A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

fianchíle , nm: franchile Definitzione sa parte apresu a sa bentre de is fiancos de un'animale, sa petza de su matessi tretu Sinònimos e contràrios fiancale, fianchéglia Frases pedhe chene fianchile no bi ndh'at Terminologia iscientìfica crn Ètimu srd.

fianciaròi , nm: fiantzadore Definitzione chi o chie ponet o giaet cosa, faet fiantza, po seguresa de un'àteru Sinònimos e contràrios fiantzeri Tradutziones Frantzesu garant Ingresu guarantor Ispagnolu fiador Italianu garante Tedescu Bürge, Garant.

fiàncu , nm Definitzione parte e àtera a bandha contrària in sensu destra/manca de una cosa, de un'animale, de una persona, mescamente su tretu acanta a bentre, de is lumbos in susu Sinònimos e contràrios coltazu, igiarile Maneras de nàrrere csn: giúghere fiancos = èssiri grassu; giúghere o chèrrere fiancos = tènniri coràgiu, fortza, passiéntzia meda; pònnere fiancos = ingrassai; èssere, istare a f., a fiancos de… = a costazu, acanta a… Frases dèu ti nau chi ei a crepu de fiancus! ◊ fit crependhe in fiancos de su risu chi si at fatu ◊ za ndhe giughet, de fiancos, cussa fémina: rassa che porcu est! ◊ sa robba rassa ponet fiancos ◊ za si los at prenos sos fiancos, sa robba, in cussa bell'erba!…◊ s'animale mascadu si paret a fiancos 2. Antoni at giutu fiancos, sinono bi ndh'aiat de s'ispèrdere! (G.Ruju)◊ bi cheret fiancos pro suportare a tie! 3. comente ant a istare a fiancos suo? Terminologia iscientìfica crn Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu côté, hanche, flanc Ingresu side, hip Ispagnolu costado, lado Italianu fianco Tedescu Seite, Weiche, Flanke, Hüfte.

fiànda , nf: vianda Definitzione una genia de macarrones, ma fintzes su brodu de sa petza fatu cun minestra / calidades de f. po minestra: frégula, findeus, tagliarinus, andarinus, pisus, gintillas, pibiredhus Sinònimos e contràrios bidandha, macarrone, pasta Terminologia iscientìfica mng Ètimu itl.l. vianda.

fiandéri , nm: vianderi Definitzione maistu chi faet sa fianda Sinònimos e contràrios findeàgiu Terminologia iscientìfica prf Ètimu srd.

fiànscia, fiànsa, fiàntza , nf: afiantza, fiàntzia, fiassa, firància, viansa Definitzione seguresa, cosa chi si ponet o chi si giaet po seguresa de un'àteru; fintzes crétida, fide, mescamente in Deus / fai fiantza a unu = dare seguresa in parte sua; fai firància cun… = fidàresi de… (itl. fare affidaménto su…) Sinònimos e contràrios fidantza, pagaria, seguresa / fide Frases si no mi faghet fiànscia vostè, su dutore no mi curat ◊ mi at fatu fiàntzia in sa banca pro unu préstidu ◊ no fatzas mai fiantza a is amigus! ◊ semus suzetos a rúghere in pedes issoro pro fiantza de carchi préstidu de banca ◊ tziu Predu fit torrandhe préstidos de banca picaos chin sa fiàntzia de sas tancas 2. nois amos fiànscia in Deus ◊ cun cussu no c'est de fai firància Ètimu spn., ctl. fiança Tradutziones Frantzesu caution, fidéjussion, garantie Ingresu guarantee, bail Ispagnolu fianza Italianu cauzióne, fideiussióne, mallevadorìa, garanzìa, avallo Tedescu Bürgschaft, Kaution, Garantie.

fiantzadòre fianciaròi

fiantzadúra , nf Definitzione su fiantzare Ètimu srd.

fiantzài, fiantzàre , vrb: afiantzai* Definitzione fàere fidantza, fintzes tènnere fiantza, isperu bonu Sinònimos e contràrios afidanzare, assegurai, galentire / cunfiai 2. fiantzendi in sa bona sorti est lómpiu a su logu nomau (E.Sanna/M.B.Lai).

fiantzéri , agt, nm Definitzione chi o chie ponet o giaet cosa, faet fiantza, po seguresa de un'àteru Sinònimos e contràrios fianciaroi Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fidéjusseur, garant Ingresu guarantor Ispagnolu fiador Italianu fideiussóre, garante Tedescu bürgend, garantierend, Bürge, Garant.

fiàntzia fiànscia

fiantzósu , agt Sinònimos e contràrios afideadu, animosu, isperanciosu, iperansciadu | ctr. isarcadu, scunfiantzosu Ètimu srd.

