Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

medèsciri , vrb: merèschere, meresci, merèsciri, merèssere Definition fàere cosa a manera de ndh'àere o de ndhe pòdere àere calecunu prémiu, bàntidu, làude, praxere, o fintzes calecuna cosa de male (po curpa, neghe, farta) Synonyms e antonyms imminèssere, manesci, meressire, meritai | ctr. demerèssere, smerèsciri Sentences is malafatoris chi apuntant fogu no merescint de bivi in mesu de sa genti! ◊ bos rendho tantas gràscias, ma no cantas ndhe meressides ◊ medescint abbruxadas, custas línguas de fogu! ◊ po s'amori chi tenis e chi donas, in totu s'umanidadi chi onoras, alabàntzia merescis e rispetu ◊ sunt poesias chi ant meréschidu su prémiu Etymon spn., ctl. mereixer Translations French mériter English to deserve Spanish merecer Italian meritare German verdienen, eintragen.

mediài , vrb: ammediai 1, mediare 1, meriai, meriare, merijare, miriare Definition nau mescamente de su bestiàmene, passare is oras de sole prus forte, in istade, in su meriagru, istare in s'umbra Synonyms e antonyms acamai, meliagrare Sentences sas berbeghes fint meriendhe suta de sa nughe ◊ candho sa robba comintzat a meriare, comente imbudhighinat sole, che la trubbas a sa sedha, a suta de sos chercos ◊ una piga est mediandhe in d-unu ratu ◊ in s’ora prus cajente de sa die issu est merijandhe Scientific Terminology pst Etymon ltn. meridiare Translations French faire la méridienne, faire la sieste English to have a siesta, to stay in the shade Spanish sestear Italian meriggiare, stare all'ómbra German im Schatten Mittagsruhe halten.

mediài 1 , vrb Definition essire coment'e médios, pigaos a machiore, fora de sèi, pèrdere is sentidos Synonyms e antonyms irmedhighinare, ismemoriai Etymon srd. Translations French être hors de soi English to be beside oneself Spanish estar fuera de sí Italian èssere fuòri di sé German außer sich sein.

mediàre , vrb Definition essire o fàere méngius, prus bonu, agiustare, agatare rimédiu, nau fintzes in su sensu de cambiare in méngius su cumportamentu, is maneras de fàere Synonyms e antonyms abboniare, arranzare, megliorai, remediare | ctr. impeorai, pejorare Sentences chin cantu ghetamus apare, tota bida, no mediamus mai! ◊ su bisonzu ch'est andhau: semus mediandhe totus! ◊ pro mediare onzi male sezis pronta meighina ◊ in custa netzessidade no ischimus comente nos mediare! 2. su ditzu antigu narat gai: Mala ratza no médiat mai ◊ si s'errore podio mediare, Columba, de ti tènnere a muzere!…◊ so andhau abbissi la podio mediare Translations French s'améliorer, se corriger English to improve, to correct oneself Spanish mejorar, corregirse Italian migliorare, corrèggersi German verbessern (sich).

medicài , vrb: medicare, meicare, meigai, meigare Definition betare o pònnere meighina po curare o agiudare a sanare unu male, una maladia Synonyms e antonyms curai, meighinare Sentences meigaiat sa frúture pro no ndhe li tocare ◊ e sa bíngia meigada dh'as? Etymon ltn. medicare Translations French panser (une blessure), soigner (qqch.) English to medicate Spanish curar Italian medicare German behandeln.

medíre, medíri , vrb: ammadiri, metire, mitire Definition pigare is misuras, iscumbatare comente funt is cosas, cantu est, cantu est manna, larga e àteru sa cosa, su logu o àteru / est medinno còcoro = (nadu de su tempus) est randhinendhe a mal'istropiadura, betendhe ràndhine maduru Synonyms e antonyms addedare, ammetrare, mesurai Sentences Antoni, a tie iscusa pedo si no ti poto in su cantu servire ca malamente coso, sesto e medo ◊ no ti medo su ricatu (P.Casu)◊ ant avisau su maistru de linna po bènnere a medire su mortu po dhi fàere su baulu ◊ sas fortzas si devent mitire travallandhe!◊ semus medindhe s'olia e ponindhe in sacos ca est a maghinare cras Surnames and Proverbs prb: si bèni misuras duas bortas no medis Etymon ltn. metire Translations French mesurer English to measure Spanish medir Italian misurare German messen.

