A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

mantènnere, mantènniri , vrb: ammantènnere, muntènnere Definizione pigare, aferrare cun is manos (rfl. betare sa manu a calecuna cosa a manera de no orrúere); tènnere, àere in podere, sighire a tènnere o a portare; tènnere o chistire chentza si guastare, chentza si pèrdere / pps. manténnidu, mantésiu, mantesu Sinonimi e contrari afuntènnere, agguantai, apompiai, apoderae, rèzere / badrare, ostènnere / coltoire | ctr. iscapare, lassai Modi di dire csn: Deus lu mantenzat! = Deus lu bardet, lu muntenzat sanu, chentza male (nadu in suspu: gi est pagu grassu!…); muntenneresindhe, muntènneresi de… = fàghere a mancu de carchi cosa chirchendhe de pònnere frenu a unu gustu, a sos físsios e gai; muntènnere a unu de carchi cosa = chircare de no li lassare fàghere carchi cosa; mantèniri su fuedhu = èssere de peràula, fàghere su chi si narat candho si daet sa peràula Frasi muntene custa cosa! ◊ cust'animale no bi la fato a lu muntènnere: mi ch'est fuindhe! ◊ s'ambidha andhat male a la muntènnere ◊ in sa pigada de s'iscala muntènedi no ruas! ◊ si pigas a s'àrbure muntènedi bene a sas naes! 2. si bi at erba, in montes, sa robba sighit a muntènnere su late ◊ candho presu ti ant pro ti bochire nemmancu sos cannaos ant muntesu (Sozu)◊ cussas sunt promissas fatas e mai mantésias 3. no mi ndhe muntenzo de bi l'argumentare su chi mi at fatu! ◊ no ti ndhe podes muntènnere de fumare? ◊ a fizos mios no los poto muntènnere d'essire 4. su sale muntenet bona sa cosa a tempus meda Etimo ltn. manutenere Traduzioni Francese maintenir Inglese to maintain Spagnolo mantener, sujetar, guardar Italiano mantenére, conservare Tedesco halten, sich halten (refl.), erhalten, bewahren.

manténnidu , pps: manténniu Definizione de mantènnere: prus che àteru si narat in su sensu de campadu, ispesadu Sinonimi e contrari mantésiu.

mantènniri mantènnere

manténniu manténnidu

mantésiu , pps, agt: mantesu Definizione de mantènnere, muntesu, prus che àteru si narat in su sensu de poderau firmu Sinonimi e contrari manténnidu Frasi is dus fixus ant bíviu erricus e cuntentos po more ca su babbu e sa mama iant mantésiu s'improminsa.

mantéssi , agt, prn, avb: matessi, matéssiu Definizione chi no est àteru, chi no est diferente (chentza cambiamentu de sing. a pl. e ne de m. a f.); impreau coment'e avb. inditat manera, in su sensu de deasi etotu, chentza diferéntzia (èssere su m.) Sinonimi e contrari acitotu, atotu Frasi si aimus postu su mantessi tempus pro zogare e istudiare aimus ischidu a Kant chei s'abba ◊ amus bidu sos matessi ómines, sas matessi féminas ◊ resessint a numenare in sa matessi manera sas matessi cosas ◊ babbu e fillu s'infriscant pighendi s'àcua de su matessi lavamanu ◊ sa luna giogàt in su celu luxendu e a su matessi tempus isprighendusia in d-una lacunedha de àcua 2. su matessi chi at faedhadu a tie at faedhadu a mie ◊ custos sunt sos matessi chi amus bidu in cudhane ◊ deo so su matessi chi tue as chistionadu s'annu passadu 3. sa lughe est paga ma lezo su matessi ◊ isse at fatu goi, e tue su matessi! ◊ fintzas si est de deris, su pane, lu cherzo su matessi ◊ andhe deo o andhes tue, pro contu meu est su matessi ◊ che a tie mantessi sunt bolados sos annos mios (F.Sechi) Etimo ctl. mateix Traduzioni Francese même (adj.), lela même (pron), exactement, justement, vraiment (adv.), tout de même, quand même Inglese same, equally, -self Spagnolo mismo Italiano medésimo, stésso, pròprio, ugualménte Tedesco gleich.

