giocàre , vrb: ciocare Definizione arregòllere e agguantare is oos asuta in caente po fàere naschire is pudhighinos, comente faent is pudhas chi si cicint in pitzu Sinonimi e contrari acloai, clocire, crocolai, forcire, giochire, tzotzare, tzotzire Frasi su trigu est fizu chi sa mama in sinu tenet sa terra, chi lu creschet sanu, comente est s'ou chi sa pudha giocat (L.Peralta) Etimo srd.
giochidólzu , nm Definizione su niu inue sa pudha istat assentada frochindho Sinonimi e contrari crochidógiu, frucidroxu Etimo srd.
giochíre , vrb: chiochire Definizione
arregòllere e agguantare is oos asuta in caente (binti una die) po fàere naschire is pudhighinos, comente faent is pudhas e pigiones chi si cicint in pitzu
Sinonimi e contrari
acloai,
clocire*,
cocolae,
forcire,
giocare,
tzotzare,
tzotzire
Frasi
cussu nidu est a oos giochidos ◊ a sa pudha li at postu dóighi oos a giochire ◊ sighi a mi nàrrere proite su cucu si che andhat a giochire in nidu anzenu (A.Dettori)◊ sas pudhas criant sos oos e los giochint puru
Traduzioni
Francese
couver,
féconder
Inglese
to brood,
to fertilize
Spagnolo
empollar
Italiano
covare,
gallare
Tedesco
ausbrüten.
giochitàre , vrb: cioghitare,
gioghitai,
gioghitare,
gioghitari,
zochitare Definizione
pigare a giogu, istare a giogu
Sinonimi e contrari
abbrengulare,
agiogatzare,
agiogulare,
ciogare,
giogallitai,
imbalai,
imballacai,
ingiochetare,
ingiogaciai,
zochillare
Frasi
como ti primmas, posca mi gioghitas! ◊ su pipiu fiat gioghitendi e si boliat cuncordari un'acuiloni ◊ vio mannos e minores giochitandhe
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
amuser
Inglese
to amuse
Spagnolo
divertir,
juguetear
Italiano
trastullare
Tedesco
unterhalten.
giocótu , nm, nf: ciacota* tzacota Sinonimi e contrari allera, arréula, befa, ciasconu, cionfra, deleu, iscàranu, iséria, mofa, siera / badalocu, brúglia, ciasca, inciascu Frasi no ti pòngias a giocotu su lúmene meu!
giócula , nf Sinonimi e contrari gioga Frasi umpiat s'abba cun d-una gioculedha marina.
giodhòne , agt Definizione nau de ccn., chi dhi praghet a dhu pigare a frandhigos, a imbérriu Sinonimi e contrari dengosu, paciosu.
giódhu , nm: zodhu Definizione
late caentau agiummai de budhire e apustis fatu mòrrere a madrighe (sa primu borta cun cagiau aghedu, apustis giodhu etotu): essit cagiau e aghedu, bonu meda coment'e alimentu / fàghere o fàgheresi a giodhu = faisí colagola, isciúndiri totu
Sinonimi e contrari
casaxedu,
fruja,
latíschidu,
mezoradu,
zuncheta
2.
comente at próidu mi so fatu a giodhu ◊ mi ant imboladu abba a subra e mi ant fatu a giodhu (G.Ruju)
Terminologia scientifica
mng
Etimo
srdn.
Traduzioni
Francese
yaourt
Inglese
yogurt
Spagnolo
yogur
Italiano
yògurt
Tedesco
Joghurt.
giódhu 1 , nm Definizione
genia de erba, sa calidade peus de is lògios ca faet granu toscosu
Sinonimi e contrari
allorgiumalu,
lullumalu
Terminologia scientifica
rba, Lolium temulentum
Traduzioni
Francese
ivraie
Inglese
darnel
Spagnolo
cizaña
Italiano
zizzània
Tedesco
Taumellolch.
giòga , nf Definizione
upm., genia de tzintzigorru (dhue at logu chi est sa padedha 1 o pagellida)/ min. gioghita / gioga minuda = calidade de sintzigorredhu minudu (helix pisana, leucochroa candidissima); giógula marina = cóciula / in sa carena de sa zente, s'ossu de sa gioga, de sa croca = su fusti de sa coa, sa coa de s'ischina, crogale, itl. còccige; male de sa gioga = itl. fimòsi (su pizu de sa pedhe chi cuguzat sa conchedha de sa natura de s'ómine est tropu afissa e no si ritirat); in carchi logu est sa calanca de s'ogru
Sinonimi e contrari
cocoi,
croca
Frasi
sa gioga candho pioet girat e si giughet sa domo a trazu ◊ dae sendhe criaduras andhaimis a gioga chi nos serviat a nos catzare su fàmine ◊ fimis cuntentos candho su chi poniat in su piatu fit cosa chi aimis regortu cun sas manos nostras: fenuju, gioga, cugumedhu, antunna, beda, ispàrau
2.
in sa gioga tocait de fàghere un'iscanzadura, che unu trau de giacheta, pro fàghere sos ojos a su santu
Traduzioni
Francese
escargot
Inglese
snail (big)
Spagnolo
caracol
Italiano
chiòcciola
Tedesco
Schnecke.
