A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

folladúnda , nf Terminologia iscientìfica rba, Lamium amplexicaule Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu lamier amplexicaule Ingresu henbit deadnettle Ispagnolu conejitos, gallitos Italianu èrba ruota Tedescu Stängelumfassende Taubnessel.

follaèra , nf Definitzione genia de linna chi faet a cannàile longu e fintzes grussu chi betat coment'e arraighinedhas inue tocat passandho e po cussu che artzat apitzu de is matas e si dhis imbodhigat a istrintu, totu, o fintzes in is muros Sinònimos e contràrios arrampicatòglia, auera, candhelalzu, eda 1, èdera, èdola, èlere, èllera, eravera, folladedha / cdh.grédhula Terminologia iscientìfica mt, Hedera helix Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu lierre Ingresu ivy Ispagnolu hiedra Italianu édera Tedescu Efeu, Immergrün.

follaeraggràssa , nf Definitzione genia de erba grassa chi si che artzat a in artu che a sa edra Sinònimos e contràrios ederaggrassa Terminologia iscientìfica rba, Senecio angulatus.

follàgiu , nm: follarxu Definitzione totu is fògias; trebballu fatu a fògias Sinònimos e contràrios fogiàmene, fozasina.

follàmini fogiàmene

follaorigúda , nf Definitzione genia de erba nada de pipas o pilledha de pastori po sa forma de su frore (a bisura de tubbitu a ispertiadas cun sa punta incrubada a cugutu, e origa de lèpuri po sa forma de sa fògia: unu e àtera essint de paris terra Sinònimos e contràrios catedhina 1, uricredha Terminologia iscientìfica rba, Arisarum vulgare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu gouet à capuchon Ingresu friar's cowl Ispagnolu candilillos, frailillos Italianu arisaro Tedescu gemeiner Krummstab.

follarèdha folladèdha

follàrxu follàgiu

fòllas , nf Sinònimos e contràrios aspidista Terminologia iscientìfica frs, Aspidistra elatior.

follaspartòsa , nf Definitzione feruledha de coloras, folla de Santu Nicolau, genia de feurra a fògias largas meda (ispratas): su frore, biancu, assimbígiat a su de sa pistinaga areste, ma est a bombè Sinònimos e contràrios ferulamàscrina, feruloni, feurratzu, tumbaruvémina Terminologia iscientìfica rba, Magydaris pastinacea Ètimu srd.

follesprèni , nf Definitzione duas calidades de erba tenent custu númene: una genia de fílighe o erbalíngua, e un'àgave o erba de isprene Terminologia iscientìfica rba, Phyllitis scolopendrium, Agave americana Ètimu srd.

folliòpus , nf Definitzione folla de opus, erva ’e dentes, genia de erba chi cuntenet dormitóriu, bona po meighina Sinònimos e contràrios mutúturu, nasturru, sutzameli Frases unu bàngiu de folliopus e narbedha… e su bratzu miu torrat forti che ferru! Terminologia iscientìfica rbc, Hyoscyamus albus.

follíta , nf Definitzione min. de folla; a logos, una calidade de pane, fatu cun arrescotu Sinònimos e contràrios follixedha.

follitài , vrb Sinònimos e contràrios fozire, ifogire, infollitai | ctr. irfozire Ètimu srd.

follixèdha , nf: fozichedha Definitzione min. de folla, fògia pitica Sinònimos e contràrios follita.

follósu , agt: fozosu Definitzione chi giughet fògia meda, chi est càrrigu de fògia, nau de cambu, de mata Sinònimos e contràrios acasaladu, afrunzadu, comosu, fogidu, fogiudu, infolliu, ratudu Ètimu ltn. foliosus Tradutziones Frantzesu feuillu Ingresu leafy Ispagnolu frondoso Italianu frondóso Tedescu dichtbelaubt.

fóllu fógiu

follúdu fallúdu

fòlma , nf, prep: forma, fromma Definitzione is línias, is oros chi giaent assimbígiu distintu a totu is cosas, ma fintzes su chi bastat po giare una bisura a calecuna cosa; genia de aina o istrégiu chi si ponet a segare o a fàere cosa sèmpere oguale (es. pasta, biscotos, pabassinos); trastu po mantènnere firma calecuna cosa a manera de pigare una bisura o mannària diferente; coment'e prep. si narat po istabbilire unu límite / forma chi… = apenas chi…, comente…, a manu a manu chi… Sinònimos e contràrios figura, modellu, mógliu / cufromma Frases custa poesia est posta in forma de chistionu ◊ cussa picioca portat is formas e sa caminada de una bagadia ◊ su tziu est ispinghendhe unu carredhu a forma de casseta 2. su mastru ponet in fromma sas iscarpas ◊ nci funt is formas po fai figuras de terra o de ghísciu 3. atendiai su pei forma su lentzolu ◊ forma su stampu su babballoti ◊ fromm'a s'intentu meu mi recreo (Piras)◊ mi ant arrestau, ma fio ispetandhe de dha finire forma s'innotzéntzia ◊ forma a s'ispesa depiat èssere su balanzu! 4. cumentzant illuegus a si fai burlas de issu forma chi si funt sétzius ◊ s’est cuau in s’ortu a fosili parau po isparai su furoni forma chi s'iat a èssiri pesau in su muru ◊ in domu seu pagu trancuilla, forma ca imbèciu crescit su dolori (G.Zedda) Sambenados e Provèrbios smb: Forma Terminologia iscientìfica ans Ètimu ltn. forma Tradutziones Frantzesu forme, moule Ingresu mould Ispagnolu forma, molde Italianu fórma, stampo Tedescu Form.

folmàre , vrb: formai, formare, frommare Definitzione trebballare unu materiale a manera de dhi giare s'assimbígiu de calecuna cosa, de dhu fàere a cosa chi serbit e comente si bolet, de dhi giare sa forma chi si bolet; cambiare una cosa a manera de pàrrere o de essire un'àtera, diferente, nau fintzes in su sensu de educare, imparare, ammaistrare Sinònimos e contràrios fàchere, forgiai, furriai Frases siat beneitu e laudadu chie chelos e mundhos at formadu! ◊ esprimit a Noè su pentimentu pro àere isse s'ómine formadu ◊ totus po tui funt is pentzamentus chi formu! ◊ pioet subr'a issos dogni gràscia chi Deus at formadu (P.Mossa) 2. su massàgiu candho fut passendhe su santu no si at bogadu su capedhu e assora issu cun sos boes si sunt frommados a crastos Tradutziones Frantzesu former Ingresu to form Ispagnolu formar, moldear Italianu formare, creare Tedescu formen, bilden.