A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

mantènnere, mantènniri , vrb: ammantènnere, muntènnere Definitzione pigare, aferrare cun is manos (rfl. betare sa manu a calecuna cosa a manera de no orrúere); tènnere, àere in podere, sighire a tènnere o a portare; tènnere o chistire chentza si guastare, chentza si pèrdere / pps. manténnidu, mantésiu, mantesu Sinònimos e contràrios afuntènnere, agguantai, apompiai, apoderae, rèzere / badrare, ostènnere / coltoire | ctr. iscapare, lassai Maneras de nàrrere csn: Deus lu mantenzat! = Deus lu bardet, lu muntenzat sanu, chentza male (nadu in suspu: gi est pagu grassu!…); muntenneresindhe, muntènneresi de… = fàghere a mancu de carchi cosa chirchendhe de pònnere frenu a unu gustu, a sos físsios e gai; muntènnere a unu de carchi cosa = chircare de no li lassare fàghere carchi cosa; mantèniri su fuedhu = èssere de peràula, fàghere su chi si narat candho si daet sa peràula Frases muntene custa cosa! ◊ cust'animale no bi la fato a lu muntènnere: mi ch'est fuindhe! ◊ s'ambidha andhat male a la muntènnere ◊ in sa pigada de s'iscala muntènedi no ruas! ◊ si pigas a s'àrbure muntènedi bene a sas naes! 2. si bi at erba, in montes, sa robba sighit a muntènnere su late ◊ candho presu ti ant pro ti bochire nemmancu sos cannaos ant muntesu (Sozu)◊ cussas sunt promissas fatas e mai mantésias 3. no mi ndhe muntenzo de bi l'argumentare su chi mi at fatu! ◊ no ti ndhe podes muntènnere de fumare? ◊ a fizos mios no los poto muntènnere d'essire 4. su sale muntenet bona sa cosa a tempus meda Ètimu ltn. manutenere Tradutziones Frantzesu maintenir Ingresu to maintain Ispagnolu mantener, sujetar, guardar Italianu mantenére, conservare Tedescu halten, sich halten (refl.), erhalten, bewahren.

manténnidu , pps: manténniu Definitzione de mantènnere: prus che àteru si narat in su sensu de campadu, ispesadu Sinònimos e contràrios mantésiu.

mantènniri mantènnere

manténniu manténnidu

mantésiu , pps, agt: mantesu Definitzione de mantènnere, muntesu, prus che àteru si narat in su sensu de poderau firmu Sinònimos e contràrios manténnidu Frases is dus fixus ant bíviu erricus e cuntentos po more ca su babbu e sa mama iant mantésiu s'improminsa.

mantéssi , agt, prn, avb: matessi, matéssiu Definitzione chi no est àteru, chi no est diferente (chentza cambiamentu de sing. a pl. e ne de m. a f.); impreau coment'e avb. inditat manera, in su sensu de deasi etotu, chentza diferéntzia (èssere su m.) Sinònimos e contràrios acitotu, atotu Frases si aimus postu su mantessi tempus pro zogare e istudiare aimus ischidu a Kant chei s'abba ◊ amus bidu sos matessi ómines, sas matessi féminas ◊ resessint a numenare in sa matessi manera sas matessi cosas ◊ babbu e fillu s'infriscant pighendi s'àcua de su matessi lavamanu ◊ sa luna giogàt in su celu luxendu e a su matessi tempus isprighendusia in d-una lacunedha de àcua 2. su matessi chi at faedhadu a tie at faedhadu a mie ◊ custos sunt sos matessi chi amus bidu in cudhane ◊ deo so su matessi chi tue as chistionadu s'annu passadu 3. sa lughe est paga ma lezo su matessi ◊ isse at fatu goi, e tue su matessi! ◊ fintzas si est de deris, su pane, lu cherzo su matessi ◊ andhe deo o andhes tue, pro contu meu est su matessi ◊ che a tie mantessi sunt bolados sos annos mios (F.Sechi) Ètimu ctl. mateix Tradutziones Frantzesu même (adj.), lela même (pron), exactement, justement, vraiment (adv.), tout de même, quand même Ingresu same, equally, -self Ispagnolu mismo Italianu medésimo, stésso, pròprio, ugualménte Tedescu gleich.

