A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

mannosidàde magnosidàde

mannósigu , agt Sinònimos e contràrios magnosu 1, manninu, strufudhosu, superbiosu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu hautain Ingresu haughty Ispagnolu soberbio Italianu supèrbo Tedescu hochmütig, stolz.

mannósu magnósu 1

mànnu , agt, nm Definitzione chi de misura tenet meda (acumpangiandho un'àteru agt. ndhe esartat sa calidade); chi est créschiu de tempus, chi tenet annos meda e tenet prus abbiléntzia e capia; s'antzianu (o fintzes unu antepassau), chie est intrau in tempus, o fintzes de importu meda, chi cumandhat meda; chie po sa lei tenet in prenu sa responsabbilidade de su dovere e su càrrigu de is diritos / min. mannedhu, mannighedhu, mannixedhu, mannitu Sinònimos e contràrios ancianu / meda, totu / mannoi | ctr. minore, pichicu Maneras de nàrrere csn: donnu m. = mannoi, ajaju, mannedhu, su babbu de su babbu, su babbu de sa mama; grandu m. = mannu mannu; a mannu = candu tenit annus meda; avb.: caminare mannu mannu (nendhe a sa criadura)= iscapai a pei, andai istrantaxu, a solu; mannu debbadas = mannu de carena e de annos, ma chentza cabu, chentza zudíssiu, cun fàghere de criaduras; fai su mannu = pàrreresi mannu, faghere coment'e chi siat mannu; fàgheresi mannu = creirisí meda; frade mannu, sorre manna = de is fradis, de is sorris, su prus mannu; ispaporicau, iscréditu, dispiàchidu, fàtzile (pps., agt) mannu = meda; fàghere o sestare in mannu = pentzai de fai cosas mannas, a meda; èssere die mannu = die arta, fatu die de ora meda; ortaedie mannu = agiummai iscurighendi; iscuricau, arbéschiu mannu = iscurigadu dae meda, fatu die dae meda; atesu mannu = atesu meda; die manna cun die = totaganta die; tènneresi mannu de…= pessàresi de importu; cosas mannas = cosa meda, de importu mannu, de valore (cun ironia, cosa de nudha, de perunu importu, nudha puru); terra manna = continente Frases cust'àrbure manna betat unu càmiu de linna ◊ no isciu cantu fiat mannu s’ortu suu ◊ unu polatu est una domo manna meda ◊ in sa crésia manna bi cabet mesa bidha ◊ sa morte a boghe manna apo a giamare ◊ su prus fuste mannu leo e ti pisto! 2. a lu bídere mannu e bonu comente lu disizades! ◊ mi fatei a mannu òrfanu, connoschindhe a mamma sempre in lutu ◊ ti ses fata manna sentza èssere ◊ riinne e pranghinne si che faghet mannu 3. su generali fut po is sordaus de sa brigata "Babbu mannu"◊ a su mannu no si li negat su cumandhu ◊ su minore depet iscurtare su mannu ◊ drommi puru in sa glória de sos mannos, o cantore allatadu dai sas fadas! (G.Ruju)◊ su chi benit apustis de mei est prus mannu de mei (Ev.) 4. mannu nostru fit recuidu a s'iscurigadorzu e mannedha fit filendhe 5. si ndi bogat de busciaca unu mucadoredhu arrúbiu mannu (B.Lobina)◊ ndh'est ghirau ispaporicau mannu ◊ est dispiàchiu mannu ◊ fit custrinta a istare totacanta manna die subra de su letu 6. ant fatu sas cosas in mannu e si sunt barriados de dépidos ◊ gràssias a Deu frade meu za est fatu in mannu! ◊ a sestare o a pessare in mannu bi semus bonos totu: tocat a bídere a las fàghere, sas cosas! 7. fit fàtzile pro issu a si cuntentare e a si ndhe tènnere mannu pro sa zentória chi l'iscurtaiat ◊ naedhi a mamma tua chi no si fatzat manna, ca seo menzus de issa! 8. deo no lis promminto cosas mannas ◊ cosas mannas at fatu, cussu, frundhidu peri sos tzilleris!… Sambenados e Provèrbios smb: Mannu Ètimu ltn. magnus Tradutziones Frantzesu grand, mûr, adulte, majeur Ingresu large Ispagnolu grande Italianu grande, maturo, adulto, maggiorènne Tedescu groß, reif, erwachsen, Große, Erwachsene.

