Abbreviations Legenda | Symbols Legend

atracàre , vrb: atragare, atregare Definition su si cuare, firmare, camminare firmandhosi dónnia tanti giaendho atentzione po no si fàere a bíere, iscocandho Synonyms e antonyms abbuare, aclisare, acuae, ammacionai, ammagare, apatai, atrapare, atupare, cuerrai, frànghere, intuzare, istichire, istumponai, tudai Sentences sa robba si est atregada ◊ su lèpere est a s'atrega atrega ◊ su batu ch'est essidu atrega atrega ◊ sa gatu li est andhada a s'atrega atrega, a su sórighe, e candho che fit acurtzu che li est brincada a subra ◊ atracatu in su canale, mai ti cheres mustrare (G.Farris)◊ si est atracatu in d-una tupa isetandhe s'inimicu ◊ inoghe colat lestru, mancu si atregat Translations French marcher avec circonspection en s'arrêtant English to walk cautiously Spanish esconderse, andar con circunspección Italian nascóndersi, camminare con circospezióne, soffermàndosi German sich verstecken, mit Vorsicht gehen.

atràere , vrb: atràghere, atrairi, atràiri Definition tirare, acostire una cosa o a ccn. a sèi, acanta, tirare apitzu, nau fintzes de su pràghere de gente o cosa; tirai a ccn. o a ccn. cosa, tènnere assimbígiu Synonyms e antonyms abbaradhare, atirai / assemizare, assimbigiai Sentences dogna criadura atrait a sa Natura 2. custu piciochedhu atrait a su fradi: est lintu e pintu su fradi! ◊ su fizu a su babbu si li atraet ◊ no dhi assimbillat meda, ma gei dh'atrait Etymon srd. Translations French attirer English to attract Spanish atraer Italian attrarre German anziehen.

atraessàre , vrb: atraissare, atravessai, atressai, atrevessai, traessai* Definition passare in d-unu logu andhandho de una parte a s’àtera, passandho in mesu; istare in giru; agatare po cumbinatzione o bènnere a betu, acanta; atressai si narat fintzes po cuncordare, fàere o pònnere bene una cosa; fàere unu terrenu (in costera) a traessas, a muros a istúturu Synonyms e antonyms aggrucare, atravigare, atreminare, atruessai, ruciare / atobiai, capitare, cumbinare Idioms csn: ite atraessas? = a ue ses andhendhe?; fai sa cosa candu atressat = candho capitat, si cumbinat de la poder fàghere Sentences lugosos siant sos caminos chi atraessant! ◊ pro bídere sa chi addoro dia atraessare su mundhu ◊ sa bidha est atraessata dae s'istradone 2. caminanne faghiat atintzione po no dhi atraessare in mesu de pes pículos de taulitas ◊ cussu cani, si mi atressat, nc'istupat a lestru! ◊ mi est atressau de biri su predi ◊ iscàvuant sa cosa aundi dhus atressat ◊ mi fiat atressau e m'iat nau de andai ◊ a su primu chi mi atressat arropu! ◊ fai chi is dimónius no si atressint ni in terra e ni in mari!◊ candu dhoi est su diàulu atressau, axiu tenis de fai atentzioni!… 3. pintas rosas de aici bèni atressadas chi ispantas 4. s'ortu, ca est in palinzu, l'amus totu atraessadu pro bi fàghere iscras Translations French traverser, parcourir English to run through Spanish atravesar Italian attraversare, percórrere German überqueren, durchqueren.

atrafudhài , vrb: atrufudhai Definition si narat prus che àteru de su pane chi si ufrat, pesandho, cun su frammentu; nau in cobertantza, ofèndhere, su si annicare, fintzes su crèschere de sa bentre de fémina príngia Synonyms e antonyms pesai / abbrodhiare, abbruvudhare, acasidhare, amprudhiare, annicare, annozare, pirmare Sentences su pani bèni axedu postu in su forru si ndi atrufudhat 2. cussa piciochedha at fatu a usu de figu arrapallina: a úndixi annus fiat giai cumentzendi a atrufudhai! ◊ apu cenau pagu in s'ora e portu sa brenti atrufudhada (A.Garau)◊ sa pasta est bella axera e atrufudhada ◊ sa giovunedha benit ingannada e abarrada est atrufudhada! Etymon srd. Translations French gonfler English to inflate Spanish hinchar Italian gonfiare German aufblasen.

atragàre 1 , vrb Definition giare tragu, amargori, dispraxeres mannos Synonyms e antonyms afligire, contribbulai Etymon srd. Translations French affliger English to afflict Spanish afligir Italian afflíggere German betrüben.

atraghentàre , vrb: atreghentare, atrigantare, atrighentare Definition treulare su trigu; fàere moida deasi a meda de fàere a tímere, fintzes tímere ebbia; pigare a cropos Synonyms e antonyms assuconare, aterrai, aterrighinare / catigare, mazare, perseghire, surrai 2. upas umanas atrigantadas de s'assuconu si chircant in miniera ◊ lampos e tronos atreghentant e acorant su pastoredhu ◊ si ch'est morta atreghentada a sa vista de cussos animales ◊ est a boghes atreghentendhe sa zente in sa carrela 3. sos carabbineris l'ant atreghentadu a interrogatórios, li cheriant fàghere atrogare su chi no aiat fatu ◊ cuss'àlvure onzi travuntana l'atrighentat, la tríulat ◊ s'ierru fritu at atrigantadu sos casidhos (T.Solinas)◊ pro cussa mancànscia mi li so atraghentadu Etymon srd. Translations French effarer, effrayer English to dismay Spanish espantar Italian sgomentare German bestürzen.

atramudài, atramudàre , vrb: tramudai* Definition cambiare bestimentu, logu, cunditziones Synonyms e antonyms cambiai, mudai, stramudai / trubare 2. che ant atramudau su bestiàmine a un'àtera cussorja Translations French changer English to change Spanish cambiar Italian cambiare German wechseln.

atrapidàre , vrb Definition tocare, istare a su toca toca cun is manos Synonyms e antonyms ammanucai, apalpuzare, aparpidare, aplopodhare Sentences su prídiru ne bogat sos botighedhos de s'ozusantu, che abbuzat su pódhighe mannu a intro e dhi sinnat sos chizos e sighit a atrapidare in cussos tretos Etymon srd. Translations French palper English to pat Spanish manosear Italian palpeggiare German befühlen.

atrasetàre , vrb: atresetare Synonyms e antonyms ammaticorgiare, malatratai Sentences tropu, tropu bos ant atrasetadu custos deunzos a pantza piena!… Translations French mortifier, maltraiter English to mortify, to maltreat Spanish mortificar, maltratar Italian mortificare, maltrattare German beschämen, mißhandeln.

atrassài, atrassàre , vrb Definition tirare a longas, lassare istare a un'àteru tempus Synonyms e antonyms cambare, crastinare, pellongare Idioms csn: dépidos, contos atrassados, atrassaus = betzos, lassados chentza pagados, chentza fatos de meda; atrassaisí de dépidus = barriàresi de dépidos, pònnere dépidos a meda Etymon spn. Translations French renvoyer, différer English to play for time Spanish atrasar Italian differire, temporeggiare German aufschieben, zaudern.

atratàre , vrb Definition pigare sa trata, s'ormina, s’arrastu de animales o àteru chi at passau Synonyms e antonyms arrastai, atrataritzare, orminare, ormizare, trateare Etymon srd. Translations French suivre à la trace English to follow in s.o.'s tracks Spanish rastrear Italian cercare seguendo le tràcce German jds. Spur verfolgen.

atratzài , vrb: atressai 1, atretzare Definition frunire de ainas, de ferramentas, de cosas chi serbint / atratzai ccn. cosa = ammanitzare, cumbinare, ordiminzare Synonyms e antonyms achipagiai, fornire 2. tanti est nudha su chi as atratzau cun is ideas macas!… Translations French équiper, outiller English to equip Spanish equipar Italian attrezzare German einrichten.

atraucàre , vrb Definition fàere o lassare ammammalucaos, coment'e atontaos, chentza cumprèndhere, fintzes ingannare, no arregodare is cosas o àteru Synonyms e antonyms abbalaucare, abbelare, abbengare, abbentai, abberelare, asturdire, atolondrai, atontonare, ispantai, scilibriri, stolondrai Sentences tue sighis a ti atraucare s'ànima chirchendhe veridades a su bentu! Etymon spn. trabucar Translations French abasourdir, ébahir English to amaze Spanish asombrar, pasmar Italian sbalordire German bestürzen.

atraudhàe , vrb Definition su si calare coment'e istrecandhosi, po orruta o cropu Translations French s'affaisser English to upset oneself Spanish desplomarse Italian accasciarsi German zusammenbrechen.

atreculàre , vrb Definition pigare a befa Synonyms e antonyms atrecare Translations French bafouer, railler English to mock Spanish mofar Italian beffare German verspotten.

atremenài, atremenàre, atremenàri , vrb: atreminai Definition pònnere trèmenes, làcanas, èssere a làcana o trèmini in mesu / atremenari a ccn. = fàgherelu istare in càncaros suos, in límites suos, in su sou Synonyms e antonyms alindare, allacanai 1, allimidai, aorare Sentences cussa tanca atreminàt cun sa terra mia ◊ sa bíngia est atreminara cun s’arriu Translations French confiner English to confine Spanish delimitar Italian limitare, confinare German begrenzen.

atrempinàre , vrb Definition fàere su trémpinu, su tostorrudu Etymon srd. Translations French piquer English to offend Spanish picarse, empeñarse Italian impermalosire German sich kränken.

atrepillài , vrb: atropegliai, atropegliare, atropelliai, atropelliare, atropigliai, atropillare, atropogliare, atrupegliare, atrupelliai, tripogliare Definition betare apare, pònnere sa cosa a dónnia manera chentza critériu, cunfúndhere totu; immarrire a meda, giare o pigare múngia, matana, pistare, catzigare, pònnere agiàgaru, arreolu, learesidha a pentzamentu / atropegliai is leis = andhare contra a sa leze, fàghere pagu o nudha contu de sas lezes a menisprésiu Synonyms e antonyms agiolotare, scambillai, stragamullai, trumbugliai, trumentai / atrobodhare, imbogiare, intrebedhai, trabojare, trobodhicai, trobullai | ctr. assebiai Sentences tui bivis atrepillendi is cosas craras! ◊ cussu gei no si at a atropelliai, no dhi at a tropedhai sa língua! ◊ tui mi atropéllias dugna arrexonamentu ◊ mi atropògliat su narre, mi cunfundhet (A.Spanu)◊ mi aciapo sa mente atropogliada ◊ sa Sardigna, cun tantu atropogliadu faghe faghe, est sempre in manos anzenas 2. tui ti atrupéllias po medas cosas, ma isceti una cosa est necessària ◊ fuit cun sa conca atropelliada de pistighinzos ◊ l'apo muntesu chentza l'atropellare, ca si su malàidu lu malústrias est peus 3. Bobbore e Melledha furint atrupegliaos de su disígiu de ndhe iscarragiare s'iscusórgiu ◊ oi seu totu atrupelliada po allichidí Etymon spn. atropellar Translations French bouleverser English to upset Spanish desarreglar, atropellar Italian scompigliare, sconvòlgere German durcheinander bringen.

atrevíre, atrevíri , vrb: atrivire, atriviri Definition tènnere su coràgiu, pigare s’alidantza de fàere ccn. cosa difícile, cun arriscu; betare is manos apitzu po iscúdere, fàere gherra a unu Synonyms e antonyms acèrriri, afrontí, aprontai 1, arriscai, infíere, isprontiri, tramesare | ctr. timire Sentences a custa averténtzia mi atrivu ca gei iscís chi tengu sustàntzia ◊ no ti atrivas a tocare cussa criadura ca mi ponzo in mesu deo! ◊ su margiani si est atreviu candu in is brebeis mancaiant su meri e is canis! ◊ po s’arrespetu chi teniat a su meri, Barore no si fut atriviu a dhi nai ca no 2. unu pópulu s'at a atriviri a un'àteru pópulu, unu regnu contras de un'àteru ◊ si fuant atrivius contras de issu, dh'iant bogau a foras ◊ ant a benni in mesu de bosatrus e s'ant a atriviri coment'e canis Etymon ctl. atrevir-se Translations French oser English to dare Spanish atreverse Italian osare, azzardarsi German wagen, sich erkühnen.

atribuntzíre , vrb Definition fàere totu a tzirbisas Synonyms e antonyms acarrongiai, afrascillonai, aggrunciare, apigiare, arruntzai, atavellai, frongire, granculai, ingrincipire | ctr. istirai Etymon srd. Translations French plier, chiffonner English to crumple Spanish arrugar, chafar Italian piegare, gualcire German falten, zerknittern.

«« Search again