mantésu mantésiu

mantèu , nm Definitzione genia de ammontu grussu a betare in pitzu, in codhos, e coment'e a imbodhigadura Sinònimos e contràrios mantedhu Terminologia iscientìfica bst Ètimu ctl. manteu.

mantíglia , nf: mantilla, mantíllia Definitzione genia de ammontu de féminas a betare in pitzu, in codhos e in palas, curtzu; genia de muncadore de conca Sambenados e Provèrbios smb: Mantiglia Terminologia iscientìfica bst Ètimu ctl., spn. Tradutziones Frantzesu pèlerine Ingresu cape Ispagnolu mantilla Italianu mantellina Tedescu Mäntelchen.

mantíli , nm Definitzione tiàgia de altare. Terminologia iscientìfica ts, prdc.

mantílla, mantíllia mantíglia

mantillína , nf Sinònimos e contràrios mantíglia.

mantiníca, mantinínca, mantriníca manteníca

mantoloída , nf Definitzione su mantoloire, prus che àteru nau de cantu serbit po campare a unu Sinònimos e contràrios mantenimentu Ètimu srd.

mantoloíre , vrb Definitzione mantènnere, nau fintzes in su sensu de custodiare, contivigiare, tènnere contu; rfl., atèndhere de alimentu / m. sa famíllia, sas erbeches; m. a ccn. che pódhiche malàviu = po s'ammarolla Sinònimos e contràrios agguantai, apompiai, mantènnere Frases in cussa vidha ant mantoloiu sas pesadas de su limbazu issoro ◊ sa die s'est mantoloia bona (G.F.Sedda).

mantovàre , vrb: mentoare, mentovare, mentuare, montoare, montogare, montovare, muntoare Definitzione nàrrere su númene de unu o de una cosa o logu foedhandho o arrexonandho, arregodandhodhu prus che àteru a ispantu, a meravígia, cun ammiru, a murrúngiu Sinònimos e contràrios arranomonai, arremonae, fentomare, nemonai Frases mi podes dare sa proposta e sos àteros documentos chi mentovas in sa risposta chi mi as imbiadu ◊ una làgrima in cara li est falada montovendhe a chie at in coro ◊ cussu logu est montovadu pro nuraghes, domos de gianas e àteros ammentos ◊ bastat, no chèglio prus a mi ndhe mentovare! Ètimu itl. mentovare Tradutziones Frantzesu mentionner, nommer Ingresu to mention Ispagnolu mencionar Italianu menzionare Tedescu anführen, erwähnen.

màntu , nm Definitzione genia de ammontu de fémina, de orrobba bona, fine, a betare in pitzu e coment'e a imbodhigadura, apertu ananti, longu meda; a logos est su muncadore mannu de seda, ma giaet su númene a totu su costúmene puru; si narat fintzes po bentina, colore de su pilu de su bestiàmene mannu Maneras de nàrrere csn: is mantus = sa montedhada, is nuis chi acarraxant is àrias (mantu ’e bentu, mant'e ària = nue forte de bentu) Frases pro sogru meu su tempus mi dades de li tèssere unu mantu ◊ custu mantu aggradessi e tènelu arribbadu pro s'isposa chi ti as a leare ◊ su mantu de Nostra Segnora est de seda ◊ nade, Segnora, pro chie mantu niedhu portades? 2. a bortas arribbat mantu lizeru che alenu de pitzinnu ◊ no tenit assébiu gherrendi cun mantus e bentus contràrius Terminologia iscientìfica bst Tradutziones Frantzesu manteau, pelage (des animaux) Ingresu mantle Ispagnolu manto, capa Italianu manto Tedescu Mantel, Fell.

màntua mànta

mantuàda, mantulàda, mantulàra , nf Definitzione cropu forte giau a manu furriada Sinònimos e contràrios bofetada, bussinada, cabbessu, irbatulada, iscantargiara, iscaputzone, iscavanada, istuturada, manimbesse Frases ti dongu una mantulara!… Ètimu ctl. manotada Tradutziones Frantzesu revers de main Ingresu backhander Ispagnolu revés Italianu manrovèscio Tedescu Ohrfeige.

mantúma, mantúmma , nm Definitzione un'èssere pentzau che cosa chi faet a tímere Sinònimos e contràrios fantàsima, pantama, pantuma*, pupurru.