brugària , nf Definizione cosa a papare de cada genia e meda; nau in cobertantza, pentzamentu Sinonimi e contrari pidinu, presse Frasi ndi tenit, in corpus, de brugària! 2. giaja portàt brugària de lompi chitzi a s'ofítziu ◊ cussu portat brugària in conca!◊ cussus nòminis poniant brugària in cropus isceti a dhus intendi!
brughíta , nf Definizione
greme piticu
Sinonimi e contrari
bermighedhu,
bermizolu
Cognomi e Proverbi
smb:
Brughita, Brughitta
Traduzioni
Francese
vermisseau
Inglese
small pretty worm
Spagnolo
gusanillo
Italiano
vermiciàttolo
Tedesco
kleiner Wurm.
brugiàre , vrb: abbrugiai,
brujare,
brusare,
brusiare,
bruxare Definizione
passare o fàere a fogu, calare a chinisu sa cosa; perdimentare sa cosa; nau de su chi faet su fritu, sicare sa cosa; pistidhire meda; nau de su cimentu, chi no afortit, no intostat e si sicat a pruine / brusiare s'erva birde = nàrrere male de unu
Sinonimi e contrari
abbrajare,
abbruscare,
abburare,
afocazare,
fruxare
/
sperditziai
Frasi
bucas sididas, laras bruxadas ◊ sas matas chi as brujadu t'isetant pro t'impicare! ◊ sa calura de s'istiu brúgiat sa cosa ◊ su sole ruju che a su fogu brúgiat finas sa pedra ◊ si pesesit unu fogu e brusesit su laore ◊ ponet fogu, brusat pasturas e laores e si dha pigat cun sos animales puru!
2.
sa limba de cussu pudidinosu brúsiat s'erva birde!
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
brûler
Inglese
to burn
Spagnolo
quemar,
arder
Italiano
bruciare,
àrdere,
scottare,
ustionare
Tedesco
verbrennen,
ausdörren.
brúglia , nf: brulla,
búrula Definizione
cosa chi si narat o chi si faet a ccn. po erríere, a giogu; cosa nada chentza èssere, ma po cullonare, a giogu / min. brulleta, brullita, brullighedha
Sinonimi e contrari
badalocu,
bischíglia,
búglia,
ciacota,
ciasca,
cistu,
coglionella,
tzigota
/
cdh. búrrula
Modi di dire
csn:
brulla bíschida = grai, chi ofendit puru; poderai, agguantare sa b. = lassàresi fàghere sa brulla chentza si ofèndhere; leare a unu a brullas = a manera de dhu ingioghitai, de dhu fai a arriri; leare una cosa a b. = chentza bi crere, chentza li dare importu; intrai in b. = istare a sas brullas, baliare sas brullas e fàgherendhe puru; nàrrere sa veridade in brulla = brullare ma nendhe sa veridade etotu a manera chi s'àteru no si ofendhat; fàghere cosa a brulla = brullendhe, cherindhe brullare (ctr. abberu)
Frasi
issa puru ciai est tropu chíschina, no poderat mancu una brulla! ◊ arratza de brulla chi l'at zogadu, su sonnu!…◊ cun sas brullas tuas mi ch'est colada s'ora! ◊ bae chi no est abberu, cussu, ti l'ant nadu a brulla! ◊ chini non bàliat brulla no intrit in giogu!
2.
no ti la les a brulla ca est cosa grave! ◊ brullighedha, gai, chi l'ant fatu…, azummai l'aiant mortu! ◊ brulla lu cres, tue, su dannu chi ant fatu!…◊ una brulla ti fatzu e un'ogu ti ndi bogu
Traduzioni
Francese
plaisanterie
Inglese
joke
Spagnolo
broma
Italiano
schérzo
Tedesco
Spaß.
brugliàre , vrb: brullai,
brullare,
brullari,
burlai,
burlare,
burulare Definizione
nàrrere o fàere brullas, pigare a brullas, siat po erríere e siat, fintzes, po nàrrere calecuna cosa chi si tenet duritu a nàrrere
Sinonimi e contrari
bufonai,
brulletare,
chestiare,
ciascare,
ischeltiare
Modi di dire
csn:
brulla brullendhe… s'ogru boghendhe = fàghere brullas chi ofendhent, chi faghent dannu; b. a unu = leàrelu a brullas pro l'allegrare, pro lu fàghere a ríere, pro l'istraviare candho est tropu orioladu; cun santos e cun macos no cheret chi si bi brullet = is santus ca meressint arrispetu, is macus ca no cumprendint
Frasi
cun su tiau no boit a brullai! ◊ torraiant a su rivu ridenne e brullànnesi ◊ invece de ti ndhe burulare, míntemi in parte de sos milliones! ◊ cun macus e cun santus no fait a brullai ◊ no mi brulles ca ndhe apo pagu gana! ◊ issu fut ferenau, ma is amigos no dhu lassànt un'iscuta chentza dhu brullare
Traduzioni
Francese
railler,
plaisanter
Inglese
to play a trick
Spagnolo
bromear
Italiano
burlare
Tedesco
verspotten,
aufziehen.
