mantènnere, mantènniri , vrb: ammantènnere,
muntènnere Definizione
pigare, aferrare cun is manos (rfl. betare sa manu a calecuna cosa a manera de no orrúere); tènnere, àere in podere, sighire a tènnere o a portare; tènnere o chistire chentza si guastare, chentza si pèrdere / pps. manténnidu, mantésiu, mantesu
Sinonimi e contrari
afuntènnere,
agguantai,
apompiai,
apoderae,
rèzere
/
badrare,
ostènnere
/
coltoire
| ctr.
iscapare,
lassai
Modi di dire
csn:
Deus lu mantenzat! = Deus lu bardet, lu muntenzat sanu, chentza male (nadu in suspu: gi est pagu grassu!…); muntenneresindhe, muntènneresi de… = fàghere a mancu de carchi cosa chirchendhe de pònnere frenu a unu gustu, a sos físsios e gai; muntènnere a unu de carchi cosa = chircare de no li lassare fàghere carchi cosa; mantèniri su fuedhu = èssere de peràula, fàghere su chi si narat candho si daet sa peràula
Frasi
muntene custa cosa! ◊ cust'animale no bi la fato a lu muntènnere: mi ch'est fuindhe! ◊ s'ambidha andhat male a la muntènnere ◊ in sa pigada de s'iscala muntènedi no ruas! ◊ si pigas a s'àrbure muntènedi bene a sas naes!
2.
si bi at erba, in montes, sa robba sighit a muntènnere su late ◊ candho presu ti ant pro ti bochire nemmancu sos cannaos ant muntesu (Sozu)◊ cussas sunt promissas fatas e mai mantésias
3.
no mi ndhe muntenzo de bi l'argumentare su chi mi at fatu! ◊ no ti ndhe podes muntènnere de fumare? ◊ a fizos mios no los poto muntènnere d'essire
4.
su sale muntenet bona sa cosa a tempus meda
Etimo
ltn.
manutenere
Traduzioni
Francese
maintenir
Inglese
to maintain
Spagnolo
mantener,
sujetar,
guardar
Italiano
mantenére,
conservare
Tedesco
halten,
sich halten (refl.),
erhalten,
bewahren.
manténnidu , pps: manténniu Definizione de mantènnere: prus che àteru si narat in su sensu de campadu, ispesadu Sinonimi e contrari mantésiu.
mantènniri mantènnere
manténniu manténnidu
mantésiu , pps, agt: mantesu Definizione de mantènnere, muntesu, prus che àteru si narat in su sensu de poderau firmu Sinonimi e contrari manténnidu Frasi is dus fixus ant bíviu erricus e cuntentos po more ca su babbu e sa mama iant mantésiu s'improminsa.
mantéssi , agt, prn, avb: matessi,
matéssiu Definizione
chi no est àteru, chi no est diferente (chentza cambiamentu de sing. a pl. e ne de m. a f.); impreau coment'e avb. inditat manera, in su sensu de deasi etotu, chentza diferéntzia (èssere su m.)
Sinonimi e contrari
acitotu,
atotu
Frasi
si aimus postu su mantessi tempus pro zogare e istudiare aimus ischidu a Kant chei s'abba ◊ amus bidu sos matessi ómines, sas matessi féminas ◊ resessint a numenare in sa matessi manera sas matessi cosas ◊ babbu e fillu s'infriscant pighendi s'àcua de su matessi lavamanu ◊ sa luna giogàt in su celu luxendu e a su matessi tempus isprighendusia in d-una lacunedha de àcua
2.
su matessi chi at faedhadu a tie at faedhadu a mie ◊ custos sunt sos matessi chi amus bidu in cudhane ◊ deo so su matessi chi tue as chistionadu s'annu passadu
3.
sa lughe est paga ma lezo su matessi ◊ isse at fatu goi, e tue su matessi! ◊ fintzas si est de deris, su pane, lu cherzo su matessi ◊ andhe deo o andhes tue, pro contu meu est su matessi ◊ che a tie mantessi sunt bolados sos annos mios (F.Sechi)
Etimo
ctl.
mateix
Traduzioni
Francese
même (adj.),
lela même (pron),
exactement,
justement,
vraiment (adv.),
tout de même,
quand même
Inglese
same,
equally,
-self
Spagnolo
mismo
Italiano
medésimo,
stésso,
pròprio,
ugualménte
Tedesco
gleich.
mantésu mantésiu
mantèu , nm Definizione genia de ammontu grussu a betare in pitzu, in codhos, e coment'e a imbodhigadura Sinonimi e contrari mantedhu Terminologia scientifica bst Etimo ctl. manteu.
mantíglia , nf: mantilla,
mantíllia Definizione
genia de ammontu de féminas a betare in pitzu, in codhos e in palas, curtzu; genia de muncadore de conca
Cognomi e Proverbi
smb:
Mantiglia
Terminologia scientifica
bst
Etimo
ctl., spn.
