A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

delúdiu , pps, agt Definitzione de delúdere; chi si ndh'est bistu male de calecuna cosa o de ccn. chi creiat chi promitiat bene.

delusiòne, delusiòni , nf Definitzione sentimentu chi si provat candho unu no tenet su chi boliat, creiat o ibertaiat Sinònimos e contràrios ingabbu Tradutziones Frantzesu déception Ingresu disillusion Ispagnolu desilusión, decepción Italianu delusióne Tedescu Enttäuschung.

dèma , nf: atema, demma, tema Definitzione maladia chi tirat a longas, aintru de sa carena e mancu bene connota, fintzes arremadiu, pecu Sinònimos e contràrios antzulia, ciaca, indema, insemia, témiu, tzemia / defeta, peca 1 2. mi dolet a mortóriu unu prumone, no potzo mancu respirae pro sa dema 3. sa dema cosa sua est chi est mandroni Tradutziones Frantzesu misère, maladie Ingresu ailment Ispagnolu enfermedad Italianu magagna, malattìa crònica Tedescu Gebrechen.

demadíu , agt Definitzione chi est demau, malàidu, chi tenet neghe a sa salude Sinònimos e contràrios demmu, indemadu | ctr. sanu.

demàdu , pps, agt: addemmau, demau Definitzione de demare; chi at ingortu dema, maladia, mancari no s’iscat bene ite (podet èssere fintzes arremadiu): si narat de animales magangiaos e malesanos; nau de gente, de salude difetosa, fintzes chi est pagu giustu de conca o, nau de cosa, chi tenet difetu Sinònimos e contràrios demmu, indemau, tunconidu / macu, scimpri | ctr. líaru, sanu Frases seo totu demau: giugo sas nares che unu grifone (T.Cau) 2. mamma tua est morta picinna, singiale chi fiat demada ◊ custa dente est demada, bogannedha!◊ demada no ti fusti dépia coxuare! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu malsain, maladif Ingresu sickly Ispagnolu malsano, enfermizo Italianu malsano, malatìccio Tedescu kränklich.

demadúra , nf Definitzione dema, maladia, ma fintzes guronedhu, ferta Ètimu srd.

demaniàle , agt: domaniale, domaniali Definitzione chi pertocat o apartenet a su demàniu, chi est propiedade de s'istadu.

demàniu , nm: domàniu Definitzione propiedade púbblica de s'istadu Frases su mare est totu demàniu ◊ custas tancas unu tempus fint de su domàniu Tradutziones Frantzesu domaine de l'Etat Ingresu state property Ispagnolu propriedad del estado Italianu demànio Tedescu Domäne, Staatsbesitz.

demàre , vrb: addemare Definitzione ingòllere tema, maladia, fàere dannu a sa salude Sinònimos e contràrios ammagagnare, ammaladiai, apuntorai, ilmaladiare, inciacai, tunconire | ctr. sanai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu attraper une maladie Ingresu to get an illness Ispagnolu enfermar Italianu prèndere una malattìa Tedescu erkranken.

demasía , nf Definitzione cosa de prus, chi no dhue serbit, chi est tropu, fintzes in su sensu chi no torrat cun sa beridade Sinònimos e contràrios subélciu, subraprusu | ctr. mancàssia Frases in cussas peràulas bi agato demasia meda Ètimu ctl. demasía Tradutziones Frantzesu superfluité, excès Ingresu excess Ispagnolu demasía Italianu superfluità, eccèsso Tedescu Übertriebenheit, Übermaß.

demasiàdu , pps, agt Definitzione de demasiare; chi est prus de su chi serbit, chi sobrat, tropu Sinònimos e contràrios soberante, subélciu, subraprusu, tropu | ctr. mancante Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu excédant, excessif, surabondant Ingresu exceeding, excessive, overabundant Ispagnolu demasiado Italianu eccedènte, eccessivo, sovrabbondante Tedescu übertrieben, übermäßig.

demasiàre , vrb Definitzione essire de is límites, fàere prus de su chi dhue bolet Sinònimos e contràrios birare, cabulare, soberare | ctr. mancai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu dépasser Ingresu to exceed Ispagnolu excederse Italianu eccèdere Tedescu übersteigen.

demàu demàdu

demèda , avb Definitzione de tempus, de ora meda, de meda tempus a custa parte Sinònimos e contràrios daora Frases demeda est chi l'aimus acontzu cussu traste… torra segadu est! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu il y a beaucoup de temps Ingresu a long time ago Ispagnolu desde mucho Italianu da mólto tèmpo fa Tedescu längst, seit langer Zeit.

demerèssere , vrb: desmerèsciri, dimeresci, dismeresci Definitzione pèrdere su méritu, is méritos Sinònimos e contràrios | ctr. manesci, medèsciri Ètimu spn. desmerecer.

deméritu , nm Definitzione su contràriu de su méritu, cosa chi benit cunsiderada male, coment'e una curpa.

demezàna, demigiàna damijàna

demínos , avb Definitzione a deminos chi, de…= a tretu chi, a puntu de…, a tales chi… Frases sas cosas si sunt cumplicadas a deminos chi faghias fadiga a ndhe tostare sos zóculos ◊ at lassadu acurtziare su trau a deminos chi li fit isvrixendhe sos caltzones cun sa punta de sos corros (S.Patatu).

demizàna damijàna

dèmma , nf Definitzione maladia de is brebès: sa demma est un’animaledhu, arrana, a forma de fògia de crecu de sa mannària de su podhighedhu de unu piciochedhu, e si agatat in su figau Sinònimos e contràrios dema / abbarbuladura, abbavera, aranas, bivera, verusímini Frases sa demma est maladia chi is brebès ne pigant paschenno in logu paludosu (L.Mameli) Terminologia iscientìfica mld.