fiànzu , nm: afiagnu* Sinònimos e contràrios abbrantzu, acotu, apógiu, cucuzura, impràssidu.

fiàra , nf Definitzione fogu tenendho, sa fràmula chi faet; in cobertantza, genia de sentidu chi si provat in s'ànimu Sinònimos e contràrios fiaca 1, fiama, pampa Frases sa fiara si est pesada a cadharida ◊ custa est sa lughe de sa fiara ◊ mariposa ch'inghírias sa fiara, fue dae sa candhela! ◊ apenas abbasciaiat sa fiara si poniant a brincare su fogarone 2. fisti su sole chi in sa povertade isparghiat fiaras de calore ◊ cantas fiaras dae coro tou!…◊ est sempre atzesa sa fiara de s'amore ◊ custos sunt sónnios cun fiara de mezoru Ètimu itl. fiara Tradutziones Frantzesu flamme Ingresu flame Ispagnolu llama Italianu fiamma Tedescu Flamme.

fiàrgiu, fiàrzu , nm: freàgiu, freàgliu, frealzu, freàrgiu, frearju, frearzu, freaxu, freazu, frebarju, frevàrgiu, frevarju, friàrgiu, friaxu Definitzione su de duos meses de s'annu, e su prus curtzu puru, cunsiderau fartzu ca totinduna chi paret tempus bonu càmbiat in malu Sinònimos e contràrios brearju / ttrs. fribàgiu Maneras de nàrrere csn: durare che su sole de frearzu = paghitzedhu; friaxu in faci in faci = nadu de unu, chi un'iscuta est goi un'iscuta est gai e no bi at de si fidare, fartzu o de pagu frimmesa che a frearzu etotu Frases de donniasantu a ghennàrgiu fut s’aríngiu, de freàgiu a abrile su marríngiu e in maju fut s’illimpióngiu ◊ su mundhu est gai, falsu che frealzu ◊ fateit un'iscanzadedha de risu chi dureit che su sole de frealzu ◊ est a duas caras che frealzu ◊ su binti bàtero de su mese de freàrgiu mi dh'ant mannau a nàrrere Sambenados e Provèrbios smb: Friargiu Terminologia iscientìfica tpc Ètimu ltn. febrarius Tradutziones Frantzesu février Ingresu February Ispagnolu febrero Italianu febbràio Tedescu Februar.

fiaschèra , nf: fraschera Definitzione genia de frascu po abba Sinònimos e contràrios fiascu Frases zughiat sa fraschera prena andhendhe a triballare ◊ regollet sa fraschera, sa bértula e si ndhe andhat ◊ mi at lassau unu cantu de chivarzu e una fraschera de abba Terminologia iscientìfica stz Ètimu srd.

fiàscu , nm: fràsciu, frascu Definitzione istrégiu de terra, che unu carradedhu piticu, po pònnere abba, cun buca che a is brocas e duas asas in mesania; butillione de imbidru bestiu cun pertighitedhas fines o àteru Sinònimos e contràrios brochitolu, fiaschera Maneras de nàrrere csn: cuare su frascu in mala mata = andai mali (de ccn. cosa), apicai mali is crais; atuaisí su frascu = bufai a bruncu, bufare dae su frascu etotu; èssere o agatàresi che frascu chen'abba = male, chentza gana nudha in pidinu pro carchi cosa Frases tengu su frascu cun s'àcua frisca ◊ in tupa mala che as postu su frascu: no ti dao mancu sodhu, si chircas dinari a mie! 2. mai si fut agatada deasi in pistighíngiu e s'intendhiat buida che unu frascu chena abba Sambenados e Provèrbios prb: isposai fémina no cannota est a bufai àcua a frascu ◊ fiascu malu no si segat impresse Terminologia iscientìfica stz Ètimu itl. fiasco.

fiàscu 1 , nm Definitzione nughe de s’orroda, inue intrat su fusu de su carru e de ue is ràgios andhant a su cricu Sinònimos e contràrios butu, maltàgiu.

fiàssa fiànscia

fíast , bvrb Definitzione boghe (2ˆ p. indic. imp.) de su verbu èssiri (= fis) e de su verbu fai (= faghias): parias mortu poita no fiast perunu motu = faghias; no mi ant nau aundi fiast andau = fis andhadu; gai etotu fiat (= fit e faghiat) e fiant (= fint e faghiant) Frases fiat comenti iat fatu, candu si fiat agatau campaniau, a nc'istupai de sa fentana po si podi libberai ◊ nci fiant cudhas piscinas chi si fiant a ghiàciu.