iscrúfere, iscrúfi , vrb: iscúfere,
iscúrfere,
scrufi Definizione
pigare sa cosa cun sa fortza, a pelea, a unu chi no dha bolet lassare, che dha bolet furare (fintzes pigare a unu de is duos o medas gherrandho po dh'iscabbúllere de s'àteru)
Sinonimi e contrari
afrapare,
illatzare,
isculpire,
iscúrpere,
istratzare
/
iscabbúllere
Frasi
su fiadu pariat de chèrrere iscúfere s'anzone dae perígulu ◊ est fendi cosa ma gei dh'at a iscrufi unu momentedhu! ◊ iscrufimus un'iscapada pro fàghere custu ◊ cudhos si fint corpendhe e si ch'est postu in mesu a los iscúfere ◊ pro mòrrere unu débbile iscufindhe, mezus mòrrere brighendhe duos foltes! (Piras)◊ pro azuare s’amicu tuu che as iscúrfitu tue puru una parte manna de corfos!
2.
prite tepo iscurtare boghes no connotas chentza mi pòdere cuare e ne iscrúfere? ◊ est bujosu su tempus benidore e no mi poto iscrúfere ◊ a chini ti pregontat de unu e no ndi podis nai bèni, no ndi nerist mancu mali iscrufendudindi nendi chi no dhu conoscis
Traduzioni
Francese
extorquer,
arracher
Inglese
to extort
Spagnolo
sacar,
arrebatar
Italiano
ottenére con la fòrza,
estòrcere
Tedesco
erpressen.
iscruncassàre , vrb Definizione
isconciare, fàere iscónciu mannu, bogare de pare, fragassare
Sinonimi e contrari
agigotare,
degogliai,
destrossai,
ifasciare,
isciasciai,
secare,
truncai
Frasi
su pudhéricu li potiat servire ca si li fit iscruncassata sa moto
Traduzioni
Francese
fracasser,
abîmer,
détraquer
Inglese
to shatter
Spagnolo
destrozar
Italiano
sconquassare
Tedesco
erschüttern.
iscrutzài , vrb: isculsare,
iscultzare,
iscurtare 1,
iscurtzare,
scruciai Definizione
bogare is botas, sa cartzamenta; furare is iscarpas a unu
Sinonimi e contrari
isbotare
| ctr.
caltare
Frasi
no t'iscurtzes ca ti faghet male, a pes nudos! ◊ su pipiu si cratzat e s'iscrutzat ◊ creíndhelu festajolu bene mudadu li ant intimadu de s'iscurtare, ma fit a prantas in terra ◊ a pitzinnu minore mi ant iscurtadu e trobeidu che anzone pro mi che furare su bestiàmine!
2.
si est drommidu e li ant pitzigadu sa brulla de l'iscurtzare ◊ in tempus de gherra segundhu ue fit no faghiat a si fidare cun iscarpas noas, ca l'iscurtzaiant!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
déchausser
Inglese
to take shoes and socks off
Spagnolo
descalzar
Italiano
scalzare
Tedesco
Schuhe und Strümpfe ausziehen.
iscubidalàre , vrb: iscuitalare Definizione
giare cropos de cuidu
Sinonimi e contrari
incuidare,
iscuidare 1
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
donner des coups de coudes
Inglese
to elbow
Spagnolo
codear
Italiano
sgomitare
Tedesco
mit dem Ellbogen stoßen.
iscubonàre , vrb: iscuponare Definizione
iscupare, bogare su mustu de sa benatza apustis chi at budhiu unas cantu dies e pònnere in is carradas
Sinonimi e contrari
irmustare,
iscubare
| ctr.
incubonare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
décuver
Inglese
to draw off wine
Spagnolo
desliar
Italiano
svinare,
stinare
Tedesco
abstechen.
iscuciàre , vrb Definizione
istare a disparte, a iscusi, iscocandho, iscurtandho su chi narant is àteros
Sinonimi e contrari
iscocai,
iscucitare,
orixedhai,
ospiare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
épier
Inglese
to spy on
Spagnolo
espiar
Italiano
origliare
Tedesco
horchen,
lauschen.
iscucuài , vrb: iscucurai,
iscucurare,
iscucurrare,
scucurai Definizione
trantzire su cúcuru de calecuna cosa, pigare e bogare su cucurru, su chi in s'istrégiu dhu'est in prus de is oros, betare sa cosa de un'istrégiu a imbuidadura; foedhandho de is boes, iscapiare de su carru; nau de is pódhighes (de is peis), isconcare, atumbare a forte sa conca a manera de che segare carre coment'e a iscovecadura; rfl. brinchidare a cúcuru ficadu, conca a bàsciu, e fintzes pèrdere is pilos de conca / lassare a ccn. che truncu iscucuradu = firmai chentza dhi fai narri su chi fut nendi
Sinonimi e contrari
ilgavantare,
illichidare,
ismesujare,
issucurare,
sciusciai
/
igiúgnere
| ctr.