giòga 1 , nf Definizione its: sa gioga de sa gianna (fata de linna) = giótula?
giogàda , nf: giugada,
zocada Definizione
su giogare (calesisiat su giogu); in cobertantza, brulla mala, pesante
Sinonimi e contrari
ghelea
Frasi
at bintu una giogada a su loto
2.
labai no si fatzat cancuna giogada su tiau!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
partie,
jeu
Inglese
play,
stake
Spagnolo
partida,
broma pesada,
apuesta
Italiano
giocata
Tedesco
Partie,
Streich.
giogadòre , nm, agt: giogadori,
zocadore Definizione
chie giogat, o est giogandho, o est giau a su giogu; chie ischit a fàere giogos po fàere divertire àtere
Sinonimi e contrari
gioghista,
zocalleri,
zogante
Frasi
ómini giogadore, ómini pedidore!
Terminologia scientifica
prf
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
joueur,
jongleur
Inglese
player,
juggler
Spagnolo
jugador,
malabarista
Italiano
giocatóre,
giocolière
Tedesco
Spieler,
Jongleur,
Spaßmacher.
giogadórgiu , nm: giogadroxu, zocadorju Definizione logu inue faet a giogare, inue si giogat; funtzione mala, cosa o faina de fàere ischifu, bregúngias Frasi funt istaris isbisurius, cun is murus iscancaraus, isdorrocaus, giogadroxus de pisitus e mardonas Etimo srd.
giogadòri giogadòre
giogadróxu giogadórgiu
giogàe, giogài , vrb: ciogare,
giogari,
giogare,
zocare Definizione
fàere calecuna cosa po ispàssiu, po passare ora, pigare gustu, chentza cabu tanti de istare faendho, o fintzes po pònnere de bona ispétzia, fàere a erríere s'àteru; pònnere una posta giogandho po bínchere; fàere brulla mala a unu, mescamente in su sensu de ndhe aprofitare, de dhi fàere male cun calecuna trassa o àteru (ma si narat fintzes po s'efetu chi faet una maladia, candho unu cumènciat a no èssere prus in sensos, perdendho atuamentos)/ ind. imp. 1ˆ p. pl. giogaemus
Sinonimi e contrari
abbrengulare,
agiogatzare,
agiogulare,
chestiare,
giochitare,
ingiogaciai,
ischeltiare
/
spassiai
| ctr.
trabagiare
Modi di dire
csn:
giogare a unu chei su pudhu a carrasciale = isparàrelu; giogare in manos o in ungras a unu = bènnere in posse de unu; giogare su pitzinnu = tocare, foedhare, fàere brullighedhas po dhu fàere erríere o alligrare
Frasi
asuta de is muscàrgios furint a chie ancora papandho, a chie giogandho a cartas o faendhosi un'arrallada ◊ is pipius giogant a pincaredhu, a babbus e mamas, a maistus ◊ sa mama est gioghendi su pipiu ◊ is pipius andhant a giogari ◊ giogao sèmpere in partza o in caminu a sodraos e bandhios faendho su cuagua ◊ sos pisedhos in su rodone de sas cumbessias fint gioghendhe cun cadhos de canna
2.
mi giogo su cadhu a caltas!
3.
a pugnolaras ti gioghint! ◊ si ti atrivias a faedhare su sardu in iscola, su mastru ti giogaiat a istuturradas ◊ l'ant giogadu che a su pudhu a carrasciale ◊ candu mai in dí de oi ghetant sa grida: a tui megat de ti giogai su ciorbedhu! ◊ issu si fut giogau a pipiu e abarrau est iscimprotu ◊ su babbu est gioghendisí, su mali est lómpiu a su ciorbedhu!◊ in pagos annos cussu si at gogadu su bene chi li at lassadu su babbu: bai est a lu frustare, su dinari! (B.Sini)
4.
custa tzitade puru lis est giogada in manos ◊ su dinari chi li giogaiat in farrancas no l'ispendhiat ◊ cussu fut s'únicu billetu de deximila chi mi est giogau in ungas ◊ ancu che esserat ruta in calchi pescione, prima de mi giogare suta: fateit a rúere a mie puru, s'acheta!
Etimo
ltn.
jocare
Traduzioni
Francese
jouer
Inglese
to play
Spagnolo
jugar
Italiano
giocare
Tedesco
spielen,
einsetzen,
jemandem einen Streich spielen.
giogallitài , vrb: gioghillitai Definizione pigare a giogu, giogare Sinonimi e contrari abbrengulare, agiogatzare, agiogulare, ciogare, giochitare, imbalai, ingiogaciai Etimo srd.
giogàlzu , nm: giogarzu Definizione genia de cullera fata cun sa punta de su corru de pegus de bulu, o de mascu brebeghinu, coment'e trastu de su barracu o cuile Sinonimi e contrari cogalzu, collàrgiu, cragallu Frasi bàtindhe su conchedhu de su giodhu e duos giogalzos ca immurzamus! ◊ in sa caramita nonnu meu poniat giogarzos, trudhas e padedhas Etimo srd.
giogansàu , agt Definizione chi est leau de su giogu, chi istat sèmpere giogandho, chentza cabu Sinonimi e contrari ingiogansau, ingiogatzidu Etimo srd.