherio pèrdere milli benes! ◊ a ite puntu ses torradu, frundhidu a un'ala che bardulete!…◊ za ses a bellu puntu, tue puru, a crere a unu faularzu! ◊ at balladu finas a puntos de si suerare ◊ puntu at leadu sa meighina est ruta dismajada! ◊ fit malàidu meda, est bénnidu a puntu de mortu ◊ s'isparadori fait andai de puntu s'iscupeta ◊ tupadí e teni arriguardu, isbregungiu fora 'e puntu!
Etimo
ltn.
punctum
Traduzioni
Francese
point
Inglese
full stop
Spagnolo
punto
Italiano
punto
Tedesco
Punkt.
púntu 2 , pps, agt, nm Definizione
de púnghere; nau de frutuàriu, de frutos, o fintzes de linna sicada, chi portat su greme (a sa parte de fora si dhi podet bíere un'istampighedhu); lobighedhu de filu, ispau o àteru deasi, chi si ponet cosindho, o fintzes de cosa téssia / genias de puntu: partziu, píscia píscia de boe, acrigiolu, de abbrodu, chipurru, invanu, prenu, tundhu (supesadu), de duas caras, antigu o a cranciofalle, pei de musca (itl. punto corallo), pisu prenu, de nae (itl. punto erba), de trau (itl. punto raso), biumori (unu puntu biu e s'àteru mortu, chi no si biet), p. de nú
Sinonimi e contrari
pipionidu
Modi di dire
csn:
fàghere p. e mortu = fàghere efetu deretu, fàghere cosa impresse meda, luego, deretu; pàrriri unu procu puntu = nadu de ccn., èssere de pagas peràulas, mudurcu, prus che àteru pro altivesa; p. de nú = zenia de puntu chi costumant sas ricamadoras de Teulada faghindhe mustras "a cumpíngius, a caboniscus, a cruxitas, a pillonedhus, arenadas, su ballu de is pipias" e àteras; betare unu p., carchi p. = cosire (a manu), prus che àteru nadu de cosidura de pagu contu, pagu cosa; tènnere unu p. iscapu = frimmare s'incropada de su filu o de sa lana téssida a manera chi no si che sigat a iscontzare; p. arrele = zenia de puntu de cosidura fata a màchina chi narant fintzas puntu torrau, repuntu de duas caras, mesu puntu
Frasi
sa fruschedha martzida cheret punta pro ndh'essire sa martza ◊ mi at puntu un'ispina ◊ cussa ufradura est ca li at puntu abe
2.
isse addaghi disizat una cosa est puntu e mortu!
3.
custu corrorinu est totu puntu, béciu ◊ sa linna betza est totu punta ◊ sa fae est totu punta de su babbautzu ◊ no connoscis mancu a filla tua: is ogus puntus portas?! ◊ custa mela est punta intro
4.
a sos pantalones lis cheret postu carchi puntu ◊ at cosidu sa tasca cun corrialzu a puntos fitos ◊ m'ispilurtzit totu sa carena: cussus puntus parit ca dhus funt ponendu a mei! ◊ cussa zòvana no est bona a betare unu puntu si zughet carchi iscosiduredha!◊ no ponzas puntu sentza fàghere nodu!
5.
non mi dha contais giusta… e tui no naras nudha, ca mi paris unu procu puntu!
Traduzioni
Francese
piqué,
véreux
Inglese
point,
stinged,
maggoty
Spagnolo
agusanado
Italiano
punto,
punzecchiato,
bacato
Tedesco
gestochen,
gestichelt,
wurmstichig.
púntu 3 , nm Definizione aina de ferru a punta chi serbit po fàere una genia de pistadura a mustras, a figuras, iscudendhodha a martedhu in pitzu de su materiale de trebballare Sinonimi e contrari puntíglia 1 Frasi sas mustras in su cradhaxu si faint cun su puntu ◊ sos secapreteris sont a puntu e matzeta sichinne a martedhare Terminologia scientifica ans.
púntu 4 , nm Definizione
cosa, parte, ispartzidura de un'argumentu, de unu chistionu, de un'iscritura; genia de lobighedhu de lana o de filu (fintzes de ferru) intrau apare cun àteros a tessidura / is puntus de cantai = is temas chi giaent a is cantadores de palcu; p. de rexone = arrexone in calecuna cosa; passat ora passat p. = dónnia cosa bolet fata a tempus suo; arrigolli is puntus (in cosa téssia) = tènnere sos puntos
Sinonimi e contrari
tema
/
màglia
Frasi
sos puntos chi ti restant de passare: una morte, un'inferru e una glória e unu Deus pro ti giudicare (Cubeddu)◊ cun is progetus eus acabbau: immoi sartaus a un'àteru puntu, si su Cuntzillu est de acórdiu ◊ istrassit ora istrassit puntu ◊ in cussu puntu no ti do rejone!
Traduzioni
Francese
argument,
thème
Inglese
subject
Spagnolo
tema,
argumento
Italiano
argoménto
Tedesco
Punkt,
Sache.
puntuàle, puntuàli , agt Definizione
chi est precisu cun su tempus, chi faet is cosas a su mamentu giustu, a s'ora o a su tempus fissaos, a dovere, no dh'iscassedhat su tempus
Traduzioni
Francese
ponctuel
Inglese
punctual
Spagnolo
puntual
Italiano
puntuale
Tedesco
pünktlich.
puntualidàde, puntualidàdi , nf Definizione
su èssere puntuales, precisos cun is tempos
Sinonimi e contrari
pertzisione
Traduzioni
Francese
ponctualité
Inglese
punctuality
Spagnolo
puntualidad
Italiano
puntualità
Tedesco
Pünktlichkeit.
puntúdu , agt: puntutu Definizione
chi est fatu a punta
Sinonimi e contrari
acussu,
acutzau,
punciudu
| ctr.
redundhu
Frasi
po prantari sa cibudha serbit unu pauledhu puntudu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pointu
Inglese
sharpened
Spagnolo
puntiagudo
Italiano
appuntito
Tedesco
spitz,
zugespitzt.
puntúra , nf Definizione
su púnghere; intrada de meighina chi si faet punghendho un'agu tuvuda in sa carre o in is venas; dolore forte chi benit coment'e a punghidura, o fintzes dolore de friadura
Sinonimi e contrari
punghidura,
spitzuladura
/
initzione
/
punta 1
Frasi
in sa carre intendhia sas punturas ◊ pagas punturas de abe ant istabbilidu chi curant artrosis e mores
2.
su dotore li at dadu meighina de fàghere a punturas
3.
est andhadu a su dutore ca fit a punturas de mata
Etimo
ltn.
punctura
Traduzioni
Francese
piqûre
Inglese
injection,
sharp pain
Spagnolo
pinchazo,
punzada
Italiano
puntura
Tedesco
Stich,
Punktion.
puntútu puntúdu
púntza púncia
puntzadúra , nf Definizione
su puntzare; trebballu o arràngiu fatu cun púncias
Sinonimi e contrari
acioadura,
clavadura,
intzoadura
| ctr.
iscraitadura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
clouage
Inglese
nailing
Spagnolo
enclavadura
Italiano
inchiodatura
Tedesco
Nagelung.
puntzàre , vrb: apunciai Definizione
pònnere o cravare púncias, firmare linna cun is púncias
Sinonimi e contrari
craitare,
cravillai,
incraitare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
clouer
Inglese
to nail
Spagnolo
clavar
Italiano
inchiodare
Tedesco
nageln.