acucuai
Frasi
li prenat sas bussacas de pisellu iscucuranne unu mesu muntone ◊ in sa pigada sos boes si sunt repellados: est tocadu a che ndhe iscucurrare, de sa gàrriga ◊ faghimus carchi cosa pro che iscucurrare su malumore
2.
istringhia sas dentes pro no piànghere candho mi iscucuraia sos pódhighes, andhendhe a pes nudos ◊ currimis a s'iscurtza cun sos pódhighes totu iscucurados
3.
si nc'est iscucuau in funtana ◊ issu fut imbecendi e iscucuendisí
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
faire écouler le trop plein,
vider
Inglese
to fill,
to take over flowing off
Spagnolo
desmochar,
descolmar
Italiano
scolmare
Tedesco
abstreichen.
iscucuzàre , vrb: iscuguzare,
iscuzicare Definizione
tròchere o trantzire s'ammontu o calesisiat cosa chi ndhe carràgiat un'àtera; fintzes iscobèrrere cosa chi no s'ischiat
Sinonimi e contrari
immantare,
iscugudhai,
isfianzare,
ispannuliare,
scavannai
| ctr.
ammantai,
carragliare,
iscumpannare
Frasi
no t'iscuguzes ca est faghindhe fritu ◊ su colore de sa pedhe pariat prus iscuru de su grogore de s'arbéschia chi iscuzicabat sas pedulias chi ammorgodhabant sa domo
2.
in istiu amus iscuguzadu sa domo pro fàghere sa cabertura noa ◊ iscuguza sa padedha e bètache sos macarrones!
3.
lu teniant unu mese in s'ispidale e chentza pòdere iscuguzare ite teniat
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
découvrir,
se découvrir
Inglese
to uncover,
to throw off one's clothes
Spagnolo
destapar
Italiano
scoprire,
scoprirsi
Tedesco
abdecken,
sich entblößen.
iscugiàre , vrb: iscujare,
iscusai,
iscusare,
iscuxare,
scusai Definizione
dimandhare o pedire iscusa, cricare de si fàere perdonare calecuna cosa male fata, una farta, fintzes acetare s'iscusa de s'àteru
Sinonimi e contrari
cumpadèssere,
discusai
Frasi
ti pedo iscúgia pro àere tardadu a t'imbiare sa poesia ◊ iscuja si no ti apo cuntentadu ◊ si custas sunt pro te ignagnarias, iscuja! ◊ m'iscuxo ca faedho male su saldu ◊ iscuxade si como lègio, ca no ammento ite depo nàrrere!
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
excuser
Inglese
to excuse
Spagnolo
disculparse,
disculpar
Italiano
scusare
Tedesco
entschuldigen.
iscugudhài , vrb: scugudhai Definizione
tròchere su cugudhu; coment'e pigare e bogare su cugudhu, apèrrere, essire, foedhandho de erbas chi faent s'ispiga; bogare sa castàngia de su corgiolu ispinosu
Sinonimi e contrari
essire,
iscucuzare,
ispartai
| ctr.
incucutare,
incugudhai
Frasi
si nd'arruit sa folla de unu frori, no pràngias: àterus froris ant a iscugudhai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
éclore
Inglese
to bloom
Spagnolo
abrirse,
desabotonarse
Italiano
sbocciare
Tedesco
aufblühen.
iscuidàre 1 , vrb: scuidai Definizione
giare cropos de cuidu
Sinonimi e contrari
incuidare,
iscubidalare
Frasi
tra frades no s'iscuidant pari pari ◊ iscuidendhe e a cumbata che lu cravo in su puntu giustu pro iscultare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
donner des coups de coudes
Inglese
to elbow
Spagnolo
codear
Italiano
sgomitare
Tedesco
mit dem Ellbogen stoßen.
isculiàre , vrb Definizione
camminare faendho ballare is nàdigas, mòvere, iscutulare / andhare iscúlia iscúlia = andai cerri cerri, a s'innàiga innàiga, sedatendhe sas nàdigas
Sinonimi e contrari
inculiare,
isprusciare
Frasi
est ponenne paja de passos pro che isculiare cussos mermos chene sàmbene (M.Dui)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se dandiner
Inglese
to walk with a wiggle
Spagnolo
contonearse
Italiano
sculettare
Tedesco
sich in den Hüften wiegen.
isculimmerdàre , vrb: isculummerdare,
sculumerdai Definizione
isconciare prus che àteru una sociedade (de pastores, de isposos, de àteru); isconciare betandho totu a tréulu
Sinonimi e contrari
isconciare,
isculai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
bouleverser,
mettre sens dessus dessous
Inglese
to upset
Spagnolo
frustrar,
malograr
Italiano
scombinare,
méttere sottosópra
Tedesco
durcheinanderbringen.
isculivitàre , vrb Definizione
pigare a isculivitas
Sinonimi e contrari
aculaciai,
annadiai,
innadiai
Frasi
fachiat su cabadhu isculivitàndhesi a duas manos e currendhe chin sos sonazos a gràdhara ligaos a trucu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fesser
Inglese
to spank
Spagnolo
pegar en el culo
Italiano
sculacciare
Tedesco
den Hintern versohlen.
isculpài, isculpàre , vrb: iscurpare Definizione
connòschere o nàrrere chi unu no tenet neghe, iscabbúllere a unu de una curpa, difèndhere assigurandho de èssere chentza curpa (a propósitu de calecuna acusa)
Sinonimi e contrari
discurpai
| ctr.
incrupai
Traduzioni
Francese
disculper
Inglese
to exculpate
Spagnolo
exculpar
Italiano
scolpare
Tedesco
entschuldigen.
isculuzonàre , vrb: iscuruzonare Definizione
cricare, istare cricandho is cugigones, in is cugigones
Sinonimi e contrari
fodichinare,
iscrucuzonare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fouiller dans les débarras
Inglese
to search high and low
Spagnolo
rebuscar en los rincones
Italiano
frugare nei cantùcci,
nei ripostìgli
Tedesco
kramen.
iscumbaràre , vrb: iscumberare,
iscumbuai,
iscumerare Definizione
pesare a cumburadas, a craches, inartare is cúmburos crachidandho; segare, guastare is cúmburos
Sinonimi e contrari
acumerare,
calchedhare,
calchidare,
cumerare
/
illumbai
Frasi
su cadhitu si lasseit carrigare ma apustis si deit a iscumbarare ◊ comente l'ant dassadu andhare at iscumeradu e foighinadu che cadhu ◊ su muenti mi at iscumbuau
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
éreinter
Inglese
to buck
Spagnolo
derrengar,
deslomar
Italiano
sgroppare
Tedesco
buckeln.
iscumbatàre , vrb Definizione
provare a bíere comente est una cosa o una chistione, unu cumportamentu, unu fatu, un'efetu, pònnere apare duas cosas (o personas), o una cosa cun calecuna misura, po pòdere ischire cun precisione sa mannària, sa calidade o àteru
Sinonimi e contrari
aparinare,
cumproare,
ispalimentare,
istabbilire
Frasi
so betzu e apo iscumbatadu comente est sa cosa ◊ piús de unu l'at iscumbatadu ite pessone est isse! ◊ at iscumbatadu cantu leat su labiolu ◊ totu s'istúdiu andhat iscumbatadu cun sa vida de sa zente nostra (N.Fois)◊ segundhu su chi li apo iscumbatadu, fémina che a issa no che ndhe at àtera ◊ cussu late, si lu faghes a casu, addaghi l'iscumbatas rendhet pagu ◊ custu sabone est su menzus chi apo iscumbatadu ◊ babbu est iscumbatendhe s'arzola ◊ cust'òpera si podet iscumbatare cun su menzus monumentu de tzitade
Traduzioni
Francese
vérifier,
comparer
Inglese
to verify,
to compare
Spagnolo
comprobar,
verificar
Italiano
verificare,
confrontare,
constatare
Tedesco
prüfen,
vergleichen,
feststellen.
iscumbesciàre, iscumbessàre , vrb: scumbessai Definizione
fàere o essire coment'e cumbessu, illumbau, cun sa camba móvia; bogare de pare
Sinonimi e contrari
illumbare
/
isconsiminzare
2.
sa màchina fit betza, giughiat prus ruinzu chi no lamiera, tota iscordigliolada e iscumbessada
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
disloquer les hanches
Inglese
to cripple
Spagnolo
derrengar,
deslomar
Italiano
sciancare
Tedesco
hüftlahm machen.
iscumentàre , vrb Definizione
isconciare, betare apare (nau de màniga, èssere lasca, mòvere aintru de s'ogu de sa ferramenta)
Sinonimi e contrari
irfàchere,
isciasciai,
isconciare,
iscunsertare,
isordulare
| ctr.
cumentare
Frasi
sos coros cherent provaos e, candho benit, sa prova iscumentat cantu bi at ◊ irfriguraos in cada mermu, in cust’ísula nighedha che atramentu, iscumentant su rànchiu mutricore ◊ s'àinu chi t'iscumentet, a tie solu!
2.
seo andhau a su ferreri po mi fàere una pariga de cotzas po mi cumentare su marrone, ca dhu tenio totu iscumentau (M.Deiana)
Traduzioni
Francese
effarer,
disjoindre,
défaire
Inglese
to break up,
to destroy,
to dismay
Spagnolo
deshacer
Italiano
sgomentare,
sconnèttere,
disfare
Tedesco
erschüttern,
aus den Figen bringen,
zerstören.