Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

arràlla , nf Definitzione chistionu, prus che àteru chentza cabu Sinònimos e contràrios argiolu 1, badàcia, bataralla, ciaciarra, ciàvana, prafata Frases s'arralla manna est iscopiada sa die chi su frade los at acataos a pretu ◊ teniat pagu ganas de fai arrallas ◊ innui at arralla at genti Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu bavardages Ingresu gossip Ispagnolu habladuría, charla Italianu mormorazióne, ciarla Tedescu Murmeln, Gerede.

arrallài , vrb: arralliare Definitzione nàrrere, foedhare, istare a chistionu, naendho no sèmpere e ne pruschetotu cosas de giudu; su si foedhare apare in su sensu de àere tratamentu, èssere in bonas Sinònimos e contràrios faedhare / argiolae, arremonae, badaciare, badulare, ciaramedhare, friganzare, paraletare, tragagiai, tzarritare Frases at bufau tropu e no est arrallendi in sentzu ◊ ita megas de arrallai? ◊ dèu arrallu e mi fatzu cumprendi ◊ as fatu arrallai totu su mundu, a ti cojai cun cussu! ◊ est in pratza po arrallai cun sa genti ◊ cussu no iscít arrallai ne in sardu e ne in italianu 2. is propietàrius cun pagu genti arrallànt Ètimu ctl. rallar Tradutziones Frantzesu jaser, murmurer Ingresu to gossip Ispagnolu charlar Italianu mormorare, ciarlare Tedescu murmeln, schwatzen.

badàcia , nf Definitzione su istare sèmpere foedhandho naendho isciolórios, cosas chentza cabu Sinònimos e contràrios argiolu 1, arralla, bataralla, ciaciarra, ciaramedha, tzàntzara Frases cun totu sa badàcia issoro, no sunt reséssidos a fàghere diventare sa tzitade neta e moderna Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu babillage Ingresu gossip Ispagnolu charla Italianu ciarla Tedescu Gewäsch.

bodhèta , nf Definitzione cosa chi si narat a s'afaiu, de s'unu e de s'àteru; una cambarada, chedha, unas cantu personas impare Sinònimos e contràrios colessu, contulàntzia, crítica, istrísina, licutu, limbizada, naravèglia, noedha, prillissu / cdh. budheu Frases ti dha faint, sa bodheta, chi dhu scit sa genti! 2. una bodheta de féminas iat pesau avolotu po nci bogari su segretàriu cumunali Tradutziones Frantzesu racontar Ingresu gossip Ispagnolu murmuración, habladuría Italianu dicerìa Tedescu Gerücht, Gerede.

ciafarétzu , nm Definitzione cosa fata male, a improdhu; chistionu a s'afaiu Sinònimos e contràrios abbaunzu, aciorodhu, alleghinzu, ammammungiadura, coredhu, impiastru / bodheta, contuliu, istrísina, naravèglia Ètimu ctl. safareig Tradutziones Frantzesu potin, commérage Ingresu gossip Ispagnolu chisme Italianu pettegolézzo Tedescu Klatsch.

contularjàre , vrb: contularzare Definitzione cricare contos, allegas, chistionos angenos, nàrrere bodhetas, criticare, alleghetare Sinònimos e contràrios afoghilare, allicuterai, crastulai, criticai, licutai, lollughinare, lorodhare, pidanciulai, piscinargiai, pistizonare, spisciulari, trobedhare 1, zudicare Frases cussa est fémina de cusséntzia e no istat contularjandhe peri sos fochiles ◊ sa bidha contularjat e bocat a pizu sas leredhas 2. istaiant abbandha, ne bidos e ne contularzados Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu cancaner, jaser Ingresu to gossip Ispagnolu cotillear, chismorrear Italianu pettegolare Tedescu schwatzen.

crastulài, crastulàre , vrb Definitzione istare naendho a s'afaiu de s'unu e de s'àteru cosas chi no dh'important, cricare is chistiones angenas Sinònimos e contràrios allicuterai, afoghilare, chiscuzare 1, contularjare, criticai, leuterare, lorodhare, naravegliare, pistizonare, zudicare Frases funt andaus a foras a pigai friscu e a crastulai! ◊ fimus restatos fenas a note crastulanne Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu potiner Ingresu to gossip Ispagnolu chismorrear, cotillear Italianu spettegolare Tedescu schwatzen.

cràstulu , agt, nm Definitzione chi o chie tenet s'abbitúdine de istare criticandho a s'unu e a s'àteru; nau de sa boghe, chi est arta, forte Sinònimos e contràrios alleghinzanu, bodheteri, colesseri, contulàgliu, crastuleri, fominzu, foxileri, liuteri, livitzanu, lorodhosu, novedharzu, piscinàrgiu / scrillitosu Frases fiat una fémina cràstula, sempri fuedhendi de is fatus allenus Terminologia iscientìfica ntl Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu cancanier, perçant, criard Ingresu gossip, tattler, strident Ispagnolu chismoso Italianu pettégolo, strìdulo Tedescu geschwätzig, Schwätzer, grell.

ditàda , nf Definitzione cosa, bodheta chi narant in giru peri su logu, nova; cossígiu de ccn. chi tenet autoridade / fàghere una cosa a d. de… = fai comenti at cuntzillau su… Sinònimos e contràrios bodheta, contulàntzia, istrísina / avelténtzia, incumandha, pertzetu Frases no bisonzat a crere a totu sas ditadas de sa bidha ◊ tia Ciòcia aiat batidu sa ditada e dai domo in domo in tota sa bidha esseit sa boghe (A.Langiu) 2. isse faghet totu a ditada de su cunfessore Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu racontar, conseil Ingresu dictate, gossip, councel Ispagnolu murmuración, consejo Italianu dicerìa, consìglio, dettame Tedescu Gerücht, Ratschlag, Vorschrift.

