tichirighédhu , nm: tzichirighedhu Definizione min. de ticu, pagu pagu / no poder bídere t. a unu = tènniri tírria, tènniri in tica a unu Sinonimi e contrari tichichedhu 2. no lu podet bídere tichirighedhu, a isse.
tichirriàre , vrb: sirrichiai,
tzichirriai* Definizione
su sonare chi faet su linnàmene po isfortzu; nau de gente, de animales, betare tzérrios coment'e sonu indistintu, lamentu
Sinonimi e contrari
abbochinare,
tirriare 1,
tzacarrai,
tzacazare
2.
s'isprammat tichirriendhe ◊ ite tenet cussu porcu tichirriendhe?
Traduzioni
Francese
grincer,
striduler
Inglese
to creak
Spagnolo
chirriar
Italiano
strìdere
Tedesco
kreischen.
tichirriaxólu , agt Definizione chi costumat a si pesare a tzérrios (es. su porcu) Sinonimi e contrari tzirriajolu, tzichirriosu, tzirriosu Etimo srd.
tichirriósu , agt: tzichirriosu Definizione chi tzichírriat, chi istat a tzérrios Sinonimi e contrari tzichirriaditu, tzirriosu Etimo srd.
tichírriu , nm: tzichírriu* Definizione genia de sonu de linnàmene, de cosas de ferru; fintzes tzérriu forte de animales e de gente prus che àteru a lamentu Sinonimi e contrari cérriu, ischéliu, tírriu Frasi fritas atitadoras a pilu isoltu lampant a su chelu sos insoro tichírrios de istrias (Sechi).
tíchis , nm Sinonimi e contrari cagaita, chighirighitus, corigori.
tichitàca , nm Definizione tichi taca: genia de sonu chi si faet a cropighedhos, fintzes faghevaghe chentza profetu Frasi lassa istare, aite istas a su tichitaca?! Etimo srd.
tichitèra , nf Sinonimi e contrari ignagnaria Frasi chi naras, po dogni tichitera poniant sa cantone.
tícu , nm: (su t. = suticu) atzicu
cicu,
tzicu Definizione
apenas, pagu pagu, un'ingúrtia de cosa de bufare o àteru de cosas deasi; pagu pagu de css. cosa (ma podet èssere fintzes meda a paragone de su tanti chi si bufat a un'ingúrtia)/ min. tichighedhu, tichirighedhu
Sinonimi e contrari
atzichedhu,
atzítzigu,
bucada,
súrbia
/
apenas,
pachitzedhu
/
cichete
Modi di dire
csn:
faedhare o nàrrere sa cosa a ticu ticu = a pagu pagu, una parti una borta, una parti un'àtera; èssere o istare a ticu = istare a tzínchinu, cun pagu cosa, a dilléziu, a mindigu; no poder bídere ticu o tichirighedhu a unu = pigaisí feli isceti a biri a ccn. chi no praxit própiu, no dhu bolli biri mancu pagu pagu
Frasi
làmpana, cun calchi ticu apena ti apo allutu ◊ de abba no ndhe assazo ticu ◊ zughiat unu bículu de casu, pane e unu ticu de binu
2.
bellu ticu de binu apo fatu, ocannu: duas cubedhas ma bellu!
3.
no lu poto bídere ticu, a cuss'arga de muntonarzu! ◊ Pilatu, mancari no potat bídere ticu sas autoridades de Gerusalemme, no las cheret contrariare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
gorgée
Inglese
sip
Spagnolo
sorbo,
trago
Italiano
sórso
Tedesco
Schluck.
ticulíta taculída
ticulítu , nm: ciucullitu, tzaculitu* Sinonimi e contrari taculida, tzaculitata, tzicorrida, tzitzilicu, tzucu.
ticulítu 1 , nm Sinonimi e contrari cagaitas, chilighili, chitirighítili, corigori, sintzirigu, tzilighitu, tzintzirighilli Frasi in sa manu, sos pugionedhos, mofèndhesi intro de su nidu, mi fachiant sos ticulitos.
ticullída taculída
tidàle , nm: deidale, titale Definizione genia de cugudhedhu de làuna chi si ponet a sa punta de su pódhighe po cosire cun s'agu Sinonimi e contrari bidale, dighidale* Frasi cudhas tramas secatas cosis a pacu a pacu chin titale, filu e acu (G.Farris).
tidàrzu , nm: sedarzu Definizione logu ue si assentat sa linna po su fogu, sa linna assentada Sinonimi e contrari babizone, balluardu, biga 1, linnàgliu, cidraxi.
tídha , nf: tilla,
tille,
tíllia,
tzilla 1 Definizione
genia de mància pitichedha, istídhigu de ógiu in su brodu, ma fintzes de css. cosa; orrughedhu, parte pitica, un'apenas de css. cosa / no mi at fatu mancu tilla = própiu nudha
Sinonimi e contrari
luneta,
pintilla
/
botiu,
ghema 1,
gutiu,
istídhigu,
làmbria,
lútiu,
paspia,
silla,
stídhia
/
incuedhu,
pitzuedhu,
tanchedhu
Frasi
custu no est si no una tilla, unu puntu ◊ si custu est una tilla, ite det èssere su riu! ◊ si los aiant puntos no lis aiat essidu tilla de sàmbene!◊ no bi mancat una tíllia!◊ nessunu at tocadu unu tille ca chie bi aiat proadu fit mortu!
Cognomi e Proverbi
smb:
Tidda
Etimo
ltn.
*stillia
Traduzioni
Francese
macule,
tache
Inglese
macula,
drop
Spagnolo
mancha,
pizca
Italiano
téccola,
màcula
Tedesco
Fleckchen.
tidhía , nf Definizione su serenu astradu, in terra, in notes craras de fritu meda Sinonimi e contrari bedhia, celexia, ghidhighia* Cognomi e Proverbi smb: Tiddia Terminologia scientifica tpm.
tidhidài, tidhidàri , vrb: tidhitai Definizione mòvere, andhare o fàere a tídhidus, a sàdhidos Sinonimi e contrari brincae, sadhiare, sadhie, saltai, tidhiricare Frasi dèu giogu cun su pensamentu contendi is brebeis de sa noti chi tidhitat in is pipias lagrimosas (G.Manconi)◊ tidhidai de prexu poita, labai, sa paga est manna! Etimo srd.