mannúciu, mannúcru , nm, nf: mannúgia, mannugru, mannugu, mannuja, mannuju, mannutzu, manucru, manugu Definitzione laore messau e acapiau a fasche prontu po dhu seidare a logu de treulóngiu, diferente de logu a logu: a logos est unu matzu piticu (mannugu est sa cantidade de trigu chi su messadore podet aferrare a una manu: tres m. faent unu fascitu), a logos sa fasche manna (de ses a noe manadas de laore messau faent unu mannugru mannu); matzitu de fustigos sicaos o de cannitas de carcuri po fàere lughe, matzu de frores puru Sinònimos e contràrios màiga, manna, mannedhu 1, mannuga / màrtulu Frases giughet paza e rista dogni mannuju, s'annada bona s'ischit a s'incunza (M.Sanna)◊ deghe mannujos cumponent una manna 2. in su botedhu de vridu a su santu li poniant unu mannucru de froredhos 3. fui cun babbu a batiri unu mannugru de linna cun su carru Sambenados e Provèrbios smb: Mannutzu, Mannuzzu Terminologia iscientìfica msg Ètimu ltn. manuc(u)lus Tradutziones Frantzesu javelle, gerbe Ingresu sheaf Ispagnolu manojo, gavilla Italianu manìpolo, covóne Tedescu kleines Bündel, Garbe.

mannúga , nf Definitzione laore messau (meda o pagu segundhu su logu), acapiau a fasche; genia de giuncu, o erba de fàere chiliros, chi ponent fintzes po fàere fundhos de cadiras Sinònimos e contràrios mannúciu* / manada / carcuri.

mannúga 1 , nf Definitzione su frore de su modhitzi, a logos su frore de àteru matedu, po comente si assimbígiat (es. cussu de s'olia) Sinònimos e contràrios pannucra.

mannugàda , nf Definitzione a logos, manada, matzu de laore messau cantu ndhe podet pigare una manu.

mannugàre , vrb Definitzione acapiare, fàere a mannugos su laore messau Sinònimos e contràrios ammannare, ammannucrare Frases candho su trigu fit segadu si poniant a mannugare Terminologia iscientìfica msg Ètimu srd.

mannúgia, mannúgru, mannúgu, mannúja, mannúju mannúciu

mannúnnu , agt Definitzione nau de unu, chi est mannu po debbadas, chi tenet maneras de fàere de pipios, chi est pagu abbistu Ètimu srd.

mannúra , nf Definitzione su tanti chi una cosa est manna Sinònimos e contràrios mannària, mannioi Frases sunt cun martedhos, tenatzas, giaos de donzi mannura, tàulas Ètimu srd.

mannúta , nf Definitzione matzu de laore messau, matzu Sinònimos e contràrios manna, màrtulu Frases sa luna risulana a sas cometas pómpiat e credet d'èsserent mannutas de culiluches.

mannútzu mannúciu

manòbara, manòbra, manòbro, manóbru, manòlba , nm: manorba Definitzione persona chi si pigat a giorronadas, a trebballare, a fàere trebballu grae a manu Sinònimos e contràrios maniale Frases dèu seu trabballendi, tui invècias a su sartu, o a fai su manobra, no bois andai! ◊ unu mastru de muru l'aiat assuntu coment'e manobro ◊ issu at fatu sempri su manòbara e immoi est disocupau Ètimu ctl., spn. manobre Tradutziones Frantzesu manœuvre, aide-maçon (di muratore) Ingresu labourer Ispagnolu peón Italianu manovale Tedescu Hilfsarbeiter, Handlanger.

manòmetro , nm Definitzione genia de aparíciu chi serbit a misurare e inditare sa pressione de is gasos, abba e àteras cosas deasi Tradutziones Frantzesu manomètre Ingresu manometer Ispagnolu manómetro Italianu manòmetro Tedescu Druckmesser, Manometer.

manòpla , nf: manúbula Definitzione guantu de ferru; manúbula dhu narant po cannuga, canna ispartzia in bàtoro in punta adata po bodhire figumorisca Sinònimos e contràrios bodhidore, upu Ètimu ctl., spn. manopla.

manópula , nf Definitzione orrugu de pedhe chi bestint in sa manu is messadores e is sabbateris trebballandho Sinònimos e contràrios manaxili, manghitu.

manòrba manòbara

manorbàlla , nf Definitzione manorbas, is manorbas Sinònimos e contràrios manialaza.