meditài, meditàre , vrb Definition cunsiderare bene una cosa, una chistione, su chi si liget o chi s'intendhet mescamente candho est de importu mannu Synonyms e antonyms cumpassare Translations French méditer, songer, réfléchir English to meditate Spanish meditar Italian meditare German nachdenken, nachsinnen, meditieren (su=über+Akk.)

medràre , vrb Definition mediare in is maneras de fàere, in su cumportamentu, callai a cerbedhu, imparare a èssere méngius Synonyms e antonyms afrenai, arregulai, insabiai, medrire, moderai Etymon spn. medrar Translations French s'assagir, revenir à la raison English to recover one's wits Spanish sentar la cabeza Italian rinsavire German wieder vernünftig werden.

megài, megàri , vrb: amegai* Definition m. a, de…: èssere apunta a…, acanta a…, èssere faghindhe… (si podet nàrrere de su presente e fintzes de su passau, imp.) Sentences megàt de si fai una barca ◊ eita megat de sutzedi? ◊ megas de mi fai su chilighiti ◊ murighendi in sèi in sèi si megàt: Oi etotu bollu imparai a ligi ◊ ita megas de arrallai? ◊ ita megas de fai? ◊ no intendis su chi megant de ti nai?! ◊ bah, dèu megu a nci andai: adiosu! Translations French être sur le point de… aller + v. English to be going to… Spanish estar para, estar a punto de… Italian èssere nell'atto di… German im Begriff sein (Inf.), gerade.

megliorài , vrb: ammellorai, melliorai, mellorai, mengiorai, metzorare, mezorare, milliorai Definition essire o fàere méngius, prus bonu, fàere mezoros, òperas de bonu Synonyms e antonyms abboniare, agiuventare, mediare | ctr. impeorai, pejorare Sentences su malàidu est mezorendhe die cun die ◊ s'innétiat su terrinu pro mezorare s'incunza ◊ cun cussu dinari faghimus tribàglios e mezoramus sas carrelas ◊ pentzade a comente pòdere mezorare sa Sardínnia! Etymon ltn. meliorare Translations French améliorer, s'améliorer English to better Spanish mejorar Italian migliorare German verbessern (sich).

meighinàre , vrb: ammexinai, meiginare, mexinai Definition pònnere o betare meighina Synonyms e antonyms curai, licuidai, medicai Sentences cras andhamus a meighinare sa binza ◊ sas berbeghes cherent meighinadas ca si sunt irmalaidendhe Etymon srd. Translations French panser (une blessure), soigner (qqch.) English to treat Spanish medicar, curar Italian medicare, curare German behandeln.

melài , vrb: ammelai* Definition cundhire cun su mele, indrucare Synonyms e antonyms ammerrare, immelai / addruchire, addulcare, indrucai, indurchire Translations French sucrer English to sweeten (with honey) Spanish endulzar con miel Italian addolcire, condire col mièle German mit Honig anmachen.

melàre , vrb: meliare, mellare, miliare Definition istare a iscràmios, comente faet su paru brebeghinu e cràbinu Synonyms e antonyms belai, beolare, ilbelidare, meulare, miaurai Sentences sos crapitos, apenas mi bidiant arribbandhe, atacabant a miliare ◊ una crapa est mellanne ca s'astore l'at orfanada Translations French bêler English to baa, to bleat Spanish balar Italian belare German blöken (pecora), meckern (capra).

meledài, meledàre , vrb Definition pentzare calecuna cosa cun pagu cunsideru, cambiare pàrrere, idea, fintzes solu pentzare Synonyms e antonyms imberriocare, penciai, tramesare Sentences fit meledendhe comente fàghere a dimandhare sa fémina ◊ isse meledat giogos innotzentes ◊ s'ispera rebelde non lassat meledare a beranos benidores (F.Dedola)◊ no mancat mai calchi colonellu chi est meledendhe calchi colpu de manu ◊ semus meledendhe ite podent fàghere sos emigrados pro sa Sardinna Etymon ltn. meletare Translations French méditer, songer, imaginer English to meditate, to devise Spanish meditar, idear Italian meditare, escogitare German ausdenken.