mantésu mantésiu

mantèu , nm Definizione genia de ammontu grussu a betare in pitzu, in codhos, e coment'e a imbodhigadura Sinonimi e contrari mantedhu Terminologia scientifica bst Etimo ctl. manteu.

mantíglia , nf: mantilla, mantíllia Definizione genia de ammontu de féminas a betare in pitzu, in codhos e in palas, curtzu; genia de muncadore de conca Cognomi e Proverbi smb: Mantiglia Terminologia scientifica bst Etimo ctl., spn. Traduzioni Francese pèlerine Inglese cape Spagnolo mantilla Italiano mantellina Tedesco Mäntelchen.

mantíli , nm Definizione tiàgia de altare. Terminologia scientifica ts, prdc.

mantílla, mantíllia mantíglia

mantillína , nf Sinonimi e contrari mantíglia.

mantiníca, mantinínca, mantriníca manteníca

mantoloída , nf Definizione su mantoloire, prus che àteru nau de cantu serbit po campare a unu Sinonimi e contrari mantenimentu Etimo srd.

mantoloíre , vrb Definizione mantènnere, nau fintzes in su sensu de custodiare, contivigiare, tènnere contu; rfl., atèndhere de alimentu / m. sa famíllia, sas erbeches; m. a ccn. che pódhiche malàviu = po s'ammarolla Sinonimi e contrari agguantai, apompiai, mantènnere Frasi in cussa vidha ant mantoloiu sas pesadas de su limbazu issoro ◊ sa die s'est mantoloia bona (G.F.Sedda).

mantovàre , vrb: mentoare, mentovare, mentuare, montoare, montogare, montovare, muntoare Definizione nàrrere su númene de unu o de una cosa o logu foedhandho o arrexonandho, arregodandhodhu prus che àteru a ispantu, a meravígia, cun ammiru, a murrúngiu Sinonimi e contrari arranomonai, arremonae, fentomare, nemonai Frasi mi podes dare sa proposta e sos àteros documentos chi mentovas in sa risposta chi mi as imbiadu ◊ una làgrima in cara li est falada montovendhe a chie at in coro ◊ cussu logu est montovadu pro nuraghes, domos de gianas e àteros ammentos ◊ bastat, no chèglio prus a mi ndhe mentovare! Etimo itl. mentovare Traduzioni Francese mentionner, nommer Inglese to mention Spagnolo mencionar Italiano menzionare Tedesco anführen, erwähnen.

màntu , nm Definizione genia de ammontu de fémina, de orrobba bona, fine, a betare in pitzu e coment'e a imbodhigadura, apertu ananti, longu meda; a logos est su muncadore mannu de seda, ma giaet su númene a totu su costúmene puru; si narat fintzes po bentina, colore de su pilu de su bestiàmene mannu Modi di dire csn: is mantus = sa montedhada, is nuis chi acarraxant is àrias (mantu ’e bentu, mant'e ària = nue forte de bentu) Frasi pro sogru meu su tempus mi dades de li tèssere unu mantu ◊ custu mantu aggradessi e tènelu arribbadu pro s'isposa chi ti as a leare ◊ su mantu de Nostra Segnora est de seda ◊ nade, Segnora, pro chie mantu niedhu portades? 2. a bortas arribbat mantu lizeru che alenu de pitzinnu ◊ no tenit assébiu gherrendi cun mantus e bentus contràrius Terminologia scientifica bst Traduzioni Francese manteau, pelage (des animaux) Inglese mantle Spagnolo manto, capa Italiano manto Tedesco Mantel, Fell.

màntua mànta

mantuàda, mantulàda, mantulàra , nf Definizione cropu forte giau a manu furriada Sinonimi e contrari bofetada, bussinada, cabbessu, irbatulada, iscantargiara, iscaputzone, iscavanada, istuturada, manimbesse Frasi ti dongu una mantulara!… Etimo ctl. manotada Traduzioni Francese revers de main Inglese backhander Spagnolo revés Italiano manrovèscio Tedesco Ohrfeige.

mantúma, mantúmma , nm Definizione un'èssere pentzau che cosa chi faet a tímere Sinonimi e contrari fantàsima, pantama, pantuma*, pupurru.