Traduzioni
Francese
pèlerine
Inglese
cape
Spagnolo
mantilla
Italiano
mantellina
Tedesco
Mäntelchen.
mantíli , nm Definizione tiàgia de altare. Terminologia scientifica ts, prdc.
mantílla, mantíllia mantíglia
mantillína , nf Sinonimi e contrari mantíglia.
mantiníca, mantinínca, mantriníca manteníca
mantoloída , nf Definizione su mantoloire, prus che àteru nau de cantu serbit po campare a unu Sinonimi e contrari mantenimentu Etimo srd.
mantoloíre , vrb Definizione mantènnere, nau fintzes in su sensu de custodiare, contivigiare, tènnere contu; rfl., atèndhere de alimentu / m. sa famíllia, sas erbeches; m. a ccn. che pódhiche malàviu = po s'ammarolla Sinonimi e contrari agguantai, apompiai, mantènnere Frasi in cussa vidha ant mantoloiu sas pesadas de su limbazu issoro ◊ sa die s'est mantoloia bona (G.F.Sedda).
mantovàre , vrb: mentoare,
mentovare,
mentuare,
montoare,
montogare,
montovare,
muntoare Definizione
nàrrere su númene de unu o de una cosa o logu foedhandho o arrexonandho, arregodandhodhu prus che àteru a ispantu, a meravígia, cun ammiru, a murrúngiu
Sinonimi e contrari
arranomonai,
arremonae,
fentomare,
nemonai
Frasi
mi podes dare sa proposta e sos àteros documentos chi mentovas in sa risposta chi mi as imbiadu ◊ una làgrima in cara li est falada montovendhe a chie at in coro ◊ cussu logu est montovadu pro nuraghes, domos de gianas e àteros ammentos ◊ bastat, no chèglio prus a mi ndhe mentovare!
Etimo
itl.
mentovare
Traduzioni
Francese
mentionner,
nommer
Inglese
to mention
Spagnolo
mencionar
Italiano
menzionare
Tedesco
anführen,
erwähnen.
màntu , nm Definizione
genia de ammontu de fémina, de orrobba bona, fine, a betare in pitzu e coment'e a imbodhigadura, apertu ananti, longu meda; a logos est su muncadore mannu de seda, ma giaet su númene a totu su costúmene puru; si narat fintzes po bentina, colore de su pilu de su bestiàmene mannu
Modi di dire
csn:
is mantus = sa montedhada, is nuis chi acarraxant is àrias (mantu ’e bentu, mant'e ària = nue forte de bentu)
Frasi
pro sogru meu su tempus mi dades de li tèssere unu mantu ◊ custu mantu aggradessi e tènelu arribbadu pro s'isposa chi ti as a leare ◊ su mantu de Nostra Segnora est de seda ◊ nade, Segnora, pro chie mantu niedhu portades?
2.
a bortas arribbat mantu lizeru che alenu de pitzinnu ◊ no tenit assébiu gherrendi cun mantus e bentus contràrius
Terminologia scientifica
bst
Traduzioni
Francese
manteau,
pelage (des animaux)
Inglese
mantle
Spagnolo
manto,
capa
Italiano
manto
Tedesco
Mantel,
Fell.
màntua mànta
mantuàda, mantulàda, mantulàra , nf Definizione
cropu forte giau a manu furriada
Sinonimi e contrari
bofetada,
bussinada,
cabbessu,
irbatulada,
iscantargiara,
iscaputzone,
iscavanada,
istuturada,
manimbesse
Frasi
ti dongu una mantulara!…
Etimo
ctl.
manotada
Traduzioni
Francese
revers de main
Inglese
backhander
Spagnolo
revés
Italiano
manrovèscio
Tedesco
Ohrfeige.