meliagràre , vrb: ammeriagare, meriaciare, meriacrare, meriagare, miliacrare, miliagrare, miriaciare, miriacrare, miriagare, miriagrare Definition nau mescamente de su bestiàmene, passare is oras de basca, de sole prus forte, in istade, in su meriagru, istare in s'umbra Synonyms e antonyms ammediai 1, merajare Sentences sos pastores controllant donzi tantu sos masones chi sunt meliagrendhe ◊ in cudhu padentinu de sabucos li piachiat a meriacrare ◊ in custu logu no che at umbras bonas pro miriagrare ◊ s'alveghe miliagrat, baca e bígiu cun sa coa si catzant sa musca Etymon srd. Translations French faire la méridienne, faire la sieste English to have a siesta, to stay in the shade Spanish sestear Italian meriggiare, stare all'ómbra German im Schatten Mittagsruhe halten.

mendigài , vrb: mindhigàre, mindigai, minnicare Definition pedire sa lemúsina, fàere su pedidore; torrare, o èssere, a míndhigu Synonyms e antonyms lemusinai, pedie, pedulianare, mischinzare / abasciai, amenguai, immenguare, miminare, torrae / arrunzinare | ctr. donai, giare / errichire Sentences a unu mindhigu no li mancat it'e mindhigare ◊ cussos no si abbarrant a mannos a minnicare pasturas e mànnicos dae palas de sos àteros 2. est mindigada sa sustàntzia chi lompit a is fròngias Translations French mendier, être en difficultés financières, vivre dans la gêne English to beg, to be in shortage Spanish mendigar, vivir en la estrechez Italian mendicare, èssere in ristrettézze German betteln, in beschränkten Verhältnissen leben, abgebrannt sein.

menentàre , vrb: ammenetzare*, menetare, menetzare, minatare, minetare, minetzare Definition fàere minetas, ammeletzos, fàere a tímere impromitindho dannu, male, cropos o àteru Synonyms e antonyms ammabetzai, meletare Sentences mi ant minetzau de morte pro sa disamistade de sa famíglia mea ◊ mi aias minatadu de mi dare sa morte ◊ a s'isposu meu, chi m'iat lassau, dh'io menetzau ma no dh'io fatu nudha Translations French menacer, intimider English to menace Spanish amenazar, intimidar Italian minacciare, intimidire German drohen (di=mit+Dat).

menguài , vrb: amenguai, menguare, menguari, minguai, minguare Definition fàere o torrare a prus pagu, fàere torrare sa cantidade o sa mannària de una cosa Synonyms e antonyms abasciai, arreduire, atzicare 1, emenguare, ilminorigare, immeltzare, immenguare, impagai, impicochire, irminèscere, menguanare, miminare, scimai, torrae | ctr. crèschere Sentences mi est menguendhe dies de vida ◊ issa est sa chi mi ménguat su briu ◊ bidinne ses, sas provistas sunt menguanne! ◊ sas arbeghes sunt menguanne su late ◊ sa zente abbellu abbellu fit menguandhe e fintzas su lamentu de sa biuda fit prus pasau Etymon spn. Translations French décroître, diminuer English to decrease, to drop Spanish menguar Italian decréscere, diminuire, digradare German vermindern, senken, kürzen.

menguanàre , vrb Definition torrare a prus pagu Synonyms e antonyms allatzicare, amenguai, immenguare, miminare | ctr. crèschere Etymon srd. Translations French diminuer, baisser English to diminish Spanish menguar, disminuir Italian scemare German abnehmen.

menispresiàre , vrb: menospretziai, menuspretziai, mindispretziai, minisprejare, minispressiare, minispretzare, minispretziare, minuspressiai, minuspretziare Definition crèdere o cunsiderare una cosa o a unu de pagu prétziu, de pagu contu, pentzare o foedhare male de unu Synonyms e antonyms abbituperare, aciociai, afrentai, desdorai, disprejare, ilbantare, ilzenzare, irdinzare, ispresciare, ispucire, isvenzare | ctr. abantai, arrespetai, calculai Sentences tui minuspréssias sa gherra chei s'òpera peus de sa Terra (G.Moi)◊ pariat chi eo minisprejavo sos mortos ◊ a boltas bantamus cosas chi sunt piús pagu útiles de àteras chi minispretzamus ◊ una carroga, spallerendusí cun is atras, dhas menospretziàt ca fiant is prus lègias (M.Figus) Etymon spn. Translations French mépriser (qqn.), dédaigner (qqch.) English to despise Spanish menospreciar, despreciar Italian disprezzare, spregiare German verachten.