mannosidàde magnosidàde
mannósigu , agt Sinònimos e contràrios
magnosu 1,
manninu,
strufudhosu,
superbiosu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
hautain
Ingresu
haughty
Ispagnolu
soberbio
Italianu
supèrbo
Tedescu
hochmütig,
stolz.
mannósu magnósu 1
mànnu , agt, nm Definitzione
chi de misura tenet meda (acumpangiandho un'àteru agt. ndhe esartat sa calidade); chi est créschiu de tempus, chi tenet annos meda e tenet prus abbiléntzia e capia; s'antzianu (o fintzes unu antepassau), chie est intrau in tempus, o fintzes de importu meda, chi cumandhat meda; chie po sa lei tenet in prenu sa responsabbilidade de su dovere e su càrrigu de is diritos / min. mannedhu, mannighedhu, mannixedhu, mannitu
Sinònimos e contràrios
ancianu
/
meda,
totu
/
mannoi
| ctr.
minore,
pichicu
Maneras de nàrrere
csn:
donnu m. = mannoi, ajaju, mannedhu, su babbu de su babbu, su babbu de sa mama; grandu m. = mannu mannu; a mannu = candu tenit annus meda; avb.: caminare mannu mannu (nendhe a sa criadura)= iscapai a pei, andai istrantaxu, a solu; mannu debbadas = mannu de carena e de annos, ma chentza cabu, chentza zudíssiu, cun fàghere de criaduras; fai su mannu = pàrreresi mannu, faghere coment'e chi siat mannu; fàgheresi mannu = creirisí meda; frade mannu, sorre manna = de is fradis, de is sorris, su prus mannu; ispaporicau, iscréditu, dispiàchidu, fàtzile (pps., agt) mannu = meda; fàghere o sestare in mannu = pentzai de fai cosas mannas, a meda; èssere die mannu = die arta, fatu die de ora meda; ortaedie mannu = agiummai iscurighendi; iscuricau, arbéschiu mannu = iscurigadu dae meda, fatu die dae meda; atesu mannu = atesu meda; die manna cun die = totaganta die; tènneresi mannu de…= pessàresi de importu; cosas mannas = cosa meda, de importu mannu, de valore (cun ironia, cosa de nudha, de perunu importu, nudha puru); terra manna = continente
Frases
cust'àrbure manna betat unu càmiu de linna ◊ no isciu cantu fiat mannu s’ortu suu ◊ unu polatu est una domo manna meda ◊ in sa crésia manna bi cabet mesa bidha ◊ sa morte a boghe manna apo a giamare ◊ su prus fuste mannu leo e ti pisto!
2.
a lu bídere mannu e bonu comente lu disizades! ◊ mi fatei a mannu òrfanu, connoschindhe a mamma sempre in lutu ◊ ti ses fata manna sentza èssere ◊ riinne e pranghinne si che faghet mannu
3.
su generali fut po is sordaus de sa brigata "Babbu mannu"◊ a su mannu no si li negat su cumandhu ◊ su minore depet iscurtare su mannu ◊ drommi puru in sa glória de sos mannos, o cantore allatadu dai sas fadas! (G.Ruju)◊ su chi benit apustis de mei est prus mannu de mei (Ev.)
4.
mannu nostru fit recuidu a s'iscurigadorzu e mannedha fit filendhe
5.
si ndi bogat de busciaca unu mucadoredhu arrúbiu mannu (B.Lobina)◊ ndh'est ghirau ispaporicau mannu ◊ est dispiàchiu mannu ◊ fit custrinta a istare totacanta manna die subra de su letu
6.
ant fatu sas cosas in mannu e si sunt barriados de dépidos ◊ gràssias a Deu frade meu za est fatu in mannu! ◊ a sestare o a pessare in mannu bi semus bonos totu: tocat a bídere a las fàghere, sas cosas!
7.
fit fàtzile pro issu a si cuntentare e a si ndhe tènnere mannu pro sa zentória chi l'iscurtaiat ◊ naedhi a mamma tua chi no si fatzat manna, ca seo menzus de issa!
8.
deo no lis promminto cosas mannas ◊ cosas mannas at fatu, cussu, frundhidu peri sos tzilleris!…
Sambenados e Provèrbios
smb:
Mannu
Ètimu
ltn.
magnus
Tradutziones
Frantzesu
grand,
mûr,
adulte,
majeur
Ingresu
large
Ispagnolu
grande
Italianu
grande,
maturo,
adulto,
maggiorènne
Tedescu
groß,
reif,
erwachsen,
Große,
Erwachsene.
mannúciu, mannúcru , nm, nf: mannúgia,
mannugru,
mannugu,
mannuja,
mannuju,
mannutzu,
manucru,
manugu Definitzione
laore messau e acapiau a fasche prontu po dhu seidare a logu de treulóngiu, diferente de logu a logu: a logos est unu matzu piticu (mannugu est sa cantidade de trigu chi su messadore podet aferrare a una manu: tres m. faent unu fascitu), a logos sa fasche manna (de ses a noe manadas de laore messau faent unu mannugru mannu); matzitu de fustigos sicaos o de cannitas de carcuri po fàere lughe, matzu de frores puru
Sinònimos e contràrios
màiga,
manna,
mannedhu 1,
mannuga
/
màrtulu
Frases
giughet paza e rista dogni mannuju, s'annada bona s'ischit a s'incunza (M.Sanna)◊ deghe mannujos cumponent una manna
2.
in su botedhu de vridu a su santu li poniant unu mannucru de froredhos
3.
fui cun babbu a batiri unu mannugru de linna cun su carru
Sambenados e Provèrbios
smb:
Mannutzu, Mannuzzu
Terminologia iscientìfica
msg
Ètimu
ltn.
manuc(u)lus
Tradutziones
Frantzesu
javelle,
gerbe
Ingresu
sheaf
Ispagnolu
manojo,
gavilla
Italianu
manìpolo,
covóne
Tedescu
kleines Bündel,
Garbe.
mannúga , nf Definitzione laore messau (meda o pagu segundhu su logu), acapiau a fasche; genia de giuncu, o erba de fàere chiliros, chi ponent fintzes po fàere fundhos de cadiras Sinònimos e contràrios mannúciu* / manada / carcuri.
mannúga 1 , nf Definitzione su frore de su modhitzi, a logos su frore de àteru matedu, po comente si assimbígiat (es. cussu de s'olia) Sinònimos e contràrios pannucra.
mannugàda , nf Definitzione a logos, manada, matzu de laore messau cantu ndhe podet pigare una manu.
mannugàre , vrb Definitzione acapiare, fàere a mannugos su laore messau Sinònimos e contràrios ammannare, ammannucrare Frases candho su trigu fit segadu si poniant a mannugare Terminologia iscientìfica msg Ètimu srd.
mannúgia, mannúgru, mannúgu, mannúja, mannúju mannúciu
mannúnnu , agt Definitzione nau de unu, chi est mannu po debbadas, chi tenet maneras de fàere de pipios, chi est pagu abbistu Ètimu srd.
mannúra , nf Definitzione su tanti chi una cosa est manna Sinònimos e contràrios mannària, mannioi Frases sunt cun martedhos, tenatzas, giaos de donzi mannura, tàulas Ètimu srd.
mannúta , nf Definitzione matzu de laore messau, matzu Sinònimos e contràrios manna, màrtulu Frases sa luna risulana a sas cometas pómpiat e credet d'èsserent mannutas de culiluches.
mannútzu mannúciu
manòbara, manòbra, manòbro, manóbru, manòlba , nm: manorba Definitzione
persona chi si pigat a giorronadas, a trebballare, a fàere trebballu grae a manu
Sinònimos e contràrios
maniale
Frases
dèu seu trabballendi, tui invècias a su sartu, o a fai su manobra, no bois andai! ◊ unu mastru de muru l'aiat assuntu coment'e manobro ◊ issu at fatu sempri su manòbara e immoi est disocupau
Ètimu
ctl., spn.
manobre
Tradutziones
Frantzesu
manœuvre,
aide-maçon (di muratore)
Ingresu
labourer
Ispagnolu
peón
Italianu
manovale
Tedescu
Hilfsarbeiter,
Handlanger.
manòmetro , nm Definitzione
genia de aparíciu chi serbit a misurare e inditare sa pressione de is gasos, abba e àteras cosas deasi
Tradutziones
Frantzesu
manomètre
Ingresu
manometer
Ispagnolu
manómetro
Italianu
manòmetro
Tedescu
Druckmesser,
Manometer.
manòpla , nf: manúbula Definitzione guantu de ferru; manúbula dhu narant po cannuga, canna ispartzia in bàtoro in punta adata po bodhire figumorisca Sinònimos e contràrios bodhidore, upu Ètimu ctl., spn. manopla.
manópula , nf Definitzione orrugu de pedhe chi bestint in sa manu is messadores e is sabbateris trebballandho Sinònimos e contràrios manaxili, manghitu.
manòrba manòbara
manorbàlla , nf Definitzione manorbas, is manorbas Sinònimos e contràrios manialaza.