illimbaméntu , nm Definitzione totu su chi de malu e chentza arrexone si narat de s’àteru Sinònimos e contràrios aferritadura, aferritamentu, bodheta, tragàgiu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu médisance Ingresu gossip Ispagnolu maledicencia Italianu maldicènza Tedescu übles Gerede.

intzúgliu , nm, nf: inzulzu, inzúriu, inzurja, inzurju, inzurza Definitzione male chi si narat de s'àteru, fintzes acusa falsa, cosa chi si narat a unu a disonore, a befa, po dhu bogare in bregúngia e ofèndhere; a logos, inzurju est annomíngiu, ingiúliu Sinònimos e contràrios abbómbinu, bergugna, inzurjadura, menisprésiu, ofensa Frases no mi movent pro nudha sos inzulzos de tzertos nanos chi si crent zigantes (P.Casu)◊ bi at càntidos de inzúriu, de tzascu e de allerghia ◊ a fortza de intzúglios nche ghetant mancari a Zobbe! 2. sos ammentos li fint brinchendhe in conca, paris cun s'inzurza chi li aiant ghetadu sos cumpanzos ◊ cussu est inzurju chi dolet! ◊ Elias l'aiat bocau fora garrigándhelu de inzurja, e bochinándheli de non si torrare a acrarare a su cubile Tradutziones Frantzesu médisance, injure Ingresu gossip (malicious), affront Ispagnolu maledicencia, injuria Italianu maldicènza, ingiùria, contumèlia Tedescu übles Gerede, Beleidigung.

isbarabotàre , vrb: ispabarotare, ispaboratare, ispaparrotai, spaparotai Definitzione foedhare meda e chentza bisóngiu, tzerriare, foedhare a tzérrios, nàrrere cosa de is àteros Sinònimos e contràrios abbochinare, argiolae, arrallai, ciaramedhare, ciarrai, paraletare Frases cun gopai ita totu eis ispaparrotau? 2. "Bos ant gitu dae sa pira a sa mela, sezis andhados che su chiliru a s'abba" est una manera de faedhare in cobertànscia pro no ispaboratare, chena ofesa Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu crier Ingresu to yell, to gossip Ispagnolu vociferar Italianu vociare Tedescu schreien.

lorodhàre , vrb Definitzione istare a chistionu chentza cabu, naendho male de s'unu e de s'àteru; fintzes imbrutare Sinònimos e contràrios afoghilare, allicuterai, chiscuzare 1, contularjare, crastulai, criticai, lollughinare, pidanciulai, piscinargiai, zudicare Frases colant s'ora abbaidendhe a chie passat, lorodhendhe e ammentendhe cudhu tempus chi no torrat prus 2. mi fateit a bombitare s’ischifu pro sas cosas mias lorodhadas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu potiner Ingresu to gossip Ispagnolu chismorrear, cotillear Italianu spettegolare Tedescu klatschen.

narínzu , nm Definitzione cosa chi si narat, su nàrrere Sinònimos e contràrios chistionu, incionada, nada, naratia, naravèglia, nareju, naronzu Frases no sunt pessandhe a cussu narinzu de malas dirgràssias ◊ pustis de sas botassiones si sunt asseliaos sos narinzos Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu racontar Ingresu gossip Ispagnolu habladuría, chisme, rumor Italianu dicerìa Tedescu Gerücht, Ruf.

pidanciulài , vrb: piranciulai Definitzione istare sèmpere naendho dónnia cosa a s'unu e a s'àteru, fintzes cosas chi iant a istare méngius chentza dhas ischire, fintzes istare in giru chentza cabu Sinònimos e contràrios contularjare, crastulai, lendhare, lorodhare, piscinargiai, pistizonare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rapporter, moucharder Ingresu to gossip Ispagnolu charlar, cotillear Italianu svesciare, gironzolare Tedescu ausplaudern.

piscinargiài , vrb Definitzione istare foedhandho de s'unu e de s'àteru deasi chentza cabu, tanti po foedhare de ccn. Sinònimos e contràrios allicuterai, contularjare, crastulai, lorodhare, pidanciulai, pisigulare, pistizonare, spisciulari, trobedhare 1 Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu cancaner, bavarder Ingresu to gossip Ispagnolu chismorrear Italianu pettegolare Tedescu klatschen.

pisibísi 1 , nm Definitzione su foedhare chi si faet a boghe bàscia, agiummai a iscúsiu, nau pruscatotu in su sensu de bodheta Sinònimos e contràrios alleghinzu, chischisiada, contuliu, ispibisu, lollúghine, lolluine, pisighinzu, pispisu, visivisi Frases s'intendhet su pisibisi de sa zente ◊ sas notas de su Babbunostru e sa mímula de su Rosàriu aiant asseliau su pisibisi malinnu de cussos zuzes Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu chuchotement, commérages Ingresu whisper, gossip Ispagnolu bisbiseo, chisme, habladuría Italianu bisbìglio, pettegolézzo, mormorìo Tedescu Flüstern, Murmeln, Klatsch.

trísina , nf: istrísina*, tríxina Definitzione cosa, allega, chistione chi si narat o chi si cricat chentza importu Sinònimos e contràrios bodheta, naravèglia / alleca Frases cantas trísinas ti batint, a tie, a pes! ◊ no bisonzat a pesare orijas a sas trísinas de sa bidha! Tradutziones Frantzesu racontar Ingresu gossip Ispagnolu rumor, chisme Italianu dicerìa Tedescu Gerücht.