A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

allicàre , vrb Definitzione pigare o tènnere a unu cun allicos, cun calecunu gustu, pigare gustu, pònnere abbitúdine a calecuna cosa chi praghet; pònnere apostu, arrangiare, contivigiare, tènnere contu Sinònimos e contràrios abbetuare, abesare, acomunai, acostumai, arranguai, imbisciare, ingustai / allichionare, ingolumare Frases sos pitzinnos tue los incantas e allicas cun méndhula e nintzola 2. su frutu de sa binza cheret allicadu! Tradutziones Frantzesu s'habituer, s'accoutumer Ingresu to get accostumed Ispagnolu acostumbrarse Italianu avvezzarsi, assuefarsi Tedescu sich gewöhnen.

allichidía , nf Sinònimos e contràrios addirida, illempiada, illertida, innetiada | ctr. imbrutada Ètimu srd.

allichidídu , pps, agt: allichidiu, allichiriu Definitzione de allichidiri Sinònimos e contràrios bellu, netu, remonidu, tramudau | ctr. brutu, iscussertu 2. est passau unu totu allichidiu in bistiri de festa ◊ tenit sa domu sempri allichiria e bèni cuncordada ◊ biendhe sos istranzos, s'isprúgherat sos pedes e gai allichidiu dimandhat ite cherent ◊ at arretziu su sennore in d-una sala totu bene allighidia ◊ a ómini de campu no dhi abarrat logu allichiriu Tradutziones Frantzesu ordonné, propre Ingresu tidy, clean Ispagnolu ordenado Italianu ordinato, pulito Tedescu in Ordnung, sauber.

allichidíe , vrb: allichidire, allichidiri, allichiriri, allighidire, lichidiri Definitzione muntènnere límpiu, pònnere apostu su logu, sa domo; rfl. cambiare bestimentu, pònnere bestimentu límpiu, bellu, mudare; a logos dhu narant de sa fémina chi faet su fedu Sinònimos e contràrios addirire 1, arremonire, assetiai, cuncordai, illichidire, iserrinire / tramudai / iglierare, insinnigare, iscendiai | ctr. acadhotzai, imbratare Maneras de nàrrere csn: allichidire sos contos = fàere is contos; allichidíresi de calicuna cosa = pònnere apostu, lassare apostu sa cosa Frases nosu innòi nci seus po isfrigociai, mundai e allichidiri su logu ◊ benit, prandit, allichidit su logu e si ndi andat ◊ dèu allichidu e tui tréuas! 2. sa bròscia si dha poniant is féminas in pithu de su pannu de petus ◊ allichidint su letu cun is mantas prus bellas po erriciri is istràngius 3. sa fémina mia si est allichidia, at tentu unu maschixedhu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu nettoyer Ingresu to tidy up, to clear Ispagnolu arreglar, ordenar Italianu assettare, far pulizìa Tedescu aufräumen.

allichidiméntu , nm Definitzione totu su chi si faet po pònnere in assentu o mantènnere límpiu su logu, sa domo, sa persona Sinònimos e contràrios allichidóngiu, innetadura, rimoninzu Frases fatu s'allichidimentu in domu, is féminas funt essias cun is pipius Ètimu srd.

allichidíre, allichidíri allichidíe

allichidíu allichidídu

allichidóngiu , nm Sinònimos e contràrios allichidimentu, allichiru, innetadura, rimoninzu Frases s'allichidóngiu de sa domu si fait a Pascamanna Ètimu srd.

allichídu , agt: lichidu Definitzione dhu narant sèmpere po nàrrere chi unu est própriu male postu, malibigau, istat male: za ses allichidu, fizu meu!… = ses brutu chi no faghet a ti abbaidare, ses totu istropiadu, ses totu malegontzu, débbile meda, no ses bonu a nudha, e gai Sinònimos e contràrios malacónciu, malibigau Ètimu srd.

allichinídu , agt Sinònimos e contràrios afrodhiosu, apedhiosu, pistichinzosu, spedhiosu, unigosu.

allichionaméntu , nm Definitzione allicamentu, su allichionare Ètimu srd.

allichionàre , vrb Definitzione pigare gustu, pònnere abbitúdine a calecuna cosa chi praghet Sinònimos e contràrios abbetuare, abesare, acomunai, acostumai, arranguai, imbisciare, ingustai / allicare, ingolumare Frases si fit allichionau a bidha e de andhare a campu no ndhe cheriat intèndhere (G.Piga)◊ sos pitzinnos allichionaos a su monte ghirabant a bidha ma no bidiant s'ora de dare borta Tradutziones Frantzesu accoutumer Ingresu to accustom Ispagnolu acostumbrar Italianu assuefare Tedescu gewöhnen.

allichionàu , pps, agt Definitzione de allichionare 2. fit un'ómine imbeléschiu e allichionau a su binu biancu.

allichíre , vrb Definitzione pònnere apostu, bene, limpiare; nau in cobertantza, imbrutare, pònnere male, guastare / a. su procu = acontzare, segare e cufetare, salire, arranzare totu sas partes comente si depent costoire Sinònimos e contràrios illitire / afrogongiai, azinare, inchirrire, manuire, mitujire 2. za l'allichit su logu, custu bentu fritu: totu guastat! ◊ za mi l'allichis su logu cun cussas iscarpas brutas!…◊ gosi deo no apo mai pasu: mi l'allichint sa pala e su codhu!… Ètimu srd.

allichiríri allichidíe

allichiríu allichidídu

allichíru , nm Definitzione su allichidiri Sinònimos e contràrios allichidimentu, allichidóngiu, remonimentu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu nettoyage, rangement Ingresu cleaning, good order Ispagnolu limpieza, aseo Italianu pulizìa, assètto Tedescu Sauberkeit, Ordnung.

allícu , nm Definitzione genia de ispédhiu, cosa chi praghet, chi si disígiat; fintzes badàngiu, profitu Sinònimos e contràrios desizu / ingàgiu Frases sos ricones ant allicu de crèschere sa fortuna (A.Paba)◊ mastru Bainzu aiat postu allicu a sas Musas ◊ a sos pulíticos nostros lis piaghet s'aligarza furistera: e ite allicu, s'insoro! ◊ no at allicu de peruna cosa 2. padronos anturzos mi betant ossos ispulpados pro allicu ◊ domo, parentes, totu olvidaiat chie li faghiat cuss'allicu ◊ de su dinari chi at fatu no ndhe tenet perunu allicu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu goût, attrait Ingresu taste, lure Ispagnolu gusto Italianu gusto, allettaménto, adescaménto Tedescu Lust, Anlockung.

allicuterài , vrb Definitzione istare alleghetandho de s'unu e de s'àteru deasi chentza cabu, tanti po foedhare de ccn. Sinònimos e contràrios contularjare, crastulai, licutai, pidanciulai, piscinargiai, spisciulari.

allidigoràda , nf Definitzione marcu druchesau de pistadura Sinònimos e contràrios allidigoramentu Ètimu srd.