brúgna brògna
brugniólu , nm Definizione
genia de istrégiu
Sinonimi e contrari
bugliolu
Terminologia scientifica
stz
Traduzioni
Francese
seau
Inglese
pail
Spagnolo
cubo
Italiano
bugliòlo
Tedesco
Pütz.
brugnólu , nm: bugnolu,
brunniolu,
brunnolu Definizione
genia de druche a ballina tundha, de casu friscu druche o saliu, fríssiu
Sinonimi e contrari
buscione
/
cata,
frisciola,
típula
Terminologia scientifica
drc
Etimo
ctl.
bunyol
Traduzioni
Francese
berlingot
Inglese
a kind of sweet
Spagnolo
un dulce
Italiano
berlingòzzo
Tedesco
Kringel.
brúgnula , nf Definizione istrégiu de terra a costaos artos e a buca larga Sinonimi e contrari brogna.
brúgu , nm: burgu 1 Definizione
in is citades, is domos de unos cantu bighinaos acanta de pare / in su Gocèanu, Su Burgu est sa bidha chi at fundhau Marianu IV de Arborea su 1347 acanta a su castedhu chi dhue fut
Sinonimi e contrari
apendítziu,
arruga 1,
bichinau,
carreba
Cognomi e Proverbi
smb:
Brugu
Etimo
itl.
borgo
Traduzioni
Francese
faubourg
Inglese
outskirt
Spagnolo
arrabal,
suburbio
Italiano
sobbórgo
Tedesco
Vorstadt.
bruguàxu , agt Definizione chi costumat a istare abbandha, apartau, solu Sinonimi e contrari assoladu, incheremidu.
brúgula, brúgura , nf: búlgula,
búrgula Definizione
genia de essidura pitichedha in sa pedhe (e fintzes neu); nau in cobertantza, neghe, difetu / no bi at, no bi at restadu una b. = nudha
Sinonimi e contrari
buizola,
burbuja,
malcitu
/
ampístula,
brussedha,
caigioni,
dolimazosa,
frusca,
fruscedha,
pabedha 1,
sembu
2.
pro che leare s'errore e redímere sa zente mortu est subra sa rughe chena búrgula e neu ◊ su logu est netu che istedhu: no che at una búrgula!
Etimo
itl.
brùcola
Traduzioni
Francese
acné,
bouton,
furoncle
Inglese
acne
Spagnolo
acné,
grano
Italiano
acne,
foruncolétto
Tedesco
Akne,
kleiner Furunkel.
brúina brògna
bruínca broínca
bruíne , nm: proine* Definizione terrighedha fine asciuta, àliga finivini / chircare su b. in crésia = itl. cercare il pelo nell'uovo, pretènnere tropu Sinonimi e contrari brúere, peúere, piúghere, prúghine Frasi su bentu pesat bruine a bolare.
brúja blúsa
brujadòre , nm: brusiadore Definizione
aina chi serbit po abbruxare calecuna cosa (auscare porcos); chie abbruxat o ponet fogu po abbruxare su logu po fàere male
Sinonimi e contrari
afocazadore,
fogheri
Frasi
sos brujadores de professione pro no tragare fogu primadiu che diant chèrrere postos in presone
Traduzioni
Francese
brûleur,
pyromane
Inglese
burner,
pyromaniac
Spagnolo
quemador
Italiano
bruciatóre,
piròmane
Tedesco
Brenner,
Pyromane.
brujadúra , nf: brusciadura,
brusiadura,
bruxadura,
bruxatura Definizione
su abbruxare, manera de fàere; cosa o fintzes logu abbruxau, mescamente foedhandho de sa carena de unu
Sinonimi e contrari
abbruxadura
Frasi
sa peta l'as fata a brusiadura ca li as postu tropu fogu, arrustindhe
2.
cussa brusiadura in sa manu comente ti l'as fata?
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
brûlure,
combustion
Inglese
burn
Spagnolo
quemadura,
ustión
Italiano
ustióne,
scottatura,
combustióne
Tedesco
Verbrennung.
